Stierhaai

De naam van de stierhaai, Carcharhinus leucas, spreekt fors tot de verbeelding. Waarom een haai een dergelijk aparte naam geven? Ziet het eruit als een stier? Gedraagt het zich als een stier? Beweegt het zich misschien als een stier?

AdobeStock156498688

Stierhaai © Andrea Izzotti / Adobe Stock

Bouw

Als je naar de bouw van de stierhaai kijkt zul je zien dat het, in tegenstelling tot de meeste andere haaien, een fors en solide lichaam heeft. Zeker als hij volgroeid is heeft hij veel weg van een tank, een soort vechtmachine en lijkt hij haast onverwoestbaar. Met zijn brede, platte kop, zijn massieve lijf en zijn nieuwsgierige, weliswaar kleine ogen weten we een ding zeker, deze haai wil je liever niet tegenkomen. Niet overdag, noch ‘s avonds.

Hun tanden, het meest gevreesde onderdeel van de stierhaai, zijn enorm scherp. Een tandarts zou in zijn handjes wrijven om hen als klant te hebben, want hun gebit is maar liefst 50 rijen diep. Een tijgerhaai tand is driehoekig en heeft één gekarteld rand. Het spreekt voor zich dat ze hun tanden nodig hebben om door hun prooi heen te zagen. Gruwelijke beelden van de Texas Chainsaw Massacre spelen zich voor je ogen af als je eraan denkt. De voorste tanden worden gebruikt om de prooi te vangen, de overige tanden worden gebruikt om het vlees van het nog levende lichaam of het karkas los te schuren. Weggevallen tanden worden doorlopend door de achterliggende tanden vervangen die wanneer dat nodig is beurtelings naar voren worden geschoven.

Qua gewicht en lengte mogen ze er ook wel zijn. Ze kunnen tot zeker 3,5 meter lang worden en ruim 300 kilo wegen. Vrouwelijke stierhaaien zijn doorgaans groter dan de mannen, een opvallende karakteristiek wat je vaker tegenkomt in de dierenwereld. De mannetjes worden gemiddeld 13 jaar en de vrouwtjes 17 jaar. Het zijn geen groepsdieren en ze leiden daarom een redelijk solitair leven, maar dat is niet erg hoor, want ze zijn namelijk zeer doorgewinterde jagers.

Geclassificeerd als nummer drie op de lijst van de meest gevaarlijke haaiensoorten, de stierhaai is dankzij zijn massieve bouw en enorme kracht prima in staat om elk prooi of vijand de baas te kunnen. De kracht van zijn beet is massief en meet 5,914 newton (1,330 lbf). Het is de krachtigste beet onder alle haaiensoorten. De stierhaai zwemt weliswaar niet snel, maar door zijn onvoorspelbaarheid en zijn onbetrouwbaarheid weet je nooit wat je te wachten staat als je hem onverwachts tegenkomt. Hem proberen te vermijden heeft daarom de voorkeur.

Leefgebied

Je vindt de stierhaai overal ter wereld en dan voornamelijk langs tropische kustgebieden. Ze vertoeven graag in ondiepe warm water, wat natuurlijk heel vervelend is voor mensen die net toevallig in een warm land wonen of er graag vakantie vieren. Gelukkig is Nederland geen vaste woon- of verblijfplaats voor ze, hier is het - nu in ieder geval nog niet - niet warm genoeg. Helaas, het verhaal van de stierhaai houdt echter niet op bij zon, zee en strand, nee, het wordt nog een tikkeltje enger. Lees verder en huiver...

Jacht

De stierhaai is, zoals eerder werd aangeven, gebouwd voor de ‘kill’ en, aangedreven door zijn torenhoge testosteron, is hij een formidabele moordmachine die je beslist niet moet onderschatten. Hij heeft heel wat dodelijke aanvallen op zijn naam staan, voornamelijk omdat hij de enige voor de mens gevaarlijke haai is die in zowel zout- als zoetwater kan zwemmen. Het is dus niet ongewoon om dit schatteboutje in rivieren en meren aan te treffen diep in het binnenland. Niet zo leuk als je van pure armoede de kost moet verdienen met vissen in rivieren in Afrika en Zuid-Amerika. Ook niet als je in Australië woont en in de veronderstelling bent dat je grootste rivier vijand alleen een zoutwaterkrokodil is. In Amerika trouwens ook niet, zeker niet als je huis grenst aan het water of je graag leuke boottochtjes maakt over de Mississippi rivier.

