De zwartpuntrifhaai, Carcharhinus melanopterus, dankt zijn naam aan de zwarte driehoekige punten aan de bovenkant van zijn vinnen. Deze haai is lid van de requiemhaaien familie en een veel voorkomende, redelijk timide haaiensoort. Veel requiemhaaien zijn op zichzelf levende, agressieve jagers, zoals de witte haai, de stierhaai, de witpunthaai, de tijgerhaai en de blauwe haai, maar de zwartpuntrifhaai leeft juist in groepsverband. Je komt ze, net als de witpuntrifhaai voornamelijk tegen bij koraalriffen en dan meestal in ondiep water. Ze leven het liefst in groepen waarbij een duidelijke hiërarchie gehandhaafd wordt.

© Rifath @ photoripey / Unsplash

Zwartpuntrifhaaien in Burgers Zoo

Grappig aan deze haaiensoort is dat ze vaak tijdens de jacht acrobatische sprongen uit het water maken waarbij ze vier keer om hun eigen as heen kunnen draaien om vervolgens op hun rug te landen. Ook vinden ze het leuk om vissersboten te volgen op zoek naar visafval. Je kunt deze haai trouwens ook zien in Burgers Zoo! Klik hier om naar de website van Burgers Zoo te gaan. 

Bouw

De zwartpuntrifhaai is een echte schoonheid om te zien. De haai heeft een bruingrijze kleur, een witte onderbuik en een witte streep langs zijn flank. Verder is hij duidelijk herkenbaar aan de zwarte driehoekige punten aan zijn vinnen. Dit is geen grote haai, hij wordt met grote uitzondering 2,4 meter in lengte, echter de meeste zwartpuntrifhaaien worden niet langer dan 1,6 meter met een maximum gewicht van 30-100 kilo.

​Ondanks zijn geringe lengte is hij stevig en vooral gestroomlijnd gebouwd. Voor een kleine haai heeft hij grote vinnen, vooral de eerste rugvin is aan de maat en bevindt zich redelijk naar achteren, net als bij de witpuntrifhaai. De haai heeft in verhouding niet veel tanden, maar 23-28 in zijn bovenkaak en 21-27 in de onderkaak. De boventanden zijn lang en nauw om gladde vissen mee te kunnen pakken terwijl de ondertanden zaagvorming zijn en uitermate geschikt zijn om een gladde vis mee te verscheuren.

Witpuntrifhaai | © Olivier | Flickr

Leefgebied

De zwartpuntrifhaai leeft in de Indische en Grote oceaan. Dit is een haai die zich het prettigst voelt in tropische en subtropische temperaturen die 15-24 graden meet en zwemt op 80 meter diepte. Hij leeft net als de witpuntrifhaai tussen het koraal, bij riviermondingen, in lagunes, brak water, soms in zoet water en bij diepe afgronden in de oceaan. Je kunt hem trouwens ook aantreffen in water dat hooguit 30 centimeter diep is. Hierbij vallen zijn opvallende zwartgevlekte vinnen direct op. Hierin verschillen ze van de witpuntrifhaai en de grijze rifhaai die beiden in diepere wateren leven.

​Deze haaien leven in de mooiste gebieden ter wereld. Je kunt ze zoal vinden bij China, Japan, Taiwan, Hawaï, het noorden van Australië, de Malediven, de Filipijnen, Madagaskar, Indonesië en de Arabische zee. Ze zijn geen grote reizigers, maar leven het liefst in een specifiek gebied waar voldoende voedsel te vinden is. Sommigen groepen van deze haaiensoort willen echter in de zomermaanden toch nog op zoek gaan naar koelere wateren. Ze reizen overigens tegenwoordig ook vanuit de Rode Zee, via het Suez Kanaal naar het oostelijke Middellandse Zee gebied.

Voedsel

De zwartpuntrifhaai jaagt voornamelijk in groepsverband. Dit zijn zeer snelle jagers met een voorkeur voor koraalrif vissoorten. Zwartpuntrifhaaien zijn geobserveerd tijdens het jagen waarbij men zag dat ze in groepsverband te werk gingen. Gezien werd hoe deze haaien hun prooi, een schol harders, bij elkaar joeg en richting de kust dreef, vermoedelijk om het jagen zo te vergemakkelijken.

