Albatrossen, Diomedeidae, hebben de grootste spanwijdte van alle vogels ter wereld. Echter, hun uniekheid reikt verder dan alleen hun fysieke kenmerken. Aangepast om de zwaarste klimaten te doorstaan, belichamen albatrossen veerkracht in het aangezicht van extreme temperaturen. Hun levensstijl, voornamelijk doorgebracht met het urenlang doorkruisen van uitgestrekte oceaangebieden, toont een opmerkelijk vermogen om te gedijen in omgevingen waar weinigen kunnen overleven.

© Rod Long | Unsplash

Bouw

Albatrossen kenmerken zich door hun lange vleugels en slanke lichamen, aangepast aan het zweven over uitgestrekte oceanen. Met krachtige, haakvormige snavels zijn ze uitgerust om prooien te grijpen tijdens het foerageren. Hun verenkleed is vaak wit, met sommige soorten die opvallende markeringen rond de ogen en snavel hebben, terwijl andere soorten een donkerdere kleuring op de vleugels of rug vertonen.

De grootte van albatrossen varieert afhankelijk van de soort, maar ze zijn over het algemeen groot van formaat, met een lengte van meer dan een meter bij sommige soorten. Hun gewicht varieert tussen de 5 en 12 kilogram. Wat hen echt opmerkelijk maakt, is hun enorme vleugelspanwijdte, de grootste van alle vogels. Deze kan variëren van ongeveer 2 meter bij kleinere soorten tot meer dan 3,5 meter bij de grootste soorten, waardoor ze in staat zijn om lange afstanden af te leggen met minimale inspanning, gebruikmakend van thermiek en windpatronen.

De grote vleugels van de albatros zorgen voor lift en voortstuwing, waardoor hij lange afstanden kan afleggen zonder te hoeven flappen. De spanwijdte van de vleugels varieert per soort, van 2 meter tot wel 3,5 meter.

De enorme variëteit in spanwijdte:

•     Kleine albatros soorten: Spanwijdte van 2 meter.
•     Grote albatros soorten: Spanwijdte van 3 tot 3,5 meter.
•     De reuzenalbatros: De grootste albatros soort met een spanwijdte tot wel 3,6 meter.

De functie van de verschillende vleugels:

•     Borst:  Deze helpen bij het manoeuvreren en sturen, net als bij vissen.
•     Staart: Deze zorgt voor voortstuwing en helpt de albatros te remmen en te wenden.

Andere interessante details over de vleugels:

•     De vleugels van albatrossen zijn bedekt met veren die speciaal zijn aangepast om te zweven.
•     Albatrossen kunnen hun vleugels vergrendelen om te rusten tijdens lange vluchten.
•     De vleugels van albatrossen zijn een belangrijk symbool in veel culturen.

Jarenlang op zee

De meeste albatrossen zijn te vinden in het zuidelijk halfrond, maar er zijn enkele uitzonderingen. Zo komt de zwartvoetalbatros, Phoebastria nigripes, in de buurt van de Hawaïaanse eilanden, terwijl de stellers albatros, Phoebastria albatrus, zijn thuis heeft in de buurt van Japan. De galápagosalbatros, Phoebastria irrorat, komen voor in de buurt van de Galápagos-eilanden, en de Laysanalbatros, Laysan albatross, leeft in de Noordelijke Stille Oceaan. Deze majestueuze vogels zijn goed aangepast aan het leven op zee en kunnen enorme afstanden afleggen zonder ooit land te zien, soms wel gedurende de eerste zes jaar of langer van hun leven.

Leefgebied

Albatrossen zijn dol op plekken waar veel voedsel te vinden is, zoals gebieden waar koud, voedzaam water uit diepe oceanen omhoog komt. Deze plekken, opwellingsgebieden genoemd, brengen voedingsstoffen zoals plankton naar het oppervlak, wat zorgt voor veel eten voor allerlei zeedieren. Voor albatrossen zijn deze gebieden heel belangrijk omdat ze er makkelijk prooien vinden, zoals vis en inktvis. Daardoor spelen albatrossen een grote rol in gezonde oceanen, ze helpen de balans bewaren. Ook al zijn ze meestal op zee te vinden, hebben albatrossen ook kustgebieden nodig om te broeden. Ze kiezen afgelegen eilanden en kliffen waar ze veilig hun jongen kunnen grootbrengen, weg van roofdieren op het land.

