De koboldhaai, Mitsukurina owstoni, is een geheimzinnige haai met een bijzonder uiterlijk. Wetenschappers vinden deze haai erg interessant, maar weten er nog niet zoveel over. Dat komt omdat hij diep in de oceaan leeft en moeilijk te vinden is. Koboldhaaien komen voor in de open zee. Soms zwemmen ze vlak onder het wateroppervlak, vooral 's nachts, maar meestal blijven ze op grote diepte. Ze brengen het grootste deel van hun leven door in het donker. Deze haai is vooral bekend door zijn vreemde, bijna enge uiterlijk. Wat hem nog bijzonderder maakt, is dat hij zijn kaken naar voren kan schieten als hij eet. Dat ziet er best spectaculair uit!
Bouw
De koboldhaai heeft een extreem lange, platte snuit en een lang, slank lichaam. Hij heeft kleine ogen die zijn aangepast aan het leven in de donkere diepten van de zee. Volwassen vrouwtjes worden 335 tot 372 centimeter lang, terwijl mannetjes 264 tot 388 centimeter lang kunnen worden. Mannetjes wegen tussen 150 en 210 kilo, maar er is geen specifieke informatie over het gemiddelde gewicht van de soort.
YouTube kanaal National Geographic
De koboldhaai heeft een opvallende roze of roodachtige huidskleur die fungeert als camouflage in de diepe oceaan. De huid is kwetsbaar en kan gemakkelijk worden beschadigd door fel licht.
De grote mond van de koboldhaai heeft een boogvorm en kan ver worden uitgestoken, bijna tot aan het einde van de snuit. De haai heeft 35-53 rijen tanden in de bovenkaak en 31-62 in de onderkaak. De tanden in het midden van de kaak zijn lang en smal, terwijl de achterste tanden klein en plat zijn.
Jacht
Hoe de koboldhaai precies jaagt, weten wetenschappers nog niet goed. Dat komt omdat hij bijna nooit wordt gezien. Waarschijnlijk zwemt hij langzaam rond en wacht hij rustig tot er een goede kans komt om toe te slaan. Koboldhaaien zijn actieve jagers. Ze eten verschillende soorten vis, inktvis en kleine dieren die in de diepe zee leven. Ze gebruiken hun gevoelige snuit om prooien op te sporen. Als ze iets vinden, kunnen ze hun kaken ver naar voren uitschuiven om de prooi te grijpen. Door zijn lange snuit en uitschuifbare kaak denken wetenschappers dat deze haai goed is in het vangen van prooien die zich verstoppen. Maar hoe hij precies jaagt en wat hij allemaal eet, moeten onderzoekers nog verder uitzoeken.
© Pongsatorn | Adobe Stock
Voedsel
De koboldhaai eet vooral vissen en andere dieren die diep in de zee leven, waar het donker is. Hij is niet kieskeurig en eet wat hij tegenkomt. Daarom noemen wetenschappers hem een opportunistische jager hij pakt wat hij kan krijgen. Op zijn menu staan vissen, maar ook ongewervelde dieren. Dat zijn dieren zonder botten of een skelet, zoals inktvissen, garnalen en krabben. De koboldhaai heeft een lange snuit en een kaak die hij naar voren kan schieten. Zo kan hij zijn prooi snel grijpen en opeten met zijn scherpe tanden.
Leefgebied
De koboldhaai leeft in diepe zeeën over de hele wereld. Je vindt hem in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan. Hij zwemt meestal op grote diepte, vaak dieper dan 1000 meter. Daar is het donker, koud en stil. In die duistere diepten jaagt hij op vissen en andere zeedieren die daar leven.
Leefgebied koboldhaai
Voortplanting
Hoe de koboldhaai zich precies voortplant, weten wetenschappers nog niet goed. Er is namelijk nog heel weinig over bekend. Waarschijnlijk krijgt het vrouwtje haar jongen levend, net als sommige andere haaiensoorten. Dat betekent dat de eieren in haar lichaam uitkomen, en dat de babyhaaien al volledig gevormd geboren worden. Dit heet ovovipaar. Maar omdat koboldhaaien zelden worden gezien, is er nog veel onderzoek nodig om te ontdekken hoe het echt zit.
Relatie tot de mens
De relatie tussen de koboldhaai en de mens is over het algemeen beperkt vanwege de diepe wateren waarin hij leeft en zijn zeldzaamheid. Vanwege zijn habitat en de beperkte interactie met mensen vormt deze haai geen grote gevaar voor menselijke activiteiten. Er zijn echter incidentele vangsten gerapporteerd door diepzeevissers, voornamelijk als bijvangst tijdens het vissen. In sommige gevallen worden ze ook aangetroffen als bijvangst in sleepnetten voor commerciële visserij, maar ze zijn niet gericht op commerciële visserij vanwege hun zeldzaamheid en het ontbreken van een economisch belangrijke markt voor hun vlees of andere producten. Over het algemeen heeft de koboldhaai weinig impact op menselijke activiteiten en wordt hij beschouwd als een zeldzame en mysterieuze bewoner van de diepe oceanen.
Illustratie van een aantal diepzee wezens © Pongsatorn | Adobe Stock
Beschermstatus
Op de IUCN Rode Lijst staat de koboldhaai momenteel vermeld als 'minste zorgen'. Dit betekent dat de populatie van de koboldhaai momenteel stabiel is en er geen directe bedreigingen zijn die wijzen op een grote risico voor het voortbestaan van de soort. Hoewel er nog veel te leren valt over de ecologie en het gedrag van de koboldhaai, blijft hij een fascinerend onderwerp voor wetenschappers en liefhebbers van diepzeeleven. Door voortdurende observatie en onderzoek kunnen we hopelijk meer te weten komen over deze mysterieuze haai en manieren vinden om zijn kwetsbare habitat te beschermen.