​Ook werd in de Malediven waargenomen hoe een groot exemplaar een groene zeeschildpad aanviel. In het noorden van Australië bestaat de hoofdmaaltijd van zwartpuntrifhaaien voornamelijk uit zeeslang, maar in andere gebieden zijn ook zeevogels, koraal, ratten en stenen in hun maag gevonden.

Voortplanting

Mannetjes zwartpuntrifhaaien worden seksueel actief op 4-jarige leeftijd terwijl de vrouwtjes op 7-jarige leeftijd dat worden. Om zodoende met elkaar te paren volgt er eerst een standaard ritueel waarbij de mannetjes zwartpuntrifhaaien, de vrouwtjes 'stalken'. Een van de mannetjes zal dan uiteindelijk het vrouwtje bij een borstvin of vlak bij haar kieuwen grijpen om haar zodoende in de juiste positie te brengen om haar te kunnen bevruchten. 

Parende zwartpuntrifhaaien

Een vrouwtjes zwartpuntrifhaai heeft een viviparous zwangerschap. Dit wil zeggen dat de embryo's zich in de baarmoeder van de haai ontwikkelen en gevoed worden middels een dooierzakplacenta. Onderzoek heeft uitgewezen dat de zwangerschappen en bevallingen van deze haaiensoort verschilt per regio. Zo zijn er meldingen van jaarlijkse zwangerschappen, om het jaar en zelfs 2 keer per jaar. Zo bevallen zwartpuntrifhaaien in de Grote oceaan maar één keer en vinden bevallingen in de Indische oceaan twee keer per jaar plaats.

Zwartpuntrifhaaien pups in Thailand

Zwangerschappen duren gemiddeld 16 maanden. Als de bevalling aanstaande is vormen de vrouwtjeshaaien met elkaar een crèche vlak bij de kust in het warme ondiepe water. Bevallingen vinden plaats tussen de late winter en de vroege zomermaanden. Een vrouwtjeshaai zal dan bevallen van 2-4 haaien pups die een lengte hebben van 40-50 cm. Jonge zwartpuntrifhaaien vormen na de geboorte groepjes met elkaar in mangrove moerassen en bij zandbodems in water dat zo ondiep is dat het hun lichaam nauwelijks bedekt.

© Ali Abdul Rahman / Unsplash

​In 2008 werd middels DNA-onderzoek aangetoond dat de vrouwelijke zwartpuntrifhaai bij afwezigheid van mannelijke soortgenoten, zichzelf kan bevruchten. Dit heet een maagdelijke voortplanting of parthenogenese. Bij parthenogenese zal de eicel zich gaan ontwikkelen tot een volledig schepsel, zonder dat er een zaadcel van een man aan te pas komt. Het heeft veel weg van het klonen, alleen wordt de kern van de eicel vervangen door dat van een lichaamscel. Opvallend bij deze vorm van bevruchting is dat de meeste nakomelingen van het vrouwelijke geslacht zijn en dat ze uitsluitend het DNA van de moeder zullen erven.

​Meer weten over hoe Parthenogenesis ontstaat? Klik hier - uitleg in het Engels!

Relatie tot de mens

Zwartpuntrifhaaien zijn in principe niet gevaarlijk voor de mens, maar aanvallen door deze haaien zijn wel bekend. Dit kan verscheidene oorzaken hebben, maar gebeurt meestal doordat ze in contact komen met mensen die aan het zwemmen zijn of gewoon door het water lopen. Volgens de International Shark Attack Files, ISAF, zijn er tot nu toe nog maar 11 meldingen van aanvallen door deze haaiensoort geregistreerd.

​Door de toegenomen kolonisatie van kuststreken raakt het leefgebied van de zwartpuntrifhaai flink in de verdrukking. Verder wordt er op ze gejaagd voor hun vinnen, vlees en olie. 

