Voshaai

De voshaai, Alopias vulpinus, is een indrukwekkende haai om te zien. Zijn staart, die net een zweep is, is bijvoorbeeld bijna net zo lang als zijn hele lichaam en die is op zichzelf al erg lang. Er zijn in totaal drie soorten voshaaien bekend, te weten:

De pelagische voshaai, Alopias
De grootoogvoshaai, Alopias supersiliosus
De voshaai, Alopias vulpinus

Toch zijn er wetenschappers van overtuigd dat er ergens nog een andere soort voshaai rondzwemt, alleen is die tot op heden nog nooit gespot. Dat weerhoudt veel enthousiaste 'fans' er echter niet van om te blijven hopen dat hij ooit wel een keer tevoorschijn komt.

De haai is lid van de Lamnidae familie, of eenvoudig gezegd, de makreelhaaien familie die uit 15 verschillende soorten bestaat, waaronder de makreelhaai, de nogal opvallende reuzenhaai en de witte haai.

Bouw

De voshaai kent drie verschillende soorten. De meest bekende haai is de eenvoudige voshaai. Deze haai is ook de grootste van de drie soorten en kan een maximum lengte van ruim 6 meter bereiken met een gewicht van ruim 500 kilogram. Zijn familielid de grootoogvoshaai is weer iets minder groot. Deze haai kan een lengte bereiken van bijna 5 meter en de pelagische voshaai is weer net iets kleiner met een lengte van 3 meter.

In het Engels wordt deze haai een 'Thresher shark' genoemd waarbij het woordje 'thresher' of 'threshing' letterlijk 'slaan' betekent. Zijn Engelse naam is afgeleid van de enorme staartvin van de haai die hij als zweep gebruikt tijdens de jacht. We zullen hier later meer over vertellen in het hoofdstuk 'Voedsel'. Je kunt natuurlijk ook direct doorgaan naar de hoofdstuk door hier te klikken.

Voshaai | @ Klaus Stiefel | Flickr

Voshaai | © Klaus Stiefel | Flickr

De voshaai heeft een kegelvormig lichaam, een kleine mond, kleine buik- en rugvinnen en een zeer lange staartvin. De gewone voshaai en de pelagische voshaai lijken veel op elkaar, alleen heeft de pelagische voshaai een slanker hoofd en langere neus. De grootoogvoshaai heeft daarentegen een langere neus dan de gewone voshaai en de pelagische voshaai waarbij deze juist korter en puntig van vorm is. De ogen van de voshaai zitten redelijk naar voren en zijn veelal klein, behalve dan bij de grootoogvoshaai, maar vermoed wordt dat deze tak van de voshaai voornamelijk in zeer diepe wateren leeft. De kop van de voshaai is redelijk klein en de tanden variëren van klein naar groot en tellen hooguit 80 stuks.

De haai is slank en heeft een bruin-, blauw- en grijs paars kleurige huid waarbij elke type haai weer zijn eigen huidskleur kent, te weten:

Hierbij moet wel vermeld worden dat zonlicht en waterkleur vaak bepalend zijn voor hoe men de kleur van de haai ziet.

De haai heeft een unieke gave die hij deelt met de makreelhaai en de witte haai en dat is dat hij zijn lichaamstemperatuur warm weet te houden. Hierdoor kan de haai op plekken komen waar andere haaien daar niet kunnen komen. Dit kan heel voordelig zijn tijdens de zoektocht naar voedsel en de jacht.

Leefgebied

De voshaai komt echt overal voor. Ze zwemmen het liefst in diepe wateren op gemiddeld 500 meter diepte, maar heel af en toe kom je de gewone voshaai ook tegen in ondiepe wateren, vlakbij continentale platen. Een continentale plat is een gedeelte van een continent dat onder water staat. Het gedeelte waar de zeebodem ineens steil naar beneden gaat is de grens van de continentale plat.

De gewone voshaai kom je voornamelijk tegen bij de continentale platen van Noord Amerika en Azië terwijl de grootoogvoshaai en de pelagische voshaai zich meer begeven in het midden en westelijke gedeelte van de grote oceaan.

