Lange voordat de Europeanen in Australië arriveerden, waren de Aboriginals al duizenden jaren de bewoners van het land. Ze leefden in kleine, mobiele groepen als jagers-verzamelaars en hadden een diep respect voor de natuur. De komst van de Britse kolonisten, voornamelijk convicts (gevangenen) in 1788 had een desastreus effect op de Aboriginals.

Ceremonieel dansfeest op de Murray Rivier, Gerard Krefft, 1858 | Dixson Galleries, State Library of New South Wales

De Aboriginals en de komst van de convicts

In 1788 arriveerden de Britse gevangenen (convicts) in Australië, wat een immense impact had op de Aboriginals, de oorspronkelijke bewoners van het land. De Britse kolonisatie bracht onherstelbare schade toe aan de Aboriginal-gemeenschappen. Ze werden verdreven van hun land, hun culturele praktijken werden verboden en hun bevolkingsaantal daalde dramatisch door de door de Europeanen geintroduceerde infectieziektes.

De reactie van de Aboriginals op de komst van de Britten was gevarieerd. Sommigen waren verward en angstig door de Britse wapens en technologie. Anderen vochten terug tegen de indringers, terwijl sommigen gedwongen werden samen te werken. De komst van alcohol en nieuwe ziekten bedreigde hun cultuur en manier van leven. De Dreamtime, hun spirituele basis, werd door velen gezien als verstoord.

Black-Eyed Sue and Sweet Poll uit Plymouth nemen afscheid van hun geliefden die naar Botany Bay gaan (Londen) | Robert Sayer, 1725–1794

Captain James Cook

Tussen 1770 en 1777 bezocht James Cook Australië, wat een keerpunt betekende in de geschiedenis van het land. Hij beschreef de diversiteit van de Australische flora, de Aboriginals als jagers-verzamelaars zonder zichtbare hiërarchie, en de potentie van Australië als Britse kolonie. Ook prees hij de schoonheid van het Australische landschap, maar negeerde de landrechten van de Aboriginals. Hij beschouwde hen als een primitief volk zonder beschaving, wat typerend was voor de koloniale ideologie van die tijd. Hoewel Cooks observaties historisch belangrijk waren, is het belangrijk om te beseffen dat zijn mening gebasseerd was op de kennis en inzichten van die tijd. 

Captain James Cook | Schilder: Nathaniel Dance-Holland  (1735–1811)

De Eerste Vloot

De reis naar Australië was al op zich een verschrikkelijke beproeving. Wekenlang verbleven de kolonisten in krappe, onhygiënische ruimtes op schepen, geplaagd door ziekten en ondervoeding. Velen stierven onderweg, waardoor de aankomst in Botany Bay al overschaduwd werd door verlies. Eenmaal aangekomen in Australië, stonden de kolonisten voor een onherbergzaam land met onbekende gevaren. De voedselvoorziening was schaars, het klimaat was extreem en de Aboriginals, de oorspronkelijke bewoners van het land, waren vijandig gezind.

De eerste jaren in Australië waren een voortdurende strijd om te overleven. De kolonisten moesten hard werken om voedsel te verbouwen, onderkomens te bouwen en zich te verdedigen tegen de gevaren van de wildernis. Velen stierven door ziekte, honger of uitputting.Ondanks de harde realiteit van de kolonisatie, slaagden de Britten erin om een permanente nederzetting te vestigen in Australië. De kolonie groeide geleidelijk en tegen het einde van de 19e eeuw was Australië een bloeiende Britse kolonie.

Nieuw-Holland

De naam Australië kent een lange en diverse geschiedenis. Duizenden jaren lang hadden Inheemse volkeren hun eigen namen voor hun land. Europeanen noemden het aanvankelijk Nieuw-Holland, totdat ontdekkingsreiziger Matthew Flinders in 1803 de naam Australië voorstelde. In 1828 werd dit de officiële naam voor de kolonies Nieuw-Zuid-Wales en Van Diemensland. In 1900, met de oprichting van de federale natie, werd de naam Gemenebest van Australië geformaliseerd. De hedendaagse naam Australië is internationaal erkend, terwijl de Inheemse namen steeds meer erkenning en waardering krijgen. 