Interessante artikelen:

• Bethany Hamilton
• Ron & Valerie Taylor
• Rodney Fox
• Gevangenis forten

De zwartpunthaai, Carcharhinus limbatus, is net als zijn familielid de zwartpuntrifhaai, een veel voorkomende haaiensoort in de Atlantische oceaan. Je komt hem tegen aan de kusten van Australië, Indonesië, China, Japan, Noord en Zuid Amerika, Afrika en zelfs in de Middellandse zee. Deze haaiensoort is doorgaans redelijk waakzaam in de nabijheid van mensen, maar kan evengoed flink uithalen als er eten te bespeuren is in zijn directe omgeving.

Oceanc zwartpunthaai (Carcharhinus limbatus) en remoravis onder water in Natal, Zuid-Afrika© Longjourneys / Adobe Stock

​Ze jagen graag in groepsverband waarbij ze voornamelijk schollen vis op het menu hebben staan. Tijdens het jagen worden ze, net als de witte haai en de makreelhaai, door de kracht van hun snelheid uit het water gelanceerd waarbij ze ettelijke malen om hun as heendraaien en op hun rug weer terugvallen in het water.

​In de Verenigde Staten en Zuid Afrika is bekend dat beide sekses van de zwartpunthaaien gescheiden van elkaar leven en alleen samenkomen tijdens de paringstijd.

​De haai heeft zijn naam te danken, net als de zwartpuntrifhaai, aan de zwarte randen aan zijn vinnen. Deze zwarte plekken zijn anders dan bij zijn naaste familielid de zwartpuntrifhaai die een kenmerkende zwarte driehoek heeft aan de uiteinden van zijn vinnen.

Bouw

De zwartpunthaai is met zijn als een torpedo ontwikkelde lichaam, gebouwd voor de snelheid. Met zijn gestroomlijnde lijf, lange vinnen en krachtige staart kan deze haai snelle spurten maken wanneer en waar dat nodig is. Hij is donkergrijsblauw tot bruinkleurig aan de bovenkant en heeft een witte buik die hem bij voorbaat goed van pas komt tijdens de jacht. Bij gebrek aan een zwemblaas is de zwartpunthaai gedwongen om voortdurend te zwemmen om het stikken, (ram ademhaling, zie artikel Anatomie van de haai voor meer uitleg), en om het zinken te voorkomen.

​Zijn kop is lang en puntig en heeft een vlijmscherpe gebit dat gemaakt is om prooi, voornamelijk vissen, met precisie te vangen en te verscheuren. Deze haai heeft in totaal 32 boventanden en 31 langwerpige ondertanden waarbij de boventanden net ietsjes meer gezaagd en naar binnen gekeerd staan dan het bovengebit. Verder kunnen de ogen van de zwartpunthaai zich heel goed aanpassen aan verminderd licht.

​De zwartpunthaai kan bij uitzondering een lengte bereiken van 2,55 meter, al komt een lengte van 1,50 meer voor.  De haai kan een gewicht halen van 18 kilo dat gebaseerd is op hierboven genoemde lengte van 1,50 meter. Zeker weten doet men het niet, maar gedacht wordt dat deze haaiensoort gemiddeld 12 jaar oud wordt.

Leefgebied

Dit is een veelvuldig voorkomende tropische en subtropische haaiensoort die voornamelijk te vinden is in de Atlantische oceaan gebieden. Je kunt ze vaak vinden bij riviermondingen, al zwemmen ze niet zover inlands als een stierhaai, in baaien, mangrove moerassen, vlak langs de kust en meer richting de open zee. Ze prefereren water dat maximaal 30 meter diep is.

​Aan de oostkust van de Verenigde Staten is er een grote groep van 10.000 zwartpunthaaien die in de zomer naar North Carolina trekt, en die tijdens de wintermaanden weer richting Florida trekt. Op filmbeelden die gemaakt zijn is te zien hoe deze haaiensoort met duizenden tegelijk aan het einde van hun lange migratie vanaf de oostkust arriveren in Florida.  Ze verblijven daar vanaf januari tot halverwege maart en reizen dan verder door naar het noorden.

