Na de beet: omgaan met trauma

Na de beet: hoe overlevenden van haaienaanvallen hun trauma overwinnen

Daniel | AdobeStock

© Daniel | Adobe Stock

Een haaienaanval is een nachtmerrie die slechts weinigen meemaken, maar de impact ervan gaat veel verder dan alleen de fysieke wonden. De psychologische en emotionele gevolgen kunnen jarenlang aanhouden en gaan soms helemaal niet over. Hoe vinden overlevenden de kracht om hun leven weer op te bouwen?

De Eerste Herstelperiode

Direct na een haaienaanval draait alles om overleven. Zodra de medische teams ter plaatse arriveren, begint een race tegen de klok om bloedingen te stoppen en verwondingen te behandelen. Vaak duurt het transport naar het ziekenhuis lang, zeker wanneer slachtoffers in afgelegen gebieden zwemmen of surfen. Dit is bijvoorbeeld in landen als Australië een bekend probleem. Veel mensen gaan bewust zwemmen of surfen op plekken zonder toezicht van reddingsbrigades. Dit zorgt dan regelmatig voor flinke problemen na een aanval. Afhankelijk van de ernst van de verwondingen, kan het herstel maanden of zelfs jaren in beslag nemen, met reconstructie operaties en intensieve revalidatie. Echter, de mentale littekens zijn vaak minstens zo ingrijpend: nachtmerries, angstaanvallen en flashbacks kunnen het dagelijks leven ernstig beïnvloeden. Voor velen verandert hun relatie met de oceaan ingrijpend. Hoewel de fysieke wonden mogen genezen, blijven de emotionele littekens vaak een leven lang. Het kost veel energie om hiermee te leren leven. Vooral in de beginperiode is de steun van familie en vrienden dan ook van onschatbare waarde.

De Weg Naar Herstel

Hoe iemand omgaat met een aanval verschilt per persoon. Sommigen vinden bijvoorbeeld steun bij therapeuten die gespecialiseerd zijn in trauma, terwijl anderen veel hebben aan lotgenotencontact. Creatieve uitingen zoals schrijven, kunst of muziek kunnen helpen om hun ervaringen een plek te geven. Ook het geloof kan een mens kracht geven om om te gaan met trauma. Een groot obstakel is echter de angst om weer het water in te gaan. Sommige overlevenden vermijden de oceaan voorgoed, terwijl anderen juist de confrontatie aangaan. Ze keren, ondanks hun trauma, terug naar het water—soms zelfs om weer te surfen of te duiken. Soms wordt dit niet altijd begrijpen door vrienden en familie. Waarom zou je tenslotte terug naar de plek gaan waar je bijna gestorven bent? Wordt er echter ook niet altijd gezegd dat je, als je van een paard valt, er meteen weer op moet klimmen? Toegegeven, vallen van een paard is niet hetzelfde als aangevallen worden door een haai, maar onderschat niet wat een val van een paard voor lichamelijke en psychische verwondingen kan veroorzaken. Soms, in uitzonderlijke gevallen, zelfs met de dood tot gevolg.

Impassioned images | Adobe Stock

© Impassioned Images | Adobe Stock

Verhalen van Veerkracht

Het is belangrijk om te benadrukken dat dit herstel niet zonder slag of stoot gaat. Herstellen van een haaienaanval kost een slachtoffer enorm veel. Soms zijn de lichamelijke gevolgen ervan zeer ingrijpend. Er zijn veel indrukwekkende verhalen van mensen die na een aanval hun leven opnieuw hebben vormgegeven. We noemen er een paar van:

Bethany Hamilton verloor op 13-jarige leeftijd haar arm aan een haai, maar bleef surfen en werd een icoon in de sportwereld.
Paul de Gelder, een Australische marineduiker, verloor een arm en been, maar werd een voorvechter van haaienbescherming en educatie.
Rodney Fox werd in 1976 aangevallen door een witte haai en overleefde ternauwernood. In plaats van haaien te vrezen, zette hij zich in voor onderzoek en bewustwording.

Deze verhalen laten zien hoe krachtig de menselijke geest kan zijn, zelfs na een traumatische ervaring.

puntel | AdobeStock

© puntel | Adobe Stock

Haaien en overleven: een nieuw perspectief

Haaienaanvallen zijn zeldzaam, maar krijgen veel media-aandacht. Voor sommige overlevenden verandert hun kijk op deze dieren compleet. In plaats van ze te haten, begrijpen ze beter waarom haaien aanvallen—meestal uit verwarring of nieuwsgierigheid. Veel overlevenden worden zelfs ambassadeurs voor haaienbehoud, omdat ze inzien hoe belangrijk deze roofdieren zijn voor het ecosysteem.

Het verhaal van een overlevende gaat niet alleen over angst en verlies, maar ook over kracht, herstel en zelfs transformatie. Door hun ervaringen beter te begrijpen, krijgen we niet alleen meer respect voor hun doorzettingsvermogen, maar ook voor de complexe relatie tussen mens en natuur. Het is echter belangrijk om te weten dat gegevens over haaienaanvallen jaarlijks worden samengesteld en dat het even kan duren voordat de definitieve cijfers beschikbaar zijn.

Bronnen:
- De meest uitgebreide en betrouwbare bron voor het bijhouden van haaienaanvallen is het International Shark Attack File (ISAF) van de Universiteit van Florida.
- Ook Scientias en Kijk Magazine hebben publicaties over de hoeveelheden van haaien aanvallen.

Hier is een samenvatting van recente bevindingen:

Algemene trends:
- Het aantal haaienaanvallen kan van jaar tot jaar sterk variëren, afhankelijk van factoren zoals de zee omstandigheden, menselijk gedrag en haaienpopulaties.
- Het ISAF maakt onderscheid tussen 'uitgelokte' en 'niet-uitgelokte' aanvallen, waarbij de focus vooral ligt op niet-uitgelokte aanvallen.
Recente cijfers:
- De aantallen haaienaanvallen fluctueren per jaar. Zoals te lezen is in de zoekresultaten, was er in 2024 een daling ten opzichte van 2023.
- Australië en de Verenigde Staten (vooral Florida) zijn gebieden waar relatief veel haaienaanvallen plaatsvinden.
- Ook zijn er aanvallen geregistreerd in landen als de Bahama's, Egypte, Mexico en Nieuw-Caledonië.

Om de meest actuele en gedetailleerde informatie te krijgen, raden we je vooralsnog aan om de website van het International Shark Attack File te raadplegen.