Een schoonheid is deze haai bepaald niet, maar toch is de zandtijgerhaai, Carcharias taurus, een nauwe verwant van de witte haai. Omdat deze haaiensoort verantwoordelijk werd gehouden voor veel dodelijke aanvallen, werd de aanval uiteindelijk ook op hem ingezet. Toch kreeg de zandtijgerhaai onterecht de schuld van veel van die aanvallen, ook al is hij niet helemaal brandschoon.
Bezorgd om de gruwelijke heksenjacht op dit haaiensoort waarbij veelvuldig gebruik werd gemaakt van harpoenen en uit zorg voor hun voortbestaan, zetten Ron en Valerie Taylor de tegenaanval in. Ze lieten zien dat je veel minder te vrezen hebt van deze ouwe reus dan je denkt. Dankzij hun jarenlange werk en doorzettingsvermogen werd de haai uiteindelijk weer in ere hersteld.
Zandtijgerhaai | © Klaus Stiefel | Flickr
Bouw
Moeders mooiste zal deze haai nooit worden, oud wel, mits hij niet voortijdig aan zijn einde komt. Deze specifieke haaiensoort kan gemiddeld 16 jaar worden met een maximale lengte van 3,2 meter en een gewicht van 300 kilo. Geen lichtgewicht dus. De haai heeft een stevig lichaam, een ietwat rondlopende rug en grote, stompe vinnen. Duidelijk niet voor snelheid ontwikkeld, de zandtijgerhaai is alsnog een zeer krachtige zwemmer. Deze reus brengt zijn dagen voornamelijk 'zwevend' door in het water en is over het algemeen 's avonds het meest actief.
De tweede rugvin van de zandtijgerhaai is iets kleiner dan de eerste en de staart lijkt weliswaar korter dan bij andere haaiensoorten, maar is redelijk stevig ontwikkeld. Verder is de zandtijgerhaai uitstekend ontwikkeld om helemaal op te gaan in zijn omgeving, dat wil zeggen, hij heeft lichtbruin tot lichtgrijs bovenkant en een witte buik, bij uitstek uitstekende camouflage kleuren voor een haai die voornamelijk dicht bij de zeebodem leeft.
Zijn bek is zeer puntig en zijn tanden vallen vrijwel meteen op als je hem ziet omdat ze opvallend alle kant op staan en naar buiten steken. In verhouding met zijn lichaam zijn zijn ogen erg klein. De zandtijgerhaai is zover bekend, de enige haaiensoort dat naar het wateroppervlakte zwemt om lucht te happen.
Men weet niet hoe oud of wanneer een zandtijgerhaai volwassenheid bereikt, dus de meningen daarover lopen sterk uiteen. Gedacht wordt dat ze bij een lengte van 2 meter seksueel actief worden. Hun geschatte leeftijd in jaren, en dan vooral ruw geschat, komt bij de mannetjes uit op 5-7 jaar en bij de vrouwtjes op 7-10 jaar. Vrouwtjes zandtijgerhaaien zijn gemiddeld ook iets langer als ze seksueel actief worden, maar daar kunnen haar zwangerschappen veel mee te maken hebben, babyhaaien zijn namelijk gemiddeld 1 meter lang bij de geboorte.
Leefgebied
De zandtijgerhaai leeft voornamelijk aan de kust in subtropisch en tropische wateren. Je kunt ze vinden in de Atlantische-, Indische- en Grote oceaan. Ook kom je het tegen in de Middellandse zee, en dan voornamelijk alle kustenlijnen vanaf Marokko tot en met Spanje. Deze haaiensoort kan in groepen van 20-80 vertoeven, maar ze zijn ook vaak alleen te vinden. De groepen leven redelijk op zichzelf, dat wil zeggen dat ze zich niet mengen met andere groepen zandtijgerhaaien.
Ze zweven letterlijk vlak boven de zeebodem en dan voornamelijk bij koraalriffen, in grotten en bij onderwater rotsformaties tot op 25 meter diepte. Soms willen ze ook dieper afdalen naar 200 meter, maar dit is echt heel zelden en gebeurt meestal als ze migreren. Je vind ze ook heel dicht langs de kustlijnen van eilanden en ondiepe baaien. Bij deze haaiensoort leven beide seksen gescheiden van elkaar en komen alleen samen om te paren.
