Megalodon, Megaselachus megalodon, leefde circa 16 miljoen jaren geleden ten tijde van het Neogeen tijdperk. Dit wordt als het geologische tijdperk gezien waarin mensen en dieren tot ontwikkeling zouden zijn gekomen. De Neogeen tijdperk duurde van 23 tot 2,6 miljoen jaar geleden. Ook al bestaat Megalodon weliswaar al heel lang niet meer, toch vonden wij dat hij wel een plekje op onze website verdiende omdat het hier toch ook om een haai gaat. Daarbij, dit is de grootste haai die ooit heeft bestaan. De grootste en ook de meest gevaarlijke haai ooit.

Megaladon | © Dinosour Zoo | Wikimedia Commons

Je kunt nooit met 100% zekerheid beweren dat Megalodon niet heeft bestaan, er is over de jaren heen eenvoudigweg teveel bewijs voor teruggevonden. Bewijs waar (amateur) paleontologen van in extase raken en waar een doorsnee mens er juist koude rillingen van krijgt. Je hoeft alleen maar naar de enorme afmetingen van zijn tanden te kijken om te begrijpen wat we hiermee bedoelen. Megalodon betekent dan ook letterlijk 'megahaai met mega tanden'. En weet je wat? Megalodon kwam waarschijnlijk ook in Nederland voor omdat er in ons heel kleine landje ook tanden van de haai zijn gevonden! 

​Natuurlijk, zoals vaak het geval wanneer het om prehistorische dieren gaat, verschillen de meningen van de meeste geleerden met elkaar, in dit geval gaat het dan om paleontologen. Bij Megalodon vormt de kwestie rondom zijn afmetingen een punt van een voortwoekerende discussie. De consensus is daarom dat Megalodon tussen de 18 - 25 meter in lengte moet zijn geweest en gemiddeld  50-70 ton hebben gewogen. Het gaat hier weliswaar om flinke verschillen in lengtes, maar zoals je inmiddels al van ons gewend bent gaan wij ook dit weer uitgebreid behandelen. 

Tijdlijn van Prehistorische Periodes

Voordat we verder gaan met deze artikel, eerst dit:

Om de fascinerende prehistorische Megaladon beter te begrijpen, voegen we een tijdlijn toe met alle prehistorische periodes en jaargetallen. Deze tijdlijn helpt je de positie van Megaladon in de prehistorie te begrijpen, de tijdsduur van zijn bestaan te begrijpen en deze te vergelijken met andere prehistorische dieren en gebeurtenissen.

Megalodon leefde tijdens het Mioceen en Plioceen, (valt binnen het Neogeen) van ongeveer 23 miljoen jaar geleden tot 2,6 miljoen jaar geleden. De meeste wetenschappers zijn het erover eens dat ze tijdens het Laat-Mioceen (12-5 miljoen jaar geleden) hun hoogtepunt bereikten.

Bouw

Wanneer je een afbeelding van een Megalodon ziet, valt het meteen op dat hij vaak als een verre voorouder van de witte haai wordt afgebeeld. Dit is wel begrijpelijk aangezien er een paar overeenkomsten zijn tussen de beide haaiensoorten. Als je op het internet gaat zoeken naar informatie over Megalodon, dan kom je soms de meest bizarre afbeeldingen tegen, sommigen zelfs gemaakt met een flinke dosis fantasie. Toch hebben ze allemaal een ding gemeen en dat is de enorme afmetingen van de haai. Zijn we sowieso allemaal onder de indruk van de enorme proporties van onze hedendaagse witte haai, Megalodon moet vele malen indrukwekkender zijn geweest. Dit kun je heel duidelijk zien aan de afbeelding hieronder. 

© Scarlet23 Wikimedia 

Zijn afmetingen waren astronomisch vergeleken bij die van de witte haai. De grootste witte haai die ooit (onofficieel) tot nu toe werd geregistreerd mat circa 7 meter in lengte. Op het plaatje hierboven wordt Megalodon afgebeeld met een afmeting van 20 meter. Dat is drie maal zo groot als een 7 meter lange witte haai! Vergelijk de proporties van de grootste witte haai met de afmetingen van bijvoorbeeld je huiskamer. De meeste huiskamers zijn 8 meter lang. Beeld je nu in dat er een witte haai van 7 meter in je huiskamer ligt waarbij zijn neus de ene muur raakt en zijn staart net niet de andere, dan pas besef je eigenlijk hoe groot hij is.