Van Diemens Land

Van Diemens Land was de eerste Europese benaming voor Tasmanië, geintroduceerd in 1642 door Nederlandse ontdekkingsreizigers ter ere van Anthony van Diemen, de toenmalige Gouverneur-generaal van de VOC. Vanaf 1803 werd de naam door de Britten gebruikt voor heel Tasmanië tijdens de vroege kolonisatie. Echter, de naam raakte geassocieerd met de wrede realiteit van de Britse kolonisatie, met deportaties van gevangenen, harde straffen en conflicten met de inheemse bevolking. De naam Van Diemens Land werd beladen met een duister verleden van repressie en geweld.

Abel Tasman met vrouw en kinderen | Schilder: Jacob Gerritsz. Cuyp  (1594–1652)

In 1855, 53 jaar na de eerste Britse nederzetting, werd de naam officieel gewijzigd in Tasmanië. Dit was een poging om afstand te nemen van het pijnlijke verleden en een nieuw, meer positief imago voor het eiland te creëren. De naam Tasmanië is afgeleid van de naam van Abel Tasman, de Nederlandse ontdekkingsreiziger die het eiland in 1642 als eerste Europeaan bezocht. De hedendaagse naamgeving reflecteert de complexe geschiedenis van het land en de erkenning van de diverse erfenissen die Tasmanië rijk is.

Een Onverbiddelijke Nieuwe Wereld

De eerste kolonisten die voet aan wal zetten in Australië werden geconfronteerd met een onbekend land vol gevaren. De uitgestrekte wildernis, het onvoorspelbare klimaat en de giftige flora en fauna vormden een constante bedreiging. De meesten waren gestraft voor kleine vergrijpen en hadden geen ervaring met overleven in deze barre omstandigheden.

Een van de grootste hindernissen was de unieke en gevaarlijke fauna van het land. Giftige slangen zoals de taipan en de doodsadder, evenals grote spinnen en gevaarlijke haaien, vormden een constante bedreiging. De meeste kolonisten hadden nog nooit zulke wezens gezien en de angst was groot. Luitenant Watkin Tench beschreef in zijn dagboek uit 1788 de paniek die ontstond toen een haai de baai binnenzwom: 'Dit veroorzaakte geen geringe paniek onder de mensen aan boord.'

William Buckley- de haaiendoder

In 1825, toen de Britse strafkolonie in Australië nog in volle gang was, arriveerde een jonge man genaamd William Buckley in Sydney Harbour. Hij was veroordeeld voor diefstal en wachtte op zijn lot in de gevangenis. Maar Buckley had andere plannen. Op een dag, tijdens een werkploeg aan de kade, zag hij zijn kans. Hij sprong in het water en zwom met al zijn kracht weg van de bewakers.

Buckley wist niet wat hij te wachten stond. Hij was nog nooit in Australië geweest en kende de gevaren van de wateren niet. Maar hij had geluk. Hij vond een klein eiland waar hij kon schuilen en voedsel verzamelen.

Op een dag, terwijl hij op het strand lag te rusten, zag hij een grote haai in het water zwemmen. De haai was dichterbij dan Buckley had gedacht en hij voelde de paniek in zijn lichaam opkomen. Hij wist dat hij snel moest handelen.

Buckley pakte een stok die hij op het strand had gevonden en stak hem in het water toen de haai dichterbij kwam. De haai beet in de stok en Buckley duwde met al zijn kracht. De haai spartelde en trok, maar Buckley hield vast.

Na een lange en intense strijd, lukte het Buckley om de haai te verslaan. Hij was uitgeput en gewond, maar hij had overleefd.

Buckley's verhaal over zijn confrontatie met de haai werd al snel een legende in de strafkolonie. Hij werd bekend als de haaijager en zijn moed en kracht werden door velen bewonderd.