Zandtijgerhaai | © Klaus Stiefel | Flickr
Grote groepen zandtijgerhaaien reizen in de winter naar warme wateren om te paren. Gedacht wordt dat tijdens deze migratie, de nog jonge zandtijgerhaaien niet mee gaan, maar juist nog dieper de zee intrekken. Bij Cape Cod in de Verenigde staten bijvoorbeeld, trekken de nog jonge haaien, als de watertemperatuur onder de 16 graden zakt, weg om zodra de zomer zich weer aandient weer terug te keren.
Voedsel
De zandtijgerhaai wil af en toe in groepsverband jagen waarbij ze samen vis bij elkaar drijven waardoor het makkelijk jagen is. Voor de rest eet deze haaiensoort benige vissoorten zoals makreel, haring, zeeaal, kleine haaien, roggen, pijlinktvis, krabben en kreeften.
Voortplanting
Vrouwelijke zandtijgerhaaien zijn eierlevendbarend. Dit wil zeggen dat de embryo's pas vlak voor de geboorte uit hun ei komen en dan levend worden geboren. De eerste maanden zal de babyhaai in leven worden gehouden middels het eigeel dat vol zit met alle noodzakelijke voedingstoffen. Nadat de haaien uit hun eierschaal zijn gekomen voedden de sterkste embryo's zich met de zwakste embryo's en niet uitgekomen eieren, kannibalisme dus.
De vrouwtjes zandtijgerhaai heeft maar liefst twee kamers in de baarmoeder die nog voor de paring 16-23 eieren bevatten. Bij zandtijgerhaaien zijn de mannetjeshaaien in de meerderheid waardoor er meerdere mannen zullen paren met een vrouwtjeshaai. De meest dominante mannetjeshaai zal interesse tonen in de vrouwtjeshaai door dominante gedrag te vertonen, vervolgens aan haar cloaca te ruiken en in haar aarsvinnen en borstvinnen te bijten. Zodra ze klaar is om te paren zwemt ze weg met de mannetjeshaai. Dit paringsritueel laat altijd zichtbare littekens achter bij het vrouwtjeshaai.
Opmerkelijk:
De zandtijgerhaai is voor zover bekend de enige haaiensoort die lucht opzettelijk inslikt en dan opslaat in zijn buik om te kunnen blijven drijven.
Een zwangerschap duurt 8-9 maanden waarna de pup's in de vroege zomer geboren worden in relatief koud water dat 16 graden meet. Bevallingen vinden plaats in onderwatergrotten. De vrouwtjeshaai bevalt dan van 2 babyhaaien die beiden 1 meter in lengte zijn en direct na de geboorte geheel zelfstandig zijn. Gezien het lage geboortecijfer van zandtijgerhaaien, zij krijgen eens per twee jaar jongen, biedt hun lengte hen enige bescherming daar ze dan minder kwetsbaar zijn.
Relatie tot de mens
De zandtijgerhaai is niet gevaarlijk voor mensen, mits je zijn ruimte respecteert. Hij is tevens de enige haaiensoort die redelijk goed in gevangenschap weet te overleven waardoor hij vaak een vaste bewoner is van aquaria over de wereld.
Toch heeft de zandtijgerhaai redelijk wat aanvallen op zijn naam staan; 29 in totaal waarvan er 2 fataal waren. De meeste van deze aanvallen waren op speervissers met hun vangst, maar heel soms kwam het ook door zwemmende mensen die per ongeluk in aanraking kwamen met de zandtijgerhaai.
Door overbevissing en angst voor deze haaiensoort met de dood van veel zandtijgerhaaien tot gevolg, is de zandtijgerhaai een zwaar bedreigd haaiensoort geworden. Het feit dat ze zich zo langzaam voortplanten en ook weinig jongen krijgen maakt hun vooruitzichten niet bepaald rooskleurig.
Interessante artikelen:
Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?
- Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal (Tip!)
- All in Portugal
- D-reizen
- Fox Verre Reizen van ANWB
- Kras