Velen van ons zijn in de jaren '60 opgegroeid met een spannende serie over een dolfijn genaamd Flipper. In 1996 kreeg men een beetje heimwee naar onze grote vriend. Er werd toen ook een film uitgebracht met in de hoofdrollen de Australische acteur Paul Hogan en de nog jonge Amerikaanse acteur Elijah Wood. Wie dolfijnen in het echt wil zien moet vaak naar themaparken zoals Seaworld of onze eigen Dolfinarium. Soms kun je echt geluk hebben en kom je ze zelfs tegen in hun eigen habitat.
Nu is er veel te zeggen over het in gevangenschap houden en daarmee ook het exploiteren van dolfijnen, zeker als er geld mee is gemoeid, maar als wij, het publiek, iets van de series en de veel later uitgebrachte film hebben geleerd, dan is het wel hoe ongelofelijk slim een dolfijn is.
Familie
De dolfijn, Delphinidea, is, geloof het of niet, familie van de walvis. Om precies te zijn, ze zijn nauwe verwanten van de orka, de potvis en de bruinvis, allen tandwalvissen. Het spreekt voor zich dat een tandwalvis anders is dan een baleinwalvis, want een tandwalvis heeft, hoe kan het ook anders, tanden en een baleinwalvis gebruikt juist zijn baleinen als filters om kleine diertjes zoals plankton mee te filteren uit het water. Een voorbeeld van een walvis met baleinen is de blauwe vinvis. De tuimelaar heeft tussen de 74 en 104 tanden, maar ze gebruiken hun tanden nooit om op mensen te jagen. Wel op vis, inktvis, krabben, kreeften, garnalen, zeepokken en krill.
Er bestaan maar liefst 43 verschillende soorten dolfijnen en je vindt ze overal, in alle oceanen de wereld over en ook in rivieren kom je ze zelfs tegen. De grootste dolfijn is de orka en de kleinste de Havisidedolfijn. De Havisidedolfijn wordt niet groot, hooguit 1,2 meter terwijl zijn indrukwekkende neef de orka, bijna 10 meter lang kan worden. Maar, wat zijn dan de verschillende soorten dolfijnen? Kijk hieronder maar naar de illustratie van de dolfijn. Zoals je kunt zien, zien ze er allemaal anders uit. Dat komt omdat de dolfijn tot de Catecean familie behoort. In deze familie vind je, zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, de walvis, de dolfijn en ook de bruinvis. De familie van de Catecean wordt verder onderverdeeld in sub-families.
Wat nu volgt is best even pittig, maar we gaan ons best doen om het zo goed en eenvoudig mogelijk uit te leggen.
De Catacean kent twee sub-familiesoorten, de familie van de getand- en van de baleinzoogdieren. Binnen de groep van de getande walvissen heb je weer twee groepen, de Odontoceti en de Mysticeti families.
ODONTOCETI (Tandwalvissen - zwemmen voornamelijk in dieper wateren)
Ziphidea familie
• Berardiusspitssnuitdolfijn
• Hubbspitssnuitdolfijn
• Layardspitssnuitdolfijn
• Spittsnuitdolfijn van Gervais
• Zuidelijke butskop
• Spitssnuitdolfijn van de Blainville
• Longmanspitssnuitdolfijn
• Gewone spitssnuitdolfijn
• Japanse spitssnuitdolfijn
• Spitssnuitdolfijn van True
• Hectorspitssnuitdolfijn
• Spitssnuitdolfijn van Gray
• Dolfijn van Cuvier
• Zwarte dolfijn
• Stejneger spitssnuitdolfijn
• Shepherddolfijn
• Noordelijke butskop
Physeteridae familie
• Potvis
• Pygmy Potvis
• Dwerg Potvis
Monodontidae familie (zwemmen in grote groepen)
• Witte walvis of Beloega
• Narwal walvis
PLATANISTIDAE (rivier dolfijnen)
Stenidae familie
• Snaveldolfijn
• Slanke dolfijn
• Atlantiische vlekdolfijn
• Gestreepte dolfijn
• Langsnuit spinner dolfijn
• Clymenedolfijn
• Tucuxi of Amazone dolfijn
• Guianadolfijn
• Chinese vlagdolfijn
• Irrawaddy rivierdolfijn
• Sousa dolfijn
De gewone dolfijn \ Kaapse dolfijn
Zeedolfijnen
Delpinidae familie (bekende dolfijnsoorten)
• Gewone dolfijn
• Grijze of Risso dolfijn
• Tuimelaar
• Witgestreepte dolfijn
• Witsnuit dolfijn
• Donker Gestreepte dolfijn
• Commerson dolfijn
• Zandloper dolfijn
• Dolfijn van Peale
• Sarawakdolfijn
• Dwerggriend
• Havisidedolfijn
• Witbuikdolfijn
• Orka
• Valse orka
• Irrawaddy dolfijn
• Indische griend
• Griend
• Gramper
• Noordelijke Gladde dolfijn
Phocoenidae familie
• Bruinvis
• Brilbruinvis
• Bruinvis van Burmeister
• Indische bruinvis
• Dall's bruinvis
• Noordse bruinvis
• Indische bruinvis
• Californische bruinvis
Naast de tandwalvissen heb je ook de baleinwalvissen. Deze sub-familie wordt, net als de tandwalvis, ook onderverdeeld in weer andere sub-families.