​Volgens Stephen Kajiura, een assistent professor aan de Florida Atlanta University, verblijven ze hooguit een paar honderd meter vanaf de kustlijn. Hij vertelt dat de haaien meestal bij Miami- Dade en Ft. Lauderdale overwinteren. De meeste aanvallen van zwartpunthaaien op badgasten zouden volgens Stephen plaatsvinden bij Daytona Beach, een badplaats aan de Florida kust.

​Voedsel

De zwartpunthaai heeft een gevarieerde menu. Bovenaan dat menu staan haring, sardientjes, anchovis, vissen waarvan bekend is dat ze in scholen leven, maar platvis, haaien, pijlstaartrog, schaaldieren, inktvis, meerval, meerval, snoek, neertjes, knorrepos, egelvissen,  en zelfs hun eigen soortgenoten ontbreken niet op de menu.

Deze haaiensoorten staan erom bekend dat ze tijdens de jacht, en dan voornamelijk op scholen vissen, zich met enorm veel kracht en snelheid op hun prooi storten waardoor ze zichzelf zelfs boven het water uit tillen. Hierdoor kan men zich gauw vergissen in het type haaiensoort, want een tolhaai springt ook boven het water uit om zich vervolgens ook ettelijke malen om zijn eigen as heen te draaien.

Zwartpunthaai | © Florida Sea Grant | Flickr

Voortplanting

Voortplanting bij zwartpunthaaien geschied via viviparous zwangerschap. Dit wil zeggen dat deze haaiensoort levende jongen baart die direct na de geboorte zelfstandig zijn. Zwangerschap bij de vrouwelijke zwartpunthaai gebeurt om het jaar en duurt 11-12 maanden. De moederhaai bevalt van 4-11 babyhaaien en grotere vrouwtjeshaaien bevallen van meerdere babyhaaien. Bevallingen vinden plaats in crèches in ondiep warme water in de maanden mei-juni. De crèches liggen ver uit de buurt van volwassen zwartpunthaaien om zo kannibalisme onder de eigen soortgenoten te voorkomen.

​Bij de geboorte meten de babyhaaien 53-65 cm. in lengte. Dit is een snel groeiende haaiensoort en de babyhaaien zullen alleen al in de eerste zes maanden na hun geboorte 25-30 cm. groeien. Volwassenheid verschilt per regio waarbij bijvoorbeeld de mannelijke zwartpunthaaien in de Noord Atlantische zeegebied volwassenheid bereiken op 4-5 jarige leeftijd met een lengte van 1,30-1,45  en de vrouwtjes op 6-7 jarige leeftijd met een lengte van 1,50-1,56. In Zuid Afrika is de zwartpunthaai dan weer net iets langer; 1,46-1,50 meter en de vrouwtjeshaaien 1,51-1,55 meter.

Natuurlijke vijanden

De zwartpunthaai heeft niet veel vijanden, maar degenen die ze wel hebben mogen er dan ook wel zijn. Zo zijn er opnames gemaakt van een hamerhaai dat op een zwartpunthaai jaagt en ook een witte haai die zich richting een grote school zwartpunthaaien begeeft langs de kust van Florida.

Relatie tot de mens

Dankzij hun vinnen, huid, olie en vlees zijn deze haaien erg in trek. Ook sportvissers hebben in het verleden veel dode zwartpunthaaien op hun geweten. 

Interessante artikelen:

• Adopteer een haai
• USS Indianapolis
• RMS Nova Scotia
• Rodney Fox

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De zilverpunthaai, Carcharhinus albimarginatus, is, net als de zwartpuntrifhaai, de witpuntrifhaai, de grijzerifhaai en de Caribische rifhaai, een rifhaai. De haai werd in de eerste instantie een Carcharias albimarginatus genoemd door de Duitse bioloog Eduard Rüppell. De zilverpunthaai is een naast familielid van de grijzerifhaai.

Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr

​De haai staat bekend om zijn nogal agressieve karakter en kan een serieuze dreiging vormen voor mensen, zeker als ze te dichtbij hem komen. Hij is een krachtige en zeer sterke haaiensoort die zijn mannetje weet te staan en hij zal niet gauw terug deinzen voor andere haaiensoorten.

​De zilverpunthaai wordt vaak verward met de grijzerifhaai, maar de zilverpunthaai heeft duidelijk herkenbare zilverwitte vlekken aan zijn vinnen die de grijzerifhaai niet heeft.

Bouw

De zilverpunthaai kan redelijk groot worden, waarbij de grootste exemplaren gemiddeld 3 meter lang zijn. Ze behoren tot de orde van de requiemhaaien en zijn donkergrijs tot bronskleurig aan de bovenkant met een witte buik. Hij is lang en slank gebouwd, heeft een brede ronde kop en grote ronde ogen. Verder heeft hij twee rugvinnen waarbij de eerste rugvin zich net achter de kieuwen bevindt. De tweede rugvin is zwart en  de asymmetrische staartvin heeft een witte rand.

​De zilverpunthaai kan 162,2 kilo wegen, waarbij de vrouwtjes net iets groter in lengte zijn dan de mannetjes. Wat dat betreft heeft de natuur een prachtige oplossing bedacht voor de grote nesten die een zwangere vrouwtjeshaai telkens bij zich draagt, maar meer hierover later. De zilverpunthaai heeft grote borstvinnen die beiden nauw aflopen en eindigen in een voor deze haaiensoort karakteristieke witte rand.

​Verder heeft hij 12-14 tanden in zijn boven en onderkaak waarbij de boventanden driehoekig en gekarteld zijn en de ondertanden juist scherp en puntig zijn. Dit laat zien dat hun kaken en scherpe tanden uitstekend ontwikkeld zijn voor het soort voedsel dat de haai eet. Men denkt dat de zilverpunthaai een gemiddelde leeftijd kan bereiken van 25 jaar.

Leefgebied

Je komt de zilverpunthaai tegen bij continentale platen, in lagunes, koraalriffen, offshore eilanden, offshore zeebanken en rifwanden. Dit is de grens waarop het koraal eindigt en de zeebodem ineens steil naar beneden gaat. Continentale platen zijn stukken land die onder water staan. Het punt waar de zandbodem ineens naar beneden gaat vormt de grens van een continentale plaat. In het kort, je vindt zwartpunthaaien dus overal waar veel voedsel te vinden is. Ze zwemmen voornamelijk op dieptes van tussen de 600 - 800 meter. De haaien leven redelijk solitair.

Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr

​De zilverpunthaai is redelijk wijd verspreid, maar dan zeer gefragmenteerd verdeeld in gebieden waar er tropische temperaturen heersen. Denk hierbij aan Australië, Japan, Guatemala, Kenia, Papoea Nieuw Guinee, de Filipijnen, Mexico, Californië, Mauritius, Zuid Afrika, Yemen, China, Taiwan, Madagaskar en Mauritius om een paar landen op te noemen.

Voedsel

Dit is een echte jager en hij zal letterlijk zijn eigen soortgenoten te lijf gaan als het om voedsel gaat. Je kunt zijn gedrag vergelijken met dat van een stier die rood ziet. Het rook komt uit de neusgaten van de stier, zijn poot stampt woest op en neer op de grond en hij draait woest met zijn kop en stormt vervolgens agressief op je af. Zo ziet de zilverpunthaai er ook uit als hij in de aanval gaat, woest en onbevreesd. Dit zorgt er voor dat confrontaties met andere soortgenoten meestal met fors bloedvergieten verloopt. We hebben hier te maken met een echte vechtersbaas, een gangster die nergens bang voor is, een prima eigenschap als je trek hebt en niet minder als je de pest in hebt op iets of iemand om wat voor reden dan ook.

​De zilverpunthaai eet tonijn, octopus, bodemvissen en andere kleine haaiensoorten. Ze deinzen er niet voor terug om een groep jagende haaien in te stormen en hun voedsel voor hun neus weg te stelen. Ze volgen ook geregeld boten op zoek naar een makkelijk hapje.

