De Galapaoshaai dankt zijn naam aan Robert Evans Snodgrass en Edmund Heller toen zij beiden in 1905 de soort tegenkwamen tijdens een bezoek aan de Galapagoseilanden. Het zal je niet kwalijk worden genomen wanneer je denkt dat de Galapagoshaai, Carcharhinus galapagensis, bij de Galapagos eilanden vandaan komt. Toch is dit absoluut niet het geval. De Galapagoshaai is namelijk een echte wereldburger en je treft hem dus overal aan waar de watertemperatuur matig tot tropisch is. Galapagoshaaien zijn mogelijk ook wereldreizigers. 

Galapagoshaai zwemmend over het koraalrif, Darwin Eiland, Galapagos Eilanden, Ecuador © wildestanimal / Adobe Stock

​Bouw

De Galapagoshaai behoort tot de familie van de requiemhaai. Requiemhaaien hebben bepaalde kenmerkende eigenschappen, te weten; ze zijn vleeseters, ze hebben een gestroomlijnd lichaam, ronde ogen, vijf kieuwen en ze zijn levendbarend. Andere haaienfamilies die tot de familie van de requiemhaai behoren zijn de witte haai, de stierhaai, de tijgerhaai, de witpunthaaien de blauwe haai. Er zijn overigens nog veel meer haaiensoorten die tot deze haaienfamilie behoren.

​De Galapagoshaai is verder bijna identiek aan de schemerhaai en de grijzerifhaai. Het is nagenoeg praktisch onmogelijk om de drie haaiensoorten uit elkaar te houden. De enige clou die hier een Galapagoshaai betreft en niet de grijzerifhaai of schemerhaai is terug te vinden aan het slankere lichaam en de hoogte en de ietwat ronde bovenpunt van zijn rugvin. Deze hoge rugvin bevindt zich net achter de borstvinnen. Verdere, weliswaar onzichtbaar verschillen, zijn dat een Galapagoshaai 58 vertebrae heeft, terwijl een schemerhaai er 86-97 heeft en een grijzerifhaai maar liefst 110-119 vertebrae heeft. Echter, om deze verschillen te kunnen gewaarworden zul je eerst de haai moeten vangen, het moeten doden en open moeten snijden en dat doen we uiteraard liever niet.

​De Galapagos haai kan flink worden, met een maximale lengte van 3,5 meter. Zijn gewicht is redelijk gemiddeld. Tot nu toe is het maximum geregistreerde gewicht van een Galapagoshaai 195 kilo en dat betrof een vrouwtje met een lengte van 3 meter. De Galapagoshaai heeft een bruingrijze bovenkleur en een witte onderbuik. Langs zijn zijkanten zijn vage witte strepen. Hij heeft een vrij brede, ronde neus en in zijn onder- en bovenkaak zitten 14 rijen snijtanden waarbij de boventanden breder zijn dan die in zijn onderkaak. 

​Galapagoshaaien zijn levendbarend. Meer hierover later. 

Voeding

Galapagoshaaien eten datgene wat voorhanden is en wat gevonden wordt op de rotsachtige zeebodem. Dit kan octopus, inktvis of de daar aanwezige diverse vissoorten zijn. Naarmate ze groter worden, wordt hun dieet ook uitgebreider. Ze jagen dan op koppotigen, andere haaiensoorten, op leguanen, op af en toe een malse zeevogel en zelfs op zeehonden. Galapagoshaaien deinzen er overigens ook niet voor terug om op hun eigen jong te jagen. Galapagoshaaienpups blijven daarom de eerste periode na hun geboorte in ondiep water. 

Leefgebied

Galapagoshaaien vertoeven het liefst in wateren met een gemiddelde tot en met een tropische temperatuur. Je treft ze daarom alleen aan in tropische rifgebieden en dan altijd aan de kust van oceanische eilanden en bij voorbaat in zeer helder en vrij ondiep water op 2 meter diepte. Soms worden ze echter ook waargenomen op 180 meter diepte. 

Je treft Galapagoshaaien aan in de Indische en de Atlantische oceaan. Gebieden waar een sterke stroming is en waar de bodem rotsachtig is hebben bij deze haai de voorkeur. Galapagoshaaien leven in grote groepen. Er wordt zelfs beweerd dat Galapagoshaaien 90-95% van alle aanwezige haaienpopulatie vertegenwoordigen in die gebieden waar je deze haaiensoort aantreft. Deze haai komt dan ook in groten getale voor. Ze worden niet gevangen voor hun vinnen, omdat ze nu eenmaal niet in een voor dat markt strategisch gebied leven. Vandaar dus ook dat ze zo veel voorkomen. Verder worden ze in sommige gebieden door de plaatselijke autoriteiten beschermd. Toch en ondanks dit zijn dit zeer langzaam voortplantende haaiensoorten, en daardoor krijgen ze alsnog van de IUCN de status 'bijna bedreigd'.

Dit zijn nieuwsgierige haaien en het is niet ongewoon voor deze haaien om tegen boten en peddels, duikers en verder alles wat hun belangstelling wekt aan te stoten.  

Voortplanting

Tussen januari en maart breekt het voortplantingsseizoen aan voor de Galapagoshaai. De gemiddelde lengte waarop een mannelijke Galapagoshaai geslachtsrijp is is gemiddeld 205 en 239 cm lengte, (6 - 8 jaar) en voor een vrouwtje is dat gemiddeld 215 en 245 cm, (7 - 9 jaar). Vermoed wordt echter dat ze zich pas op tienjarige leeftijd zullen voortplanten. Het voortplantingsritueel gaat er hevig aan toe en het vrouwtje toont nadien flinke bijtwonden in haar borstvinnen, kieuwen en aan het lichaam. 

De zwangerschap duurt 12 maanden waarna er 4 - 16 haaienpups worden geboren. Deze hebben een gemiddelde lengte tussen de 75 - 89 centimeter. De pups brengen de eerste periode na hun geboorte door in crèches waar ze een zekere mate van bescherming genieten. Dit is hard nodig, want volwassen Galapagoshaaien jagen namelijk ook op hun eigen jong. Galapagoshaaienpups worden levend gebaard, viviparous. 

​Relatie tot de mens

Omdat deze haaiensoort nieuwsgierig is en in grote leefgroepen vertoeft, worden duikers aangeraden om extra alert te zijn. Ze zijn vaak gesignaleerd tijdens aanvallen van eetrazernij. Duikers hebben ook gerapporteerd dat ze dreigend gedrag vertoonden waarbij ze een ronde rug vertoonden. Er is tot op heden nog maar 1 (geregistreerd) fatale aanvaring met een Galapagoshaai geweest. Speervissers worden echter op het hart gedrukt om extra vigilant te zijn wanneer er Galapagoshaaien in de buurt zijn.