De blauwgeringde octopus, Hapalochlaena maculosa, is zonder twijfel een schitterend wezen. Met zijn unieke kleurschakeringen mag hij zich de mooiste octopussoort noemen. Maar vergis je niet: achter die schoonheid schuilt een dodelijk geheim.

Een steek van de blauwgeringde octopus is extreem gevaarlijk. Zonder snelle medische hulp is de kans op overlijden groot. Maar paniek is niet nodig. Deze octopussen zijn niet agressief en zullen je niet zomaar aanvallen.

In deze tekst bespreken we:

•     De verbazingwekkende schoonheid van de blauwgeringde octopus.
•     Het dodelijke gif dat hij bij zich draagt.
•     Hoe je een steek kunt herkennen en wat je moet doen om te overleven.
•     Waarom deze octopussen niet agressief zijn.

Lees verder en ontdek alles over deze fascinerende, maar dodelijke schepsel.

Blauwgeringde oktopus © Angell Williams | Flickr

In Australië is de blauwgeringde octopus alom bekend. Vanaf jongs af aan leren kinderen wat ze nooit moeten doen als ze naar het strand gaan. Onzorgvuldig omgaan met lege blikken is bijvoorbeeld uit den boze. Voor je het weet zit er een blauwgeringde octopus in verscholen. Ook schelpen zijn een geliefde schuilplaats voor deze dieren.

De regel is simpel: Luister naar de waarschuwingen en volg ze altijd op. Dit is extra belangrijk voor toeristen, die niet altijd weten waar en wanneer gevaar dreigt. Het negeren van waarschuwingen kan fatale gevolgen hebben. Meerdere toeristen zijn tijdens hun vakantie in Australië overleden doordat ze de waarschuwingen van de autoriteiten negeerden.

Waarom is de blauwgeringde octopus zo gevaarlijk?

•     Het gif van de blauwgeringde octopus is extreem krachtig. Zelfs een kleine hoeveelheid kan dodelijk zijn.
•     Er is geen tegengif. De enige behandeling is symptoombestrijding.
•     De symptomen van een steek kunnen verwarrend zijn. Sommige mensen ervaren geen pijn, terwijl anderen last krijgen van spierzwakte, verlamming en ademhalingsproblemen.
•     De octopus is klein en goed gecamoufleerd. Het is moeilijk om hem te zien, waardoor het risico op een steek vergroot wordt.

Hoe kun je een steek van een blauwgeringde octopus herkennen?

•     Pijn op de plaats van de steek.
•     Spierzwakte.
•     Verlamming.
•     Moeilijkheden met ademhalen.
•     Duizeligheid.
•     Verwardheid.

Wat moet je doen als je gestoken wordt door een blauwgeringde octopus?

•     Bel onmiddellijk de hulpdiensten.
•     Leg een drukverband op de plaats van de steek.
•     Immobiliseer het gebeten lichaamsdeel.
•     Ademhaling en hartslag bewaken.
•     Kalm blijven.

Hoe kun je een steek voorkomen?

•     Wees voorzichtig met het oprapen van schelpen en stenen.
•     Draag handschoenen bij het schoonmaken van rotsen of koraalriffen.
•     Let op waarschuwingsborden.
•     Zwem niet in gebieden waar veel blauwgeringde octopussen voorkomen.

De blauwgeringde octopus is een fascinerend wezen, maar ook een gevaarlijk dier. Door de waarschuwingen te volgen en voorzichtig te zijn, kun je een steek voorkomen.

​Bouw

Er zijn tien soorten blauwgeringde octopussen bekend, waarvan de kleiner blauwgeringde octopus, Hapalochlaena maculos, en de groter blauwgeringde octopus, Hapalochlaena lunulata, de bekendste zijn.