Net als met alle prehistorische dieren het geval is, moet men hier ook met een flinke dosis giswerk aan de gang wanneer je het over het uiterlijk van Megalodon hebt. Dit giswerk gebeurt ook bij veel andere prehistorische diersoorten, zoals bijvoorbeeld de Tyrannosaurus Rex. Gelukkig bestaan er nu nog steeds volledige skeletten van deze gevaarlijk uitziende dinosaurus, maar hoe hij er daadwerkelijk uitzag houdt veel paleontologen nu nog steeds in de ban en ze raken er ook maar niet over uitgepraat. Filmmakers overigens ook niet. Volgens sommige paleontologen had de Tyrannosaurus veren en kon hij zelfs mogelijk wel vliegen. Anderen denken weer dat hij eruit zag als een uit de kluiten gegroeide reptiel. Men ging er altijd vanuit dat Rex een vleesetende monster was, maar tegenwoordig wordt er zelfs beweerd dat hij mogelijk een veganist was. Feit is dat niemand het echt 100% weet, want ze waren er geen van allen bij toen hij nog leefde. 

​Het ontbreken van een volledige bottenstelsel van Megalodon kan er misschien op wijzen dat hij net als zijn huidige soortgenoten een bottenstelsel had dat opgebouwd was uit kraakbeen. Immers, kraakbeen weegt aanzienlijk minder dan gewone botten en Megalodon was in de eerste instantie wel een vis. Je mag dan logischerwijs aannemen dat zware botten hem alleen maar in de weg zouden hebben gezeten. Dit zou ook kunnen verklaren waarom er tot nu toe weinig tot geen botten van deze haai zijn gevonden. Kraakbeen breekt namelijk snel af wanneer de dood zijn intrede doet terwijl dat juist bij botten niet gebeurt.

Paleontologen hebben aan de hand van terug gevonden tanden alsnog een poging gewaagd om een beeld te scheppen van hoe Megalodon er mogelijk uit zal hebben gezien. De grootste tand dat tot nu officieel werd gevonden was 18,4 cm in lengte en werd door Pete Larson van de Black Hills Institute in Peru gevonden. Toch werd sterk getwijfeld aan de authenticiteit van de lengte van de tand omdat het gerepareerd was en men bang was dat dit de originele proporties van de tand zou hebben aangetast. Nog een grote tand die in Peru werd gevonden mat bijna 19,2 cm. De grootste teruggevonden tanden van Megalodon zijn tot op heden allemaal in Ocucaje, Peru ontdekt. Men vermoed dat vroeger het water in deze regio dieper was en het voedsel er zeer uitbundig. Megalodon zou gemiddeld zes rijen tanden hebben gehad; 24 in zijn bovenkaak en 22 in zijn onderkaak. Bij elkaar had hij gemiddeld 276 tanden in zijn enorme mond. 

De grootste Megaladontanden zijn tot nu toe aangetrofffen in Peru:

Vitto Bertucci 

 

Pete Larson

 

Onbekend

Onderzoeker bij het 

 

Onbekend

7 1/4 inch - 7 3/8 inch 

 

7 1/4 inch van de Black Hills Instituut

 

Gefotografeerd en opgemeten door Craig Sundell,

Kansas Universiteit, VS

 

192 mm oftwel 7,55 inch

 

Waar of niet waar: Is megalodon nu wel of niet over de jaren heen geëvolueerd in de witte haai? 

Ook hierover staan de meningen van talloze wetenschappers lijnrecht tegenover elkaar. Dat paleontologen het vermoeden hebben dat witte haaien en Megalodon verre familie van elkaar zijn is niet zo verwonderlijk. De tanden van beide haaiensoorten lijken sprekend op elkaar, weliswaar op een aantal kleine details na. Zie de foto hierboven. 