Dankzij de puntige ondertanden en de gekartelde boventanden kan de zilvertiphaai zijn prooi met gemak vastpakken en middels de gekartelde boventanden door het vlees heen zagen en brokken vlees losrukken.

Voortplanting

De zilverpunthaai is een langzaam voortplantende haaiensoort. Daarentegen dragen de vrouwtjeshaaien een behoorlijk nest dat varieert van 1-11 babyhaaien, maar gemiddeld 6 stuks bevat. De babyhaaien hebben elk een gemiddelde lengte van tussen de 63-68 cm. Gedurende de zomermaanden paren de zilverpunthaaien met elkaar waarna er na een zwangerschap van 12 maanden een nestje wordt geboren.

​De babyhaaien groeien in de buik van de moeder, vivipary, en worden middels een dooierzak gedurende de zwangerschap gevoed. Na hun geboorte zullen de pasgeboren pup's de eerste tijd doorbrengen vlak langs de kust in ondiep water. Dit is nodig om hun kansen op volwassenwording te vergroten en ze zullen zich gedurende deze tijd voeden met kleine vissoorten. De haaienpup's zullen zelf seksueel actief worden als de mannetjes een lengte van 1,90 - 2 meter hebben en de vrouwtjes een lengte van 1,60-1,90 meter. Als ze eenmaal volwassen zijn zullen ze ook verder uitwijken naar diepere wateren.

Zilverpunthaai | © Clifton Beard | Flickr

Natuurlijke vijanden

Er is weinig bekend over de natuurlijke vijanden van de zilverpunthaai. Men vermoed dat de jonge zilverpunthaaien regelmatig ten prooi vallen aan grote vissoorten en overige haaien. 

​Relatie tot de mens

De zilverpunthaai kan agressief gedrag vertonen als deze zich bedreigt voelt. Duikers worden daarom geadviseerd om gepaste afstand te houden daar de haaien onvoorspelbaar gedrag kunnen vertonen. Als ze zich bedreigd voelen laten ze hun borstvinnen en staartvin zakken, gaan ze trillen en openen ze hun mond wijd. Ze maken vervolgens korte rukbewegingen en zullen of weg zwemmen of in de aanval gaan.

​En ze vallen soms ook aan, laat daar geen vergissing over zijn. Bij het Global Shark Attack File wordt melding gemaakt van in ieder geval 4 aanvallen op een mens door deze haaiensoort, geen van allen fataal. Ze vertonen zelfs nog dominantere gedrag dan de Galapagoshaai en de grijzerifhaai. Tijdens een experiment met een zilverpunthaai waarbij aas werd gebruikt, rukte de haai een been van een als duiker verklede pop er helemaal af. Dit bewijst dat de zilverpunthaai met gemak een mens dodelijk zou kunnen verwonden. De zilverpunthaaien zijn geen territoriale haaien en zover men weet is er geen sprake van migratie tussen de gebieden in. Hierdoor zijn hun aantallen schaars en gevoelig voor uitroeiing.

​Helaas is er op de Aziatische markt veel vraag naar hun haaienvinnen, vlees, kaken, tanden en ingewanden. Zeker hun vlees is in Azië een delicatesse en daarom zeer gewild. Dit is rampzalig want de zilverpunthaai is een zichzelf langzaam voortplantende haaiensoort.

Interessante artikelen:

• Witte haai in Noord Europa
• Pig Island
• Haaien in de Middelandse Zee
• Haaienfluisteraars

De zijdehaai, Carcharhinus falciformis, is een requiemhaai dat zijn naam dankt aan zijn opvallende zachte huidstructuur. Deze haaiensoort leeft voornamelijk in de diepe oceaan en leeft zowel solitair en in groepsverband. Hij staat erom bekend dat hij voornamelijk met zijdehaaien van dezelfde afmetingen optrekt ook al weet men nog niet zeker of de seksen dan wel of niet gescheiden leven van elkaar. Ze vormen losse groepen met elkaar binnen hun eigen soortgenoten, en daarnaast treft je ze ook vaak aan in de buurt van groepen hamerhaaien.