Voedsel

De kracht van de beet van een voshaai is redelijk zwak als je deze vergelijkt met die van bijvoorbeeld een witte haai, maar hij heeft zijn tanden dan ook voornamelijk nodig om vis te eten terwijl de witte haai zijn tanden gebruikt om een grote prooi te verslinden. De voshaai is een snelle, atletische jager die uitstekend gebruik weet te maken van zijn staartvin tijdens de jacht. Echter, juist omdat de haai zo'n zwakke beet heeft, is het juist voor hem van belang dat zijn staartvin de vissen in een keer 'knock out' slaat of als het enigszins kan, doodt.

Voshaai | @ Klaus Stiefel | Flickr

De voshaai jaagt voornamelijk op scholen vis waarbij zijn bijzondere jacht technieken prachtig tot hun recht komen. Tijdens het zwemmen duwt de haai zijn achterlichaam omhoog en gebruikt hij zijn lange staartvin net als een zweep. Hij haalt scherp en slagvaardig uit naar de bij elkaar verzamelde school vissen die door de klap van zijn staart versuft of zelfs letterlijk worden doodgeslagen. Het is niet ongewoon om stukken vis naar de bodem te zien zakken omdat een vis letterlijk uit elkaar wordt geslagen door de kracht van de staartvin. Toch eet de voshaai ook nog andere soorten prooi, zoals pijlinktvis, octopus en schelpdieren.

Voortplanting

De voshaai is ovoviparous, wat wil zeggen dat ze levend jongen baren. Het klinkt allemaal erg eenvoudig, maar dat is het niet. Bij mensen wordt het eitje door de sperma van de man bevrucht en groeit het eitje vervolgens uit tot een compleet mens. Bij ovoviparity wordt het eitje ook weliswaar door het sperma bevrucht, maar de foetus ontwikkelt zich verder in de ei en komt pas vlak voor de geboorte uit in de buik van de haai om vervolgens levend te worden geboren.

Het pasgeboren pup van een voshaai is, met een lengte van 1,37 - 1,55 meter in lengte, behoorlijk aan de maat. Er kunnen wel 4-6 pup's in een nestje zitten en dat lijkt voor ons bepaald niet mals te zijn, maar het lichaam van de voshaai is hier gelukkig uitstekend voor gebouwd. Niet alle eiereren zullen uitkomen en niet alle pup's zullen levend worden geboren. Binnen in de baarmoeder van de haai begint het jachtinstinct al vroeg. De sterke foetussen zullen zich te goed doen aan de (dode) eieren en daarna zullen ze zich voeden met de zwakkere foetussen, oöfagie. Zo zorgt de natuur er zelf in feite voor dat de sterke foetussen overleven en de zwakke foetussen 'opgeruimd' worden.

Voshaaien worden pas laat geslachtsrijp. Het mannetje is dan gemiddeld tussen de 7-13 jaar oud en het vrouwtje tussen de 8-14 jaar. Er zijn geen vastgestelde jaargetijden waarop er gepaard wordt, zoals bij andere haaiensoorten wel het geval is. Voshaaien kunnen een prachtige leeftijd bereiken, en kunnen tot 50 jaar oud worden.

Relatie tot de mens

Uiteraard en ook zoals je tot nu toe bij praktisch elk artikel over een haai op deze website hebt kunnen lezen, worden ook voshaaien voor de Aziatische markt gedood voor hun vinnen. In de Straat Lombok, een Indonesische zeestraat dat tussen Bali en Lombok ligt, worden er gemiddeld 75 voshaaien per dag gevangen waarvan 90% van deze haaien zelfs zwanger zijn. Dit is een zeer ernstige zaak, want door de trage groei van deze haaiensoort dreigen ze voorgoed van de aardbodem te verdwijnen als er niet snel iets verandert. Helaas, zolang er US$ 30,- voor een kilo haaienvinnen en US$ 1,50 voor een kilo voshaaienvlees op de Indonesische vismarkt wordt betaald zal er voorlopig niets veranderen.

Uitsterving haaien - kwetsbaar