Ja, ze bestaan echt! Veilige gebieden voor haaien, waar ze vrij kunnen zwemmen zonder de constante dreiging van overbevissing en jacht op hun vinnen. Deze haaienreservaten, oases van hoop in een steeds voor haaien vijandiger wereld, zijn broodnodig om de toekomst van haaien, andere zeedieren en de gezondheid van onze oceanen te veiligstellen. Zonder deze reservaten is de toekomst voor menig haai zeer onzeker.
© Adil Schindler | Pexels
De realiteit
Haaienpopulaties over de hele wereld worden geconfronteerd met een alarmerende afname. Overbevissing, vaak gericht op hun vinnen voor de controversiële haaienvinnensoep, drijft vele soorten tot aan de rand van uitsterven. Dit heeft niet alleen tragische gevolgen voor de haaien zelf, maar verstoort ook de delicate balans van mariene ecosystemen. Ze worden in diverse landen gedood voor hun vinnen. Landen zoals Indonesië, India, Spanje, Frankrijk, Marokko, Portugal en zelfs Nederland (!) behoren tot de grootste boosdoeners, zie IFAW artikel: Nederland in top vijf grootste leveranciers van haaienvinnen aan EU. De haaienvinnen zijn zeer gewild in de traditionele Chinese keuken en is dus zeer lucratief. Het is intussen verworden tot een miljardenindustrie. Helaas ten koste van de haaienpopulatie.
Deze verschrikkelijke praktijk houdt in dat de vinnen van levende haaien worden afgesneden, waarna de dieren levend terug worden geworpen in zee, met de dood door verstikking tot gevolg. Dit bedreigt niet alleen de voortplanting van haaiensoorten, het verstoort ook de mariene ecosystemen. Steeds meer landen, zoals Costa Rica en Ecuador, verbieden deze praktijken om de haaienpopulaties te beschermen. In andere landen worden restricties op de haaienvangst ingevoerd.
De pioniers van haaienreservaten
Het precieze aantal haaien dat jaarlijks sterft voor hun vinnen is lastig vast te stellen. Schattingen lopen uiteen, maar wetenschappers vermoeden dat het om een enorm aantal gaat. De International Union for Conservation of Nature (IUCN) schat dat er miljoenen haaien per jaar alleen al voor hun vinnen worden gedood.
Pioniers die de weg vrijmaakten voor haaienreservaten waren gedreven door een diepe bezorgdheid over de alarmerende afname van de algehele haaienpopulatie en besloten in actie te komen. Ze begrepen de cruciale rol die haaien spelen in het mariene ecosysteem en de noodzaak om ze te beschermen tegen overbevissing en haaien ontdoen van hun vinnen.
Enkele sleutelfiguren die zich het lot van de haaien aantrok en overgingen tot actie:
1. Dr. Sylvia Earle
- Oceaanograaf, mariene bioloog en National Geographic Explorer.
- Begon in de jaren 1970 met het pleiten voor haaienbescherming.
- Waarschuwde voor de gevaren van overbevissing en vinning.
- Heeft bijgedragen aan de oprichting van verschillende haaienreservaten.
2. Richard Branson
- Oprichter van Virgin Group.
- Lanceerde in 2009 de "Virgin Unite" campagne ter bescherming van haaien.
- Pleit voor een verbod op haaienvinning en de uitbreiding van haaienreservaten.
- Ondersteunt wetenschappelijk onderzoek naar haaienpopulaties.
3. Rob Stewart (28 december 1979 - 31 januari 2017)
- Canadese filmmaker en haaienbeschermer.
- Maakte de bekroonde documentaire Sharkwater (2006).
- Blootgesteld de wreedheid van haaienvinning en de impact op ecosystemen.
- Oprichter van Sharkwater Conservation Fund ter ondersteuning van haaienreservaten.
Dankzij de moed en vasthoudendheid van deze pioniers is er een significante vooruitgang geboekt in de bescherming van haaien. Het aantal haaienreservaten is wereldwijd gestegen, wat een positieve impact heeft op haaienpopulaties en mariene ecosystemen.