​Verdere overeenkomsten tussen beide haaiensoorten zijn de vorm van de kaken waaronder het revolvergebit, waarbij oude en verloren tanden gelijk werden vervangen door nieuwe achterliggende tanden. Verder, het type prooi dat ze aten lijkt veel op dat van de witte haai. Het enige verschil tussen de beide haaiensoorten is dat Megalodon waarschijnlijk ook op walvissen jaagde. Beide haaien waren of zijn dat nu nog steeds, sowieso carnivoren. 

​In 1909 deed de Amerikaan Bashford Dean een poging om de kaak van een Megalodon te reconstrueren. Hij deed dit met behulp van teruggevonden tanden van de haai. Bashford Dean, (oktober 28, 1867 – december 6, 1928), was een Zoöloog. Daarnaast specialiseerde hij zich ook in ichtyologie, de wetenschap van vissen. Afgaande op het eindresultaat van de Megalodon kaak schatte men in dat de haai een gigantische afmeting zou moeten hebben gehad van 30 meter. Dit soort schattingen werden echter gemaakt nog voordat men de beschikking had over onze huidige kennis en technologie. De toen getrokken conclusies zijn sindsdien logischerwijs behoorlijk bijgesteld. 

Kaak van een Megaladon | Bashford Dean in 1909, Wikimedia 

De vinnen van megalodon waren dikker en groter van proporties, wat natuurlijk in verhouding stond met de enorme afmetingen van de haai zelf. Ook denkt men dat de ogen kleiner en lager gesitueerd waren dan die van de huidige witte haai. Megalodon's enorme rugvin zou een lengte hebben gehad van 2 meter terwijl zijn staartvin zelfs tweemaal zo groot was. Flinke afmetingen dus. Of dit allemaal genoeg bewijs is om te zeggen dat Megalodon over miljoenen jaren heen geëvolueerd is in de witte haai? Wie weet. Vooralsnog lijkt het er wel op. 

​Vandaag wordt de grootte van de witte haai mede berekend aan de hand van de totale lengte van het tandglazuur, de tandwortel en de kroon. Echter, men heeft intussen ook ontdekt dat hier de uiteindelijke resultaten ook niet helemaal betrouwbaar zijn omdat gebleken is dat de tand van een witte haai bij een maximale lengte van 7 cm. ophoudt met groeien terwijl de haai zelf wel gewoon door blijft groeien. Dit maakt het dan ook logischerwijs erg moeilijk om een redelijk inschatting te maken van de algehele lengte van Megalodon. 

​Voedsel

De kracht van de beet van Megalodon was 18,2 metric ton (circa 12.000 - 20.000 kilogram/cm2). Hiermee had hij, wordt aangenomen, de meest krachtige beet van alle dieren die ooit op de aarde hebben gewandeld of gezwommen. Zijn beet was zo krachtig dat hij met gemak een auto door midden kon bijten. Vergelijk dat bij een witte haai waarbij de beetkracht gemiddeld 1,835 metric ton meet (circa 5,5000 - 9,000 kilogram/cm2) en dan begrijp je des te meer dat er niet met Megalodon te spotten viel. Zijn beet was zelfs 2-3 keer zo sterk als die van de Tyranossaurus Rex die toch zelf toch een flinke beet had van circa 6,400 kilogram/cm2 had. 

© Lonfat (Own work) Wikimedia 

Tand van megalodon en witte haai © edwardhblake 

​Het mag duidelijk zijn, Megalodon was gebouwd voor de jacht, net als zijn latere familielid de witte haai dat zou zijn. Toch moeten we dankzij zijn bouw en scherpe tanden er niet zomaar van uit gaan dat dit een nietsontziende moordmachine was, zoals veel prehistorische dieren tegenwoordig door Hollywood maar al te graag worden afgebeeld. Megalodon was krachtig en sterk ja, maar dat moest hij waarschijnlijk ook wel zijn om te kunnen overleven in de tijdperk waarin hij leefde. 

