Zijdehaai

De zijdehaai, Carcharhinus falciformis, is een requiemhaai dat zijn naam dankt aan zijn opvallende zachte huidstructuur. Deze haaiensoort leeft voornamelijk in de diepe oceaan en leeft zowel solitair en in groepsverband. Hij staat erom bekend dat hij voornamelijk met zijdehaaien van dezelfde afmetingen optrekt ook al weet men nog niet zeker of de seksen dan wel of niet gescheiden leven van elkaar. Ze vormen losse groepen met elkaar binnen hun eigen soortgenoten, en daarnaast treft je ze ook vaak aan in de buurt van groepen hamerhaaien.

AdobeStock579264716-min

Een zijdehaai (Carcharhinus falciformis) op zeer korte afstand in Jardines de la Reina, Cuba. Zonlicht zorgt voor prachtige reflecties op de bovenkant van de haai. ©Janos / Adobe Stock

Bouw

De zijdehaai komt in verschillende welhaast metallieke kleuren voor, te weten de kleuren grijs, brons en bruin zichtbaar aan het bovenlijf tot en met wit op de onderbuik. Hij heeft lange en vrij dunnen borstvinnen, een middelgrote rugvin en een tweede rugvin die zeer klein is. Het lichaam is lang en redelijk slank, echter niet zoals het lichaam van een blauwe haai die bij uitstek een van de meest slanke haaiensoorten is die er zijn.

De bovenkant van de staartvin is langer dan de onderkant. Dit zorgt ervoor dat de zijdehaai, zoals hierboven al is gezegd, snelle en vooral krachtige spurten kan maken, maar het voorkomt ook dat hij naar de bodem zinkt. De vinnen van de haai zijn doorgaans donkerder van kleur dan de rest van de haai en de ogen zijn groot en rond. De kop is lang, breed en plat van vorm.

De zijdehaai kan tot een lengte van 3,5 meter groeien met een gewicht van 350 kilo. Deze haaiensoort heeft ook een bijnaam, te weten 'net-etende haai'. Dit is omdat ze de gewoonte hebben om tonijn netten te vernielen. Ze zijn snel en zeer agressief en kunnen een gemiddelde leeftijd behalen van 25 jaar.

Leefgebied

Zijdehaaien leven in warm en tropisch water dat gemiddeld 20-30 graden is. Ze leven nabij continentale platen in dieptes vanaf 18-500 meter, maar je komt ze ook tegen aan het wateroppervlak, in het diepe water rondom eilanden en bij diep koraalriffen. Het jong van de zijdehaai leeft voornamelijk in ondiep water waar ze meer bescherming ondervinden van aaseters.

Dit is een breed verspreide haaiensoort. Hij leeft in de Indische oceaan, de Atlantische oceaan en de Grote oceaan en kan zowel vlak bij de bodem leven en aan het wateroppervlak. De zijdehaai migreert veel, maar leeft voornamelijk in de Rode Zee, de Bahama's en de Cocos eilanden nabij Costa Rica. Je komt hem verder tegen in de Golf van Mexico, de Middellandse Zee, en dan met name bij Spanje en Madeira en de Caribische zee. Hiermee verschilt hij van de witpunthaai, die hij zoveel mogelijk uit de weg gaat, en de blauwe haai die beiden uitsluitend in diepe wateren leven.

Voedsel

De zijdehaai is gebouwd voor snelheid en die heeft hij ook nodig, want voedsel in de diepe oceaan is moeilijk te vinden. De lievelingskost van de zijdehaai is tonijn die voornamelijk in grote scholen leven. Het lichaam van de zijdehaai is bij uitstek perfect gebouwd om op deze zeer snelle vissen te jagen. Middels zijn grote staartvin en torpedo-achtige bouw kan de haai krachtige, snelle spurten maken, dwars door de grote scholen tonijn. Met hun vlijmscherpe gebit waarvan de tanden aan beide zijden scherp gekarteld zijn, kan de haai glibberige vis met gemak grijpen.

Zoals gezegd voedt de zijdehaai zich graag met tonijn, maar daarnaast eet hij ook argonauta, (Engelse naam; paper nautilus), een soort slak, pijlinktvis en rode krabben.

Voortplanting

De zijdehaai heeft geen specifieke broed tijden, behalve dan de zijdehaaien die in de Golf van Mexico leven. De mannelijke zijdehaaien zijn met 6-7 jaar seksueel actief en de vrouwtjes met 7-9 jaar. Alleen de vrouwtjeshaaien die in de Golf van Mexico voorkomen, bevallen in de warme zomermaanden tussen juni en augustus, terwijl er bij alle andere vrouwelijke zijdehaaien geen vast tijdstip voor staat. De vrouwelijke zijdehaai voedt haar jong middels een placenta, viviparity, en bevalt vervolgens van 2-16 jonge pups die bij de geboorte een lengte hebben van 55-72 cm. Vermoed wordt dat de zijdehaai gemiddeld 12 maanden zwanger is en elke jaar jongen voortbrengt.

Relatie tot de mens

Helaas wordt er ook op de zijdehaai gejaagd. Ze zijn erg gewild vanwege hun vinnen, hun vlees, hun prachtige huid, (haaienleer) en voor hun olie en hierdoor komen ze voor in de top drie meest belangrijke haaiensoorten in de haaienvinnen industrie. Veel zijdehaaien belanden in tonijn netten en anderen worden door sportvissers gevangen. In Japan wordt er gericht gevist op de zijdehaai voor zijn vinnen.

Vanwege hun agressieve natuur kunnen zijdehaaien een potentiële gevaar vormen voor de mens. Er zijn tot nu toe 6 geregistreerde aanvallen geweest van de zijdehaai, waarvan niet een fataal was. Duikers worden geadviseerd om een zijdehaai voorzichtig te benaderen.