Mysticeti familie
Balaenopteridae (snelle zwemmers)
• Dwergvinvis
• Gewone vinvis
• Blauwe vinvis
• Brydevinvis
• Noordse vinvis
• Bultrug
Balaenidae
•Groenlandse walvis
• Noordkaper
• Zuidkaper
• Dwergwalvis
Eschrichtidae
• Grijze walvis
Zoals je hierboven hebt kunnen zien heeft de dolfijn erg veel familieleden!
Intellect
We hebben vastgesteld dat qua intelligentie de dolfijn het bepaald niet slecht doet. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de dolfijn de meest intelligente vis van de zee is. Vergelijk hun IQ maar met die van Albert Einstein, dan kom je al een heel eind. Vanwege hun grote intellect en hoge leergehalte zijn ze een zeer geliefde attractie in Aquaria de wereld over. Die gevangenschap is de tegenstanders van gevangen gehouden dolfijnen een doorn in het oog. Vaak zijn hun argumenten niet geheel onterecht.
Beloega \ Witte walvis
De hersens van een dolfijn zijn groot, zelfs groter dan dat van de mens. In verhouding, de hersens van een tuimelaar wegen gemiddeld 4 kilo terwijl dat van een mens tussen de 1,3 en 1,7 kilo weegt. Verder zijn ze heel goed in staat om te communiceren en kunnen ze ook via het communiceren hun gevoelens en emoties duidelijk over brengen.
{music}images/Audio{/music}
Veel geleerden weigeren om officieel te bevestigen dat dolfijnen hoog intelligent zijn omdat dit eenvoudigweg nog nooit officieel is bewezen, maar de feiten liegen er niet om. Nu is het zonder meer een feit dat dolfijnen in gevangenschap heel anders reageren dan dolfijnen in het wild, echter, het feit dat ze door de Marine worden getraind om ingezet te worden om drenkelingen en mijnen op te zoeken zegt wat over hun intellectuele ontwikkeling.
Een dolfijn slaapt nooit. Echt niet. Dit komt omdat de ene helft van hun hersens altijd wakker blijft om te voorkomen dat ze verdrinken. Voor ons is het bijna niet voor te stellen, maar voor de dolfijn is het de normaalste zaak van de wereld, dolfijnen zijn namelijk zoogdieren en kunnen, net als wij, niet zonder zuurstof leven. Tijdens het zwemmen moeten ze regelmatig naar de oppervlakte zwemmen om lucht te happen via het blaasgat bovenop hun hoofd. Toch kunnen ze tot wel 17 minuten onder water doorbrengen. Direct na de bevalling moet de moeder overigens wel haar jong zo snel mogelijk naar de oppervlakte brengen zodat het adem kan halen.
Voeding
Dolfijnen eten vis, schelpdieren, inktvis en garnalen. Omdat de dolfijn doorlopend in beweging is verbrand het veel energie. Om dit te compenseren eten ze tot wel 8 kilo voedsel per dag. Vocht halen ze binnen via het vis dat ze eten. Ze kunnen trouwens 40 jaar oud worden, maar meestal worden ze niet ouder dan 25.
Communicatie
We hebben nu vastgesteld dat dolfijnen prima kunnen communiceren, maar hoe doen ze dat precies met elkaar? Laten we weer de tuimelaar als voorbeeld nemen. Geluidssnelheid door water is sneller dan door lucht, wel 5-7 keer sneller zelfs. Een tuimelaar maakt gebruik van een hoge fluittoon om te communiceren met de andere dolfijnen binnen de groep. De kracht van de fluittoon geeft zijn geestelijke gesteldheid weer. Met andere woorden, hoe luider de fluittoon, hoe onrustiger de tuimelaar dan is.