​Megalodon was dus een echter jager, zover zijn wetenschappers het in elk geval met elkaar eens. Gezien zijn enorme afmetingen moest hij ook aardig wat eten om in zijn levensbehoefte te voorzien. Geschat wordt dat hij gemiddeld 1,250 kilo per dag moest consumeren, wat logisch lijkt gezien zijn enorme lengte, maar daar was zijn prooi dan ook waarschijnlijk wel naar gebouwd. Dat hij ook op walvissen jaagde kan voor bijna 100% worden bewezen omdat er gefossiliseerde walvisbotten zijn teruggevonden met aantoonbare bijtsporen van Megalodon. Zulke botten zijn onder anderen ook gewoon hier in Nederland aangetroffen bij De Kuilen, Langenboom. 

​Hoe Megalodon precies jaagde weten we natuurlijk niet, maar we kunnen wel een schatting maken. Terugkomend op zijn bouw en zijn tanden lijkt het erop dat hij dezelfde technieken gebruikte als de witte haai. Zijn tanden waren gemaakt om mee te grijpen, zagen en bijten. Dat wil dus zeggen dat hij als jachttechniek waarschijnlijk zijn prooi besloop en dan ineens vanuit het niets greep waarbij hij zijn krachtige kaken gebruikte om de botten en ingewanden van zijn prooi te vermorzelen. Eenmaal in de enorme kaken van Megalodon was het onmogelijk voor de prooi om nog te ontsnappen. Om zo onzichtbaar mogelijk te blijven voor zijn prooi denkt men dan Megalodon welhaast dezelfde uiterlijke karakteristieken moet hebben gehad als de witte haai. Een witte buik en een donker bovenlijf. Klik hier om te zien hoe Megalodon eruit moet hebben gezien volgens de Mythbusters

​Leefgebied

Megalodon zou een wereldreiziger zijn geweest. Dit is makkelijk te verifiëren aan de hand van de grote hoeveelheid Megalodon tanden die men overal ter wereld vindt. Wetenschappers beweren dat de prehistorische walvis voornamelijk in de Grote Oceaan leefde. Megalodon zou zelfs waarschijnlijk dezelfde routes hebben genomen en de walvissen zijn gevolgd die zij toentertijd namen, wat wel aannemelijk is gezien de hoeveelheid teruggevonden walvisbotten met bijtwonden erin. Ook zijn er archeologische opgravingen geweest waarbij Megalodon tanden werden aangetroffen naast prehistorische walvisbotten. 

 

Weetje:

De allergrootste en daarmee ook zeer zeldzame tanden van Megalodon zijn goud waard. Ze kunnen zelfs tot wel $50.000,- opbrengen!  

Foto © Cory Doctorow | Flickr

 

​De haai zou voornamelijk in gebieden hebben geleefd waar het water matig of warm qua temperatuur was. Het feit dat hun tanden zijn aangetroffen in Nederland zou kunnen bewijzen dat het watertemperatuur hier miljoenen jaren geleden warmer was dan dat het tegenwoordig is. Daarbij, Nederland lag voor het grootste gedeelte onder water. Goedbeschouwd, veel werelddelen lagen vroeger gewoon onder water gezien de plekken en landen waarin ze haaien tanden en walvis tanden hebben teruggevonden. 

​Er zijn o.a. Megalodon tanden aangetroffen op het Amerikaanse continent, het Afrikaanse continent, Australië, Nieuwe Zeeland, Europa, de Canarische Eilanden, Japan, Malta, Indië en Jamaica. 

Crèches

Vrouwelijke Megalodons maakten vroeger waarschijnlijk gebruik van crèches. Dit is heel aannemelijk omdat er grote hoeveelheid kleine Megalodon tanden zijn aangetroffen in gebieden waar het water ondiep moet zijn geweest, 25 meter om precies te zijn. De crèches lagen nabij een zeestraat die vanaf de Grote Oceaan tot aan de Caribische Zee zou hebben gelopen. De 'babytanden' waren niet groter dan 1,6 - 7,2 cm in lengte, wat dus zou kunnen wijzen op nog zeer jonge Megalodons. 