Kenmerken:

•     Blauw-zwarte ringen: Alle soorten hebben de kenmerkende ronde cirkels op hun lichaam. Ondanks zijn naam heeft de kleiner blauwgeringde octopus de grootste ringen. De groter blauwgeringde octopus heeft kleinere ringen, maar is giftiger.
•     Kleurverandering: De octopussen veranderen van kleur wanneer ze zich bedreigd voelen. Ze worden donkerder en drukken zichzelf plat om op te gaan in hun omgeving.
•     Blauw oplichten: Vlak voordat ze aanvallen, worden de blauw-zwarte ringen zeer geprononceerd. Ze gaan oplichten en maken een pulserende beweging.
•     Kleine wezens: Blauwgeringde octopussen zijn ongeveer zo groot als een golfbal. Hun lichaam is meestal niet groter dan 5 centimeter en hun armen niet langer dan 10 centimeter. Ze wegen doorgaans 28 gram.
•     Zuignappen: De acht armen van de octopus zitten vol met zuignappen.
•     Geen botten: De octopus heeft geen botten en kan zich hierdoor makkelijk overal tussen wurmen.
•     Kleurverandering door emotie: De kleur van de octopus verandert ook met zijn gemoedsgesteldheid.

Gevaar:

•     Extreem giftig: Het gif van de blauwgeringde octopus is extreem krachtig. Zelfs een kleine hoeveelheid kan dodelijk zijn.
•     Geen tegengif: Er is geen tegengif voor het gif. De enige behandeling is symptoombestrijding.
•     Moeilijk te herkennen: De octopus is klein en goed gecamoufleerd.

© Rickard Zerpe | Flickr

Gif

De blauwgeringde octopus is een klein maar ongelooflijk gevaarlijk wezen. Hij leeft in ondiepe waterpoelen, rifgebieden en kustgebieden, en verstopt zich graag in schelpen, rotskloven en zelfs lege blikken. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren, want zijn gif is extreem giftig. Zelfs een kleine hoeveelheid gif kan dodelijk zijn.

De beet van de octopus is pijnloos, dus je merkt niet dat je gebeten bent. De eerste symptomen verschijnen binnen 5-10 minuten en omvatten knikken op de plaats van de beet, gevoelloosheid van het gebeten gebied, overmatige bloeding, moeilijkheden met ademhalen, misselijkheid, braken, wazig zien en moeite met slikken. Uiteindelijk raakt het slachtoffer verlamd en is kunstmatige beademing noodzakelijk. Zonder behandeling treedt dood op door hartstilstand of verstikking.

Leefomgeving

Het is ondertussen geen geheim meer dat de meeste gevaarlijke dieren, insecten, reptielen, amfibieën, haaien, vissen en zoogdieren ter wereld zich in Australië bevinden. Er is zelfs een grappige lied dat door Scared Weird Little Guys, een Australische cabaret duo, werd geschreven en al heel lang op Youtube staat; Come to Australia, You Might Accidently Get Killed. Nog een leuk liedje die we je niet willen onthouden is Australia's Deadliest Animals, geschreven en gezongen door Christiaan van Vuuren. Het heeft een politieke ondertoontje, maar is alsnog best grappig 'in an Australian kind of way'.

De blauwgeringde octopus is weliswaar een heel klein schepsel, maar hij geeft de voorkeur aan een grote schuilplaats. In tegenstelling tot de meeste octopussen die tussen rotsen op de zeebodem leven, verstopt de blauwgeringde octopus zich liever in ondiepe waterpoelen, rifgebieden, kustgebieden, en zelfs in schelpen, rotskloven en lege blikken. Dit maakt hem extra gevaarlijk, want je kunt hem zomaar tegenkomen zonder het te weten.

Een beet van de blauwgeringde octopus is dodelijk. Het gif dat hij bij zich draagt is extreem krachtig en er is geen tegengif. De symptomen van een vergiftiging treden snel op en omvatten ademhalingsproblemen, verlamming en dood.

Wees voorzichtig in gebieden waar blauwgeringde octopussen voorkomen. Negeer geen waarschuwingsborden, let op je omgeving en raak geen schelpen of stenen aan zonder te kijken of er een octopus in zit. Draag handschoenen bij het schoonmaken van rotsen of koraalriffen.

De blauwgeringde octopus is een fascinerend wezen, maar ook een gevaarlijke. Door voorzichtig te zijn en de waarschuwingen te volgen kun je een steek voorkomen.