Tijgerhaai met albatros © Papahanaumokuakea Marine National Monument | Flickr
De voordelen van haaienreservaten zijn talrijk
Haaienreservaten bieden een cruciale oplossing voor deze crisis. Door gebieden te creëren waar commerciële haaienvisserij verboden is, creëren we veilige havens waar haaien kunnen gedijen en hopelijk de ruimte krijgen om hun haaienpopulatie weer te herstellen. Deze haaienreservaten bieden hier in een noodzakelijke oplossing. Ze zijn zijn cruciale gebieden waar haaien worden beschermd tegen overbevissing, vinning en andere bedreigingen. Deze beschermde zones bieden tal van voordelen:
Behoud van haaienpopulaties: Reservaten fungeren als toevluchtsoorden waar haaien ongestoord kunnen voortplanten en hun aantallen herstellen. Dit is cruciaal voor het voortbestaan van bedreigde haaiensoorten en bevordert de biodiversiteit in de oceaan.
Bescherming van mariene ecosystemen: Haaien spelen een essentiële rol in het reguleren van een goede en vooral een gezonde balans van de zeedierenpopulatie. Door haaienpopulaties te beschermen, bevorderen we de gezondheid en stabiliteit van koraalriffen, zeegrasvelden en andere belangrijke mariene habitats.
Economische voordelen: Duurzaam toerisme gericht op haaienobservatie kan enorme boost creëren voor toerisme. Duizenden mensen over de hele wereld reizen jaarlijks naar verschillende landen toe om haaien in hun natuurlijke omgeving te bewonderen, wat banen creëert en de lokale economieën stimuleert.
Wetenschappelijk onderzoek: Haaienreservaten bieden unieke kansen om haaien te bestuderen en hun biologie en ecologie beter te begrijpen. Deze kennis is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve beschermingsstrategieën en het bevorderen van een duurzame interactie tussen mens en haai.
Als we ervoor willen zorgen dat onze haaien een toekomst hebben, dan zullen we onze gedrag en handelswijze flink moeten aanpakken. Doen we dat niet en gaan we op de oude voet verder, dan zullen er binnen enkele decennia waarschijnlijk geen haaien meer over zijn om te beschermen.
Haaienreservaten
Verschillende landen hebben het voortouw genomen om onze haaienpopulatie te beschermen. Ze deden dit door haienreservaten te creëren. Hieronder vindt je een aantal van die reservaten. Klik op de naam om naar de website te gaan.
- Locatie: Cookeilanden, zuidelijk Grote Oceaan
- Oppervlakte: 1,9 miljoen km²
- Beschermde soorten: Alle haaien en roggen
© Brian Scantlebury | Flickr
- Locatie: Palau, westelijke Grote Oceaan
- Oppervlakte: 500.000 km²
- Beschermde soorten: Alle haaien, roggen, zeeschildpadden en rifvissen
© The World Reef Foundation | Flickr
- Locatie: Galapagos-eilanden, oostelijke Grote Oceaan
- Oppervlakte: 133.000 km²
- Beschermde soorten: Honderden soorten haaien, roggen, vissen, zeezoogdieren en zeeschildpadden
© Sugarbear96 | Flickr
- Locatie: Colombia, oostelijke Grote Oceaan
- Oppervlakte: 8.570 km²
- Beschermde soorten: Haaien, roggen, walvissen, dolfijnen, zeeschildpadden en zeevogels
© Caut | Flickr
- Locatie: West-Papoea, Indonesië, Indo-Pacifische regio
- Oppervlakte: 46.000 km²
- Beschermde soorten: Meer dan 550 soorten haaien en roggen, koraalriffen en andere mariene fauna
© PToradellas | Flickr
- Northwestern Hawaiian Islands, ten noordwesten van Kauai
- Oppervlakte: 1.510.000 km²
- Beschermde soorten: Meer dan 700 soorten haaien en roggen, walvissen, dolfijnen, zeeschildpadden en zeevogels, evenals unieke zeedieren zoals monniksrobben en koraalriffen.