© National Geographic UK YouTube kanaal

Jacht

Albatrossen zijn slimme jagers die verschillende trucjes gebruiken om hun maaltje te vangen. Met hun scherpe zicht en neus turen ze over het oceaanoppervlak op zoek naar vis, inktvis en ander zeeleven. Zodra ze iets spotten, tonen ze hun vliegkunsten door naar beneden te duiken en snel een hapje te grijpen. Sommige, zoals de Wandering Albatross, kunnen duizenden kilometers reizen op zoek naar eten, vertrouwend op hun vliegvaardigheid om grote afstanden te overbruggen. Albatrossen vinden hun voedsel voornamelijk in de open oceaan, waar ze jagen op vis, inktvis en andere zeedieren. Ze zijn goed aangepast aan het leven op zee en kunnen lang op het water blijven, waar ze hun kop onder water steken om hun prooi te vangen. Hun dieet varieert, afhankelijk van wat er beschikbaar is, maar vis, inktvis en soms krill staan bovenaan hun menu.

Voortplanting

Het broeden en voortplanten zijn essentiële momenten in het leven van albatrossen. Deze zeevogels vormen meestal monogame koppels en doen uitgebreide dansen en rituelen om hun band te versterken. Nadat ze een partner hebben gekozen, bouwen ze nesten van modder, gras en ander materiaal, meestal op afgelegen eilanden of kliffen waar landroofdieren niet kunnen komen.

© Bob Brewer | Unsplash

Albatrossen leggen slechts één ei, dat beide ouders zorgvuldig gedurende enkele weken uitbroeden. Nadat het ei is uitgekomen, zorgen beide ouders voor het kuiken door opgebraakte voedsel uit hun eigen maag te voeden totdat het klaar is om te vliegen. Het kan enkele maanden duren voordat het jong uitvliegt, waarbij het belangrijke vaardigheden leert om te overleven op zee. Terwijl kleinere albatrossen elk jaar broeden, broeden grotere soorten, zoals de Wandering Albatross, slechts om de twee jaar. Daarom is succesvol broeden cruciaal voor het voortbestaan van hun populaties op lange termijn.

Natuurlijke vijanden

Omdat albatrossen lang nodig hebben om hun jongen groot te brengen, hebben ze het moeilijk op plekken waar ze broeden. Roofdieren die van buitenaf komen, zoals muizen en verwilderde katten, vormen een grote bedreiging voor hun jongen, vooral omdat die vaak alleen worden gelaten terwijl hun ouders voedsel zoeken. Op Gough Island bijvoorbeeld doden muizen elk jaar ongeveer 1.000 jonge albatrossen.

Verder zijn deze vogels ook een geliefde maaltijd voor tijgerhaaien. Gedurende het broedseizoen in Hawaï worden vaak tijgerhaaien gespot voor de kust, klaar om zich te goed te doen aan jonge albatrossen die voor het eerst hun vleugels uitslaan en daarom worstelen met vliegen. Deze haaien hebben een gevarieerd dieet en zien de onervaren vogels als gemakkelijke prooi. Ze liggen op de loer bij rotsen, zoals die op Midway Island, in afwachting van de onvermijdelijke val van de vogels in het water tijdens hun eerste vliegpogingen.

Relatie tot de mens

Albatrossen hebben door de geschiedenis heen mensen over de hele wereld gefascineerd. Deze prachtige vogels worden bewonderd om hun elegantie en schoonheid en hebben in allerlei culturen mythen, legendes en kunstwerken geïnspireerd. Helaas vormen menselijke activiteiten ook een grote bedreiging voor albatrossen, zoals het vernietigen van hun leefgebied, vervuiling, bijvangst in de visserij en klimaatverandering. Maar de grootste uitdagingen voor albatrossen komen van menselijke activiteiten, zoals vissen in dezelfde wateren als de albatrossen. Hierdoor raken ze gewond of sterven ze door rondslingerende spullen van vissers zoals haken, netten en touwen.

© reisegraf | Adobe Stock

Beschermingstatus

Natuurrampen, zoals zware stormen, kunnen grote problemen veroorzaken. In 1985 bijvoorbeeld, overleefden veel jonge albatrossen niet door een hevige storm, en raakten de eilanden waar ze leven beschadigd. Gelukkig wordt er intensief gewerkt aan het beschermen van albatrossen en hun leefomgeving. Natuurbeschermingsorganisaties, overheden en lokale gemeenschappen bundelen hun krachten om maatregelen te treffen, zoals het verminderen van bijvangst in de visserij, het herstellen van broedhabitats en het vergroten van bewustzijn over het belang van albatrossen behoud. Door meer begrip en waardering te kweken voor deze prachtige zeevogels, kunnen we ervoor zorgen dat toekomstige generaties ze kunnen blijven bewonderen en beschermen.

De International Union for Conservation of Nature (IUCN) houdt toezicht op de staat van instandhouding van albatrossen en biedt waardevol inzicht in hun populatietrends en bedreigingen. Zo staat bijvoorbeeld de grote albatros, Diomedea exulans, een van de grootste albatrossen, als kwetsbaar op de lijst, met afnemende populaties als gevolg van beuglijnvisserij, een visserijmethode waarbij een vislijn met aas aan een haak wordt gebruikt om individuele vissen te vangen, en verstoring van hun leefgebied.