Gevlekte zevenkieuwshaai

De gevlekte zevenkieuwshaai, Notorynchus cepedianus, is een intrigerende haaiensoort die een belangrijke rol speelt in de biodiversiteit van onze oceanen. Deze haai is uniek in zijn soort, voornamelijk omdat hij de enige haaiensoort is met zeven kieuwen. Wetenschappers weten niet waarom hij zeven kieuwen heeft, het blijft dus vooralsnog een raadsel. Wel is geconstateerd dat deze haaiensoort prima gedijt in hetzelfde jachtgebied als de witte haai. Meer hierover later.

AdobeStockDoor-wildestanimal-min

© wildestanimal | Adobe Stock

Bouw

De gevlekte zevenkieuwshaai is een redelijk grote haai met een langgerekt lichaam en een donkere kleur, gekenmerkt door opvallende vlekken op zijn rug en zijkanten, waardoor hij goed camoufleert in zijn omgeving. Een uniek kenmerk van deze haaiensoort zijn de zeven kieuwspleten, in tegenstelling tot de vijf kieuwspleten van de meeste haaiensoorten. Hun rugvin bevindt zich relatief ver naar achteren, richting de staartvin. Volwassen gevlekte zevenkieuwshaaien kunnen een lengte bereiken van 2,5 tot 3 meter en een gemiddeld gewicht van 107 kilogram hebben.

Jacht

De gevlekte zevenkieuwshaai is over het algemeen solitair, maar jagen soms ook groepen. Het is een efficiënte jager die een verscheidenheid aan prooien achtervolgt, waaronder beenvissen, dolfijnen, zeehonden, inktvissen, zeevogels, en andere haaien. De haai heeft scherpe tanden, met 13 in de onderkaak en 15-16 in de bovenkaak. Deze tanden zijn ontworpen om grip te krijgen (bovenkaak) en te verscheuren (onderkaak).

Leefgebied

De gevlekte zevenkieuwshaai leeft verspreid over de hele wereld. Je vindt hem in alle oceanen behalve de noordelijke Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee. In de zuidwestelijke Atlantische Oceaan leeft hij van Zuid-Brazilië tot Noord-Argentinië, terwijl zijn leefgebied in de zuidoostelijke Atlantische Oceaan zich uitstrekt van Namibië tot Zuid-Afrika. In de Stille Oceaan doorkruist hij het westelijke bekken van Zuid-Japan tot Nieuw-Zeeland, inclusief Australië, en in het oostelijke bekken van Brits-Columbia, Canada, tot aan Chili.

© YouTube Channel National Geographic

Volwassen gevlekte zevenkieuwshaaien worden zowel vlak langs de kust als verder van de kust af aangetroffen, in wateren tot een diepte van 570 meter. Jonge haaien verblijven daarentegen in ondiepe water boven continentale plateaus, waaronder baaien en riviermondingen waar zoetwater van de rivier zich vermengt met zeewater onder invloed van de getijden. Gevlekte zevenkieuwshaaien geven de voorkeur aan rotsachtige bodems, maar worden ook vaak aangetroffen in brak water.

Voortplanting

Vrouwelijke gevlekte zevenkieuwshaaien zijn geslachtsrijp op ongeveer 4 tot 6 jaar, bij een gemiddelde lengte van 2 meter, terwijl mannetjes kleiner zijn met een lengte van 1,5 meter. Vrouwtjes zijn ovovivipaar, wat betekent dat ze bevruchte eieren dragen. De pups voeden zich met de dooier in het ei en worden na een draagtijd van ongeveer 12 maanden levend geboren. Een worp kan gemiddeld bestaan uit 82 pups, met een lengte van 40-48 cm. De pups worden geboren in ondiep water, vaak in zogenaamde haaiencrèches.

Relatie tot de Mens

De zevenkieuwshaai kan agressief reageren wanneer hij zich bedreigd voelt en wordt daarom beschouwd als potentieel gevaarlijk voor mensen. Deze haai is naar verluidt verantwoordelijk voor vijf gedocumenteerde onuitgelokte aanvallen. Zelfs in gevangenschap, zoals in aquaria, is de haai duikers aangevallen. Het is duidelijk dat voorzichtigheid geboden is wanneer je hem tegenkomt. Wanneer vissers ze binnenhalen, gebruiken ze vaak vuurwapens om te voorkomen dat de haai hen aanvalt en om letsel te voorkomen.

AdobeStock|wildestanimal

Natuurlijke vijanden

Grote haaien, met name de witte haai, jagen op de gevlekte zevenkieuwshaai. Daarnaast wordt de orka ook verantwoordelijk gehouden voor het jagen op gevlekte zevenkieuwshaaien in Zuid-Afrika, waarbij de haaien dood en zonder lever werden aangetroffen. Deze gebeurtenissen hebben ook eerder geleid tot het vluchten van witte haaien uit hetzelfde gebied in Zuid-Afrika. Plotseling observeerden wetenschappers de aanwezigheid van gevlekte zevenkieuwshaaien in het gebied, waar ze mogelijk de plaats innamen van de witte haaien die eerder waren gevlucht voor de orka's. Helaas werden de gevlekte zevenkieuwshaaien nu zelf het doelwit van de hongerige orka's.

Beschermingsstatus

Vanwege hun aanwezigheid in ondiepe kustwateren en hun neiging om soms in grote aantallen samen te komen, zijn gevlekte zevenkieuwshaaien kwetsbaar voor overbevissing. Er wordt op hen gejaagd vanwege hun vlees, huid en leverolie, en ze zijn ook zeer gewild in de aquariumhandel. Duikers en toerisme vormen ook een bedreiging, met name in Californië en Zuid-Afrika. Als gevolg hiervan wordt de haai door het IUCN gekenmerkt als kwetsbaar.

Uitsterving haaien - kwetsbaar