Echolocatie bij een dolfijn © Malene Thyssen, http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Malene
Een mooie voorbeeld: als een moeder tuimelaar van haar jong gescheiden raakt zal ze snelle harde fluittonen produceren om het terug te vinden. Geleerden denken dat elk tuimelaar een eigen unieke fluittoon heeft. Zie het maar als een soort naam. Zij gebruiken die fluittoon bijvoorbeeld ook om de andere dolfijnen binnen de groep te laten weten waar ze zijn. De fluittoon heeft ook een andere doel, ze gebruiken het om andere dolfijnen om hulp te vragen bij het jagen op grote scholen met vissen. Immers, hoe meer dolfijnen meehelpen tijdens de jacht, hoe meer vis er is voor iedereen. Verder communiceert de tuimelaar ook met zijn lichaam.
Zwangerschap
We blijven nog even bij de tuimelaar. Omdat dolfijnen al decennia lang in gevangenschap worden gehouden hebben geleerden van heel dichtbij kunnen observeren hoe de zwangerschap en bevalling verloopt bij deze type dolfijn. De vrouwtjes zijn op 6-10 jarige leeftijd geslachtsrijp en de mannen op 11 jarige leeftijd.
Zwangerschappen duren gemiddeld 12 maanden. Tijdens de zwangerschap is er weinig ruimte in de baarmoeder voor de foetus om te bewegen. Om dit te compenseren zijn de vinnen van de foetus van kraakbeen gemaakt waardoor ze gemakkelijk omgevouwen kunnen worden om meer ruimte te creëren. Hierdoor heeft het jong strepen rondom zijn buik als het net geboren is, want het ligt heel lang opgevouwen in de baarmoeder.
Grienden
De moeder krijgt doorgaans een bolle middel en niet de duidelijke kenmerkende zwangere buik die we allemaal kennen. Baby dolfijnen komen levend ter wereld en moeten zo snel mogelijk naar de oppervlakte zwemmen om verstikking te voorkomen. Na de bevalling drinkt het jong melk bij de moeder. Hieronder kun je de bevalling van een dolfijn van dichtbij zien.
Natuurlijke vijanden
Dolfijnen hoeven niet echt bang te zijn voor natuurlijke vijanden. Het enige zeedier waar ze voor op moeten passen is de haai en dan moet de haai wel erg groot zijn om enigszins kans te maken om een dolfijn te pakken. Heel soms vallen ze ten prooi aan orka's, maar dit gebeurt echt maar zelden. Dolfijnen hebben de gewoonte om hun eigen zieke en zwakke soortgenoten met veel agressie te beschermen. Dit kan erg afschrikken en de jager zal doorgaans eerder het hazenpad kiezen dan zich bloot te stellen aan de agressie van een groep dolfijnen.
Van de mens heeft de dolfijn weinig te vrezen wat zijn vinnen, huid, vlees en olie betreft, Maar... helaas blinkt de mens nog altijd uit in het verstoren van de biologische balans van de zee. Waar moet de dolfijn dan wel bang voor zijn?
Let op!
• afval in zee
• bacteriologische ziektes
• netten
• boten
• boot schroeven
• desoriëntatie wegens sonar onderzoek
• dynamiet dat gebruikt wordt voor de illegale visserij
Hoe zit het dan met sonar onderzoek en wat heeft dat te maken met de dolfijn?
Sonarapparatuur wordt gebruikt tijdens allerlei onderzoeken. Het zendt een laagfrequentie toon uit, 200 decibel, dat weliswaar heel hard is, maar niet door de mens wordt waargenomen. Dolfijnen en walvissen kunnen ze echter wel horen en omdat geluid zich veel sneller verplaats door water heen en de dolfijn gevoelig is voor het geluid dat de sonar maakt, doet het er alles aan om aan dat geluid te ontsnappen. Het geluid doet ongelofelijk veel pijn en kan zelfs bloedingen veroorzaken. De enige plek waar dolfijnen aan het geluid kunnen ontsnappen is in ondiep water omdat het dan iets minder hard is. Gevolg - strandingen met de dood tot gevolg.
Voor meer informatie over de beschermstatus van de diverse dolfijnsoorten kan je op de afbeelding hieronder klikken. Je wordt meteen doorverwezen naar de website van de International Union for Conservation of Nature
Steun SOS Dolfijn en doneer vandaag nog!
DONEER NU!