De stierhaai is een territoriaal dier, dat wil zeggen dat hij erg gehecht is aan zijn eigen leefgebied. In zijn omgeving zijn echter geen waarschuwingsbordjes te vinden met in dikke rode letters de woorden; Betreden op eigen risico! en dat is dan weer zo vervelend. Dit kan namelijk leiden tot heel vervelende situaties voor de zogenaamde overtreder. De stierhaai zelf zal daarentegen zeer enthousiast zijn, want de boosdoener garandeert hem vanzelfsprekend wel een lekker malse hapje voor het slapen gaan.

Soms willen stierhaaien migreren naar andere gebieden, echter, als het enigszins kan en er genoeg eten te vinden is in hun eigen keuken, blijven ze veel liever in hun eigen vertrouwde omgeving.

Om weer terug te komen op de naam van de stierhaai

De stierhaai heeft een aantal karakteristieke eigenschappen die enige overeenkomsten vertonen met zijn naamgenoot de stier. Ten eerste is dit uiteraard zijn stevige bouw. Dan heb je nog zijn brede, stompe kop en de manier waarop hij aanvalt. Hij begroet je met een keiharde stomp met zijn kop en gaat dan meestal in voor de ‘kill’. Een aanval is niet bepaald zachtzinnig en ook al ben je van beroep ‘s werelds meest geroutineerde Matador, je gaat het echt niet winnen van deze bullebak. Overigens, hij heeft ook een koosnaampje: Pitbull van de zee. Niet echt een grote verrassing.

Voedsel

Het zijn geen moeilijke eters, ze doen dan ook echt niet vervelend over hun dagelijkse menu. Als het maar vlees op de botten heeft en ze hun scherpe tandjes erin kunnen zetten zijn ze heel snel tevreden. Ze worden wat hun eetgewoontes betreft eigenlijk alleen overtroffen door de tijgerhaai met zijn vuilnisbak attitude.

De stierhaai eet roggen, haaien, weekdieren, vissen, vogels, schildpadden, dolfijnen en soms ook, ons. Dat hebben we natuurlijk liever niet, maar ten eerste heb je het helaas niet altijd voor het zeggen en ten tweede blijven we obstinaat rondzwemmen in hun territorium, met alle gevolgen van dien. Bedenk dan wel; voor de stierhaai heeft dit veel weg van het hebben van ongewenst bezoek in huis, alleen gaan ze je niet te lijf met een honkbalknuppel, maar met hun tanden.

Voortplanting

Als stierhaaien bij elkaar komen, dan is het meestal om te rollebollen om zo te zorgen voor hun broodnodige voortplanting. Dit gaat er niet bepaald zachtzinnig aan toe, want het mannetje kan gewelddadig worden en zijn krachtige kaken in zijn 'mon amour' zetten, wat doorgaans leidt tot flinke littekens bij het vrouwtje. Stierhaai pups zijn gemiddeld 80 cm. lang bij de geboorte en worden levend geboren. De kraamkamer bevindt zich in zoetwater. De moeder bevalt van 1 – 13 jonge haaienpups. Dit heeft zo zijn voordelen, want er zwemmen namelijk geen andere grote, gevaarlijke haaien in zoetwater rond. Helaas, echter, ook in rivieren vind je vissen en andere diersoorten die niet vies zijn van een baby stierhaaiburger en dat is dan weer een nadeel.

Natuurlijke vijanden

Ja, opvallend genoeg heeft de stierhaai ook natuurlijke vijanden. Hij wil soms wel eindigen op het bordje van de tijgerhaai en de witte haai. Ook wil hij weleens worden opgepeuzeld door krokodillen en alligators. Soms wordt er ook door de mens op hem gejaagd.

Relatie tot de mens

De tijgerhaai heeft veel te lijden en te vrezen van de mens. Er wordt volop op deze haaien gejaagd voor hun huid, vlees, olie en vinnen en ook voor sport. De stierhaai wordt ook verantwoordelijk gehouden voor drie aanvallen, waarvan twee dodelijk in de Jersey Shore haaienaanvallen van 1916. Je kunt hier meer over lezen op onze website.

Uitsterving haaien - bijna bedreigd