© Papahanaumokuakea Marine National Monument | Flickr
Deze reservaten zijn een belangrijke stap voorwaarts in de bescherming van haaien en roggen. Ze dienen als toevluchtsoorden waar deze kwetsbare soorten kunnen gedijen en hun rol in het ecosysteem kunnen herstellen. Door haaien te beschermen, beschermen we de gezondheid van de oceaan en de toekomst van onze planeet.
Haaien: onmisbare schakels
Haaien vervullen een cruciale rol in het behoud van een gezond mariene ecosysteem. Ze zijn natuurlijke opruimers doordat ze zieke, zwakke en oude vissen verwijderen uit hun leefgebied. Dit helpt de verspreiding van ziekten te voorkomen en zorgt voor een optimale gezondheid van prooipopulaties. Haaien bevorderen hiermee niet alleen de gezondheid van alle zeedieren, maar hebben ook een positieve impact op de mariene ecosystemen.
Haaien dragen bij aan de biodiversiteit en het algehele functioneren van de oceaan door de voedselketen te reguleren en koraalriffen, zeegrasvelden en andere habitats te beschermen. De aanwezigheid van haaien in een ecosysteem is dan ook een indicator van een gezonde en veerkrachtige oceaan. Ze symboliseren een gevarieerde voedselketen en een optimale balans tussen predatoren en prooi.
Haaienreservaten dragen ook bij aan duurzame visserij. Door haaienpopulaties te beschermen in reservaten, kunnen visbestanden in de omliggende gebieden op peil blijven. Dit bevordert duurzame visserijpraktijken en zorgt voor een stabiele voedselbron voor kustgemeenschappen. Daarnaast kunnen haaienreservaten economische voordelen opleveren. Duurzaam toerisme, gericht op haaienobservatie, kan kustgemeenschappen een waardevolle bron van inkomsten opleveren. Dit creëert banen en stimuleert lokale economieën.
Tot slot bieden haaienreservaten unieke kansen voor wetenschappelijk onderzoek. In reservaten kunnen haaien worden bestudeerd in hun natuurlijke omgeving, waardoor we ze beter kunnen begrijpen. Deze kennis is cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve beschermingsstrategieën voor de wereld van de haai.
President Barack Obama snorkelt over algen / limu, lobbenkoraal / pohaku puna (Porites lobata) en klein poliep steenkoraal (Genus: Montipora) op Midway Atoll in de Noordwestelijke Hawaiiaanse Eilanden tijdens zijn bezoek ter gelegenheid van de uitbreiding van het monument. © Papahanaumokuakea Marine National Monument | Foto Brian Skerry, 2016 | Flickr
De toekomst van haaienreservaten:
De toenemende steun voor haaienbescherming en het succes van bestaande reservaten stemmen hoopvol. Door voort te bouwen op het werk van deze pioniers, kunnen we samen een toekomst creëren waarin haaien en mensen in harmonie samenleven, en waar de oceaan gezond en veerkrachtig is.
Hoe jij kunt helpen:
Steun organisaties:
- Shark Trust: Werkt wereldwijd aan het behoud van haaien en roggen door middel van wetenschappelijk onderzoek, educatie en bepleitingswerk.
- WildAid:Voert campagnes om de vraag naar haaienvinnen te verminderen en illegale haaienvisserij te bestrijden.
- Pew Bertarelli Ocean Legacy: Ondersteunt de creatie van haaienreservaten en beschermt kwetsbare mariene gebieden.
Verder:
- Steun organisaties die zich inzetten voor haaienbescherming.
- Maak bewuste keuzes met betrekking tot visconsumptie.
- Vergroot de bewustwording.
- Reis bewust.
- Word lid van of vrijwilliger bij een organisatie die haaien beschermt.