© State Library of Victoria

 

De kolonisten die in Australië arriveerden, wisten weinig over de unieke fauna die hen daar te wachten stond. Onbekende geluiden en onvoorspelbare dierenridders wekten angst op, die soms terecht was. Roofdieren zoals de buidelwolf en giftige slangen vormden een reële bedreiging. Na verloop van tijd leerden de kolonisten de gevaren te herkennen. Door het observeren van de dieren en hun leefgebieden, ontwikkelden ze strategieën om confrontaties te vermijden. Deze aanpassing was cruciaal voor hun overleving in dit nieuwe land. Deze ervaring heeft een blijvende erfenis nagelaten. Het respect voor de Australische natuur en de kennis van de gevaren die er bestaan, vormen nog steeds een belangrijk onderdeel van de Australische identiteit.

Strijd om te Overleven

Britse gevangenen in Australië werden onderworpen aan een streng strafsysteem gericht op afschrikking en rehabilitatie. De ernst van de straf hing af van de misdaad, maar doodstraf, verbanning, slavernij, lijfstraffen, onhygiënische leefomstandigheden, harde arbeid en mishandeling waren veelvoorkomend.

Deze straffen hadden een verwoestende impact op de gevangenen. Velen stierven of leden onherstelbare schade. De Britse regering was van mening dat deze harde straffen nodig waren om anderen te weerhouden soortgelijke misdaden te begaan. Na verloop van tijd werden de straffen milder. In 1868 werden de laatste gevangenen vrijgelaten, waarmee een gruwelijk hoofdstuk in de Australische geschiedenis werd afgesloten.

Stichting van de nederzetting Port Jackson te Botany Bay in Nieuw-Zuid-Wales in 1788 | Thomas Gosse, 1765-1844

Ondanks de ontberingen en de harde straffen die sommigen kolonisten kregen, waaronder ophanging bij aankomst, toonden ze veerkracht en een mentaliteit van 'met zijn allen de schouders eronder'. In Australië bouwden ze geleidelijk een nieuw leven op. Ze leerden van de inheemse bevolking, namen kennis over de lokale flora en fauna en pasten zich aan de unieke omgeving aan. Door landbouw en veeteelt te ontwikkelen, creëerden ze een nieuw economisch fundament.

Fort Denison en de Britse strafkolonie

Fort Denison, gelegen in Sydney Harbour, bekleedt een prominente rol in de geschiedenis van de Britse strafkolonie in Australië. Tussen 1847 en 1857 diende het als gevangenis voor mannelijke gedetineerden die zware misdaden hadden begaan. De gevangenen werden er onderworpen aan harde arbeid en leefden in erbarmelijke omstandigheden.

Fort Denison was meer dan een gevangenis. Het fungeerde ook als militair bolwerk ter verdediging van de haven en als signaalstation voor aankomende schepen. Na de sluiting van de gevangenis in 1857 werd Fort Denison een toeristische attractie. Bezoekers kunnen nu het fort bezoeken en meer leren over de grimmige realiteit van de strafkolonie. Fort Denison staat symbool voor de harde realiteit van de strafkolonie en de blijvende erfenis van het Britse Rijk in Australië.

Captain Arthur Phillip, eerste Gouverneur van New South Wales,1786 | Schilder Francis Wheatley

De blijvende erfenis van de Britse strafkolonie in Australië

De Britse strafkolonie in Australië bestond van 1788 tot 1868. Gevangenen werden gedeporteerd naar Australië als straf voor diverse misdaden. De kolonie was berucht om zijn harde straffen en erbarmelijke omstandigheden. Het bracht echter ook verandering. De gevangenen hielpen bij de ontwikkeling van de Australische infrastructuur en economie. Na de sluiting van de kolonie bleven de nakomelingen van de gevangenen in Australië wonen.

De erfenis van de voormalige strafkolonie is complex en controversieel. Het heeft een blijvende impact gehad op de Australische samenleving, en voornamelijk de Aboriginals, met zowel positieve als negatieve gevolgen. De discussie over de impact van de strafkolonie zal waarschijnlijk nog vele jaren voortduren.