Voeding

De blauwgeringde octopus is wellicht klein, maar hij is een formidabele jager. Zijn succes is te danken aan het giftige tetrodotoxin dat door zijn lichaam stroomt. Wanneer hij dit gif in zijn prooi injecteert, is het dier gedoemd.

De octopus jaagt op krabben, vissen en inktvissen. Hij doodt zijn prooi door te bijten. Zo sterk is zijn beet, dat hij zelfs door de harde schelp van een krab kan dringen. De prooi sterft meestal binnen enkele minuten, nadat het lichaam volledig verlamd is geraakt.

© Steve Childs | Flickr

Relatie tot de mens

De blauwgeringde octopus is een klein maar krachtig wezen. Hij is verantwoordelijk voor minimaal drie dodelijke confrontaties. Ondanks zijn dodelijke gif is hij niet agressief, maar schichtig en vluchtig. Aanvallen doet hij alleen uit zelfverdediging.

De beet van de octopus is echter dodelijk. De symptomen verschijnen binnen 10 minuten. Zonder hulp sterft het slachtoffer binnen 4 tot 6 uur in een lijdensweg vol angst en verlamming. Hulp bestaat uit het toedienen van rustgevende middelen.

Wees voorzichtig:

•     Houd afstand.
•     Raak geen octopussen aan.
•     Volg waarschuwingsborden.

Geniet, maar altijd met respect voor de natuur.

Voortplanting

De blauwgeringde octopus is een tweeslachtig wezen. Dit betekent dat hij zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen heeft.

Wanneer de octopus volwassen is, begint de paringstijd. Het mannetje streelt het vrouwtje om te laten zien dat hij met haar wil paren. Als het vrouwtje akkoord is, klimt het mannetje op haar rug en bevrucht haar met zijn hectocotylus, een speciale arm.

Het vrouwtje legt 50-100 eitjes die ze beschermt en bewaakt totdat ze uitkomen. Dit kan ettelijke maanden duren. De moeder sterft vlak na het uitkomen van de eitjes, omdat ze tijdens de bewakingsperiode niet heeft gegeten. De mannetjes sterven kort na de bevruchting.

Blauwgeringde octopussen worden snel volwassen en hebben een levensduur van 3-5 jaar.

Beschermingstatus

De blauwgeringde octopus wordt bedreigd door verschillende factoren, waaronder:

Habitatverlies: De koraalriffen waar blauwgeringde octopussen leven, worden bedreigd door vervuiling, klimaatverandering en overbevissing. Dit zorgt ervoor dat de octopussen minder voedsel en schuilplaatsen hebben.

Natuurlijke vijanden: Blauwgeringde octopussen worden gegeten door vissen, vogels en zeezoogdieren.

Vangst: In sommige gebieden worden blauwgeringde octopussen gevangen voor de menselijke consumptie.

Klimaatverandering: De verandering van de oceaantemperatuur kan de voortplanting en overleving van blauwgeringde octopussen beïnvloeden.

Toerisme: Toeristen die onbewust op octopussen stappen of ze aanraken kunnen hen verwonden of doden.

Onderzoek: Wetenschappelijk onderzoek naar blauwgeringde octopussen kan stress veroorzaken en hun populaties in gevaar brengen.

Het is belangrijk om deze bedreigingen te begrijpen en maatregelen te nemen om de blauwgeringde octopus te beschermen. We kunnen dit doen door:

•     Koraalriffen te beschermen: We kunnen vervuiling verminderen, CO2-uitstoot verminderen en overbevissing bestrijden om de koraalriffen te beschermen waar blauwgeringde octopussen leven.
•     Duurzame visvangstpraktijken te promoten: We kunnen visserijen die blauwgeringde octopussen bijvangst vangen, aanmoedigen om duurzamere   praktijken te gebruiken.
•     Mensen voor te lichten over de blauwgeringde octopus: We kunnen mensen leren over de gevaren van het aanraken van octopussen en hoe ze deze prachtige wezens kunnen helpen beschermen.

Door samen te werken kunnen we de blauwgeringde octopus voor toekomstige generaties beschermen.