​Een aantal van deze vermoedelijke crèches zijn aangetroffen in Isthmus, Panama en in Amerika in de Calvert Cliffs bij Maryland en in Bone Valley, Florida. Onlangs is er weer een crèche gevonden in de Gatun Formation, Panama waar er meerdere prehistorische vondsten zijn aangetroffen uit de Neogeen tijdperk. Wanneer je de geografie van Amerika voor de geest houdt is het erg moeilijk om aan te nemen dat hier een zee lag. Toch was deze er wel degelijk en liep dwars door Noord en Zuid Amerika heen. Hierdoor had Megalodon eenvoudig toegang tot alle wereldzeeën. 

​Uit onderzoek dat is gedaan aan de hand van de vondsten die aangetroffen zijn in Isthmus, Panama is gebleken dat de baby Megalodons 2 - 10 meter lang moeten zijn geweest. Er zijn tijdens opgravingen aldaar in totaal 400 tanden aangetroffen. Het zou hierbij gaan om 21 baby Megalodons en 7 volwassen Megalodons, vermoedelijk allen moeders.  

Mythe

Megalodon stierf uit zo'n 2 miljoen jaar geleden, maar hij blijft ons fascineren. De verhalen rondom de haai zijn zelfs minstens zo sensationeel als die van Nessie, het Lochness Monster van Schotland. Er zijn zelfs mensen die ervan overtuigd zijn dat ze met eigen ogen een Megalodon hebben gezien! Foto's van een 'monsterhaai' met enorme proporties duiken af en toe de kop op en houden hiermee de mythes rondom Megalodon springlevend. 

​Hoe graag sommige mensen het willen geloven, Megalodon bestaat echter allang niet meer. De haai leefde ten eerste in een tijdperk waarin er milde temperaturen heersten op aarde, en ten tweede, op den duur werd het kouder en kouder totdat op een dag de ijstijd zijn intrede deed en het gedaan was met die milde temperaturen. Megalodon zal de ijskoude temperaturen nooit hebben overleefd, net als veel andere prehistorische dieren. Dit zal daarom uiteindelijk het einde hebben ingeluid voor Megalodon. 

​Er is echter nog een argument die we kunnen aandragen om de hardnekkige mythe rondom Megalodons voortbestaan te ontkrachten. Wat te denken aan de enorme tanden van de haai? Tot op heden zijn er alleen nog maar prehistorische tanden aangetroffen van de Megalodon. Als een haai met zijn afmetingen nog zou hebben geleefd, dan zouden er toch op zijn minst ook een heleboel tanden van de haai moeten worden aangetroffen, zeker wanneer je bedenkt dat Megalodon doorlopend tanden verloor. Dit is echter tot nu toe niet het geval terwijl de tanden van de witte haai wel regelmatig aanspoelen op stranden. Waarom die van Megalodon dan niet?

© Catalina Pimiento, Dana J. Ehret, Bruce J. MacFadden, Gordon Hubbell  - Wikimedia Commons Megalodon tanden gevonden in wat mogelijk een crèche was bij de Gatun Formation in Panama

Het is een feit dat de wereld voor gemiddeld 71% bedekt is met water en dat er nog heel veel onontdekte zeegebieden zijn, maar dan nog. Zulke grote haaien hebben ook grote hoeveelheden voedsel nodig om te kunnen blijven leven. Ervan uitgaande dat de haai nu nog zou leven van de inmiddels veel kleinere walvissen, zeehonden en andere grote vissoorten, moet er wel voldoende voedsel zijn voor Megalodon om van te leven. 

​Gezien het feit dat de aantallen van de meeste zoogdieren en vissoorten door overbevissing op de rode lijst van het IUCN vermeld staan als 'kritiek' en de walvis door de zeer winstgevende commercie bijna van de aardbol verdween, lijkt het vooralsnog zeer onwaarschijnlijk dat er genoeg voedsel zal zijn voor Megalodon, zeker niet wanneer je in ogenschouw neemt dat hij per dag 1,250 kilo voedsel nodig had om van te leven. En al helemaal niet wanneer je bedenkt dat zij hun voedselbron nu zouden moeten delen met alle andere carnivoren van de zee. 

Interessante artikelen:

• Walvisvaart - Gouden Eeuw
• Potvis
• Blauwe Vinvis
• Rodney Fox
• Ron & Valerie Taylor