Er zijn veel prachtige tropische vissoorten woonachtig tussen het koraal van koraalriffen, maar de blauwe mandarijnpitvis, Synchiropus splendidus, is bij uitstek een van de meest opvallendste schoonheden die er zijn. De vis is dankzij zijn sierlijke schoonheid een zeer geliefde vis bij aquariahouders en staat daarom ook bovenaan hun lijst van meest favoriete vissoorten. Gezegend met een blauw-, groen- en oranje kleur is deze vis een gegarandeerde blikvanger in elk aquarium. Dit zijn vreedzame vissen en, mits je de nodige kennis bezit, uitermate geschikt om in een zoutwater aquarium te houden daar hun overlevingskansen redelijk groot zijn.

Bouw

De blauwe mandarijnpitvis dankt zijn naam aan de prachtige en veelkleurige koninklijke kledij van een Chinese Mandarin en behoort tot de familie van de Callionymidae, oftewel de pitvis. Er zijn in totaal 10 geslachten van de pitvis te vinden en meer dan 182 soorten. De familie van de Synchiropus telt 51 soorten die weer onderverdeeld zijn in 10 subgroepen.

​Zover men weet, is de blauwe mandarijnpitvis de enige van twee vissoorten die hun kleur te danken hebben aan pigmentkleuring en licht weerkaatsende cellen.  De andere vis heet de psychedelische mandarijnpitvis. De basiskleur van de blauwe mandarijnpitvis is neon-blauw waarbij de vis middels oranje, rode en groene patronen zijn fraaie uiterlijk aan dankt. Deze kleuren zijn cruciaal voor de blauwe mandarijnpitvis, daar ze in zijn leefgebied uitstekende schuttingskleuren zijn.

​De blauwe mandarijnpitvis heeft geen schubben en scheidt een stinkend, giftig slijm af dat zijn gehele lichaam bedekt. Dit slijm is bitter van smaak en beschermt hen tegen ziektes en roofdieren.  De vis heeft twee lange buikvinnen die hij gebruikt om over de zandbodem mee te 'wandelen'. Deze buikvinnen worden vaak verward met zijn borstvinnen die meer naar het midden van het lijfje zitten en bijna doorzichtig zijn op een randje blauw na. Bij het mannetje is de rugvin veel langer dan bij het vrouwtje, al zie je deze eigenlijk maar zelden, en is deze oranje en blauw van kleur.

​Qua verschijning lijkt de blauwe mandarijnpitvis veel op een grondel, nog een vissoort, maar daar houden de gelijkenissen wel mee op. De ogen van de blauwe mandarijnpitvis zijn over het algemeen rood met een zwarte pupil en staan iets van de kop af en de kop van de vis zelf is groen. Het mannetje is groter dan het vrouwtje en ze kunnen 6 cm lang worden. Dit zijn langzaam zwemmende, verlegen en vrij passieve vissen.Blauwe mandarijn pitvissen kunnen 33.4 cm lang worden en 607.3 gram wegen.

Leefgebied

De blauwe mandarijnpitvis leeft voornamelijk in de Grote oceaan, het leefgebied strekt zich uit van de Filipijnen tot aan Australië toe, te weten, de Filipijnen, Hong Kong, Nieuw-Guinea, Indonesië en Japan. Ze leven in water met een gemiddelde temperatuur van tussen de 24-26 graden. Je vindt ze op de zandbodem waar ze meestal verstopt zitten tussen rotskammen. Dit zijn echte koraalrifbewoners en ze prefereren daarom ook een leven in lagunes en beschutte koraalbanken.

Voedsel

De blauwe mandarijnpitvis heeft een gevarieerd dieet. Zo eet hij graag eenoogkreeftjes, borstelwormpjes, viseitjes, slakken, vlokreeftjes en mosselkreeftjes. De vissen zijn geen snelle zwemmers, maar ondanks dat eten ze de hele dag door en zoeken dan hun voedsel tussen de rotsen en op het koraal waar veel diertjes gevangen zitten. Hun leefgebied kan vele vierkante meters in beslag nemen.

Voortplanting

Blauwe mandarijnpitvissen leven in paren of groepjes van 5 en planten zichzelf gedurende de nacht voort wanneer de mannetjes en vrouwtjes bij elkaar komen en groepjes vormen. Het mannetje en het vrouwtje zullen dan samen buik tegen buik komen tijdens het paaien en zweven dan een meter boven het rif uit. Als ze eenmaal boven zijn gekomen laten ze sperma en eieren los. Het vrouwtje verliest maar een keer per dag haar eieren en het kan soms wel een paar dagen duren voordat ze dit herhaalt.

​Door een tekort aan vrouwtjes blauwe mandarijnpitvissen is de competitie tussen de mannetjes flink waarbij de grotere en veel dominantere mannetjes een hogere slagingskans hebben om een vrouwtje te vinden. De voorplanting gebeurt elke week en dit kan langere tijd doorgaan. Een vrouwtje zal hierbij gemiddeld 200 eieren afscheiden. Het voortplanten van de blauwe mandarijnpitvis gebeurt het hele jaar door. Na 21 dagen zijn de eitjes uitgegroeid tot een volwaardige pitvis.

Natuurlijke vijanden

Voor zover bekend heeft de blauwe mandarijnpitvis geen vijanden. Dit komt vermoedelijk door het vieze stinkende slijm dat hij afscheidt. Wel zou de koraalduivel zich af en toe tegoed doen aan een heerlijke blauwe mandarijnpitvis door heel stilletjes te wachten totdat er eentje langskomt. Dit gebeurt dan meestal tijdens het paren van de blauwe mandarijnpitvissen.

Relatie tot de mens

​Per jaar worden er maar liefst 40 miljoen vissen uit hun vertrouwde omgeving gehaald en verkocht aan aquariumhouders. De blauwe mandarijnpitvis is, zoals hierboven al is gezegd, een geliefde vis bij zout water aquariahouders. Dit baart veel marine biologen en geleerden zorgen en dit is niet geheel onterecht. Om inzage te krijgen in het totale plaatje deden bioloog Yvonne Sadovy en George Richardson van de universiteit van Hong Kong samen met Marielle Rosotto van de universiteit van Padova onderzoek naar de blauwe mandarijnpitvis.

​Tijdens hun onderzoek kwamen ze tot de conclusie dat vissers en aquariahouders geinteresseerder zijn in grotere exemplaren, mannetjes dus. Er worden duizenden van deze vissen maandelijks weggehaald en doorverkocht, voornamelijk omdat aquariahouders in de misconceptie verkeren dat een blauwe mandarijnpitvis toch maar heel kort zal leven. Vaak klopt dit ook wel, terwijl de vissen in hun natuurlijke omgeving vaak wel een hoge leeftijd kunnen halen en soms zelfs wel tientallen jaren oud worden.

​Beschermstatus

​Gelukkig zijn er milieu bewuste bedrijven in opkomst die koraalvissen leveren zonder de natuur geweld aan te doen. Vooralsnog staat de blauwe mandarijnpitvis niet op de rode lijst van het International Union of Conservation of Nature. Daar mogen we dankbaar voor zijn.