Een zijdehaai (Carcharhinus falciformis) op zeer korte afstand in Jardines de la Reina, Cuba. Zonlicht zorgt voor prachtige reflecties op de bovenkant van de haai. ©Janos  / Adobe Stock

Bouw

De zijdehaai komt in verschillende welhaast metallieke kleuren voor, te weten de kleuren grijs, brons en bruin zichtbaar aan het bovenlijf tot en met wit op de onderbuik. Hij heeft lange en vrij dunnen borstvinnen, een middelgrote rugvin en een tweede rugvin die zeer klein is. Het lichaam is lang en redelijk slank, echter niet zoals het lichaam van een blauwe haai die bij uitstek een van de meest slanke haaiensoorten is die er zijn.

De bovenkant van de staartvin is langer dan de onderkant. Dit zorgt ervoor dat de zijdehaai, zoals hierboven al is gezegd, snelle en vooral krachtige spurten kan maken, maar het voorkomt ook dat hij naar de bodem zinkt. De vinnen van de haai zijn doorgaans donkerder van kleur dan de rest van de haai en de ogen zijn groot en rond. De kop is lang, breed en plat van vorm.

De zijdehaai kan tot een lengte van 3,5 meter groeien met een gewicht van 350 kilo. Deze haaiensoort heeft ook een bijnaam, te weten 'net-etende haai'. Dit is omdat ze de gewoonte hebben om tonijn netten te vernielen. Ze zijn snel en zeer agressief en kunnen een gemiddelde leeftijd behalen van 25 jaar.

​Leefgebied

Zijdehaaien leven in warm en tropisch water dat gemiddeld 20-30 graden is. Ze leven nabij continentale platen in dieptes vanaf 18-500 meter, maar je komt ze ook tegen aan het wateroppervlak, in het diepe water rondom eilanden en bij diep koraalriffen. Het jong van de zijdehaai leeft voornamelijk in ondiep water waar ze meer bescherming ondervinden van aaseters.

Dit is een breed verspreide haaiensoort. Hij leeft in de Indische oceaan, de Atlantische oceaan en de Grote oceaan en kan zowel vlak bij de bodem leven en aan het wateroppervlak. De zijdehaai migreert veel, maar leeft voornamelijk in de Rode Zee, de Bahama's en de Cocos eilanden nabij Costa Rica. Je komt hem verder tegen in de Golf van Mexico, de Middellandse Zee, en dan met name bij Spanje en Madeira en de Caribische zee. Hiermee verschilt hij van de witpunthaai, die hij zoveel mogelijk uit de weg gaat, en de blauwe haai die beiden uitsluitend in diepe wateren leven.

Voedsel

De zijdehaai is gebouwd voor snelheid en die heeft hij ook nodig, want voedsel in de diepe oceaan is moeilijk te vinden. De lievelingskost van de zijdehaai is tonijn die voornamelijk in grote scholen leven. Het lichaam van de zijdehaai is bij uitstek perfect gebouwd om op deze zeer snelle vissen te jagen. Middels zijn grote staartvin en torpedo-achtige bouw kan de haai krachtige, snelle spurten maken, dwars door de grote scholen tonijn. Met hun vlijmscherpe gebit waarvan de tanden aan beide zijden scherp gekarteld zijn, kan de haai glibberige vis met gemak grijpen.

Zoals gezegd voedt de zijdehaai zich graag met tonijn, maar daarnaast eet hij ook argonauta, (Engelse naam; paper nautilus), een soort slak, pijlinktvis en rode krabben.

Voortplanting

De zijdehaai heeft geen specifieke broed tijden, behalve dan de zijdehaaien die in de Golf van Mexico leven. De mannelijke zijdehaaien zijn met 6-7 jaar seksueel actief en de vrouwtjes met 7-9 jaar. Alleen de vrouwtjeshaaien die in de Golf van Mexico voorkomen, bevallen in de warme zomermaanden tussen juni en augustus, terwijl er bij alle andere vrouwelijke zijdehaaien geen vast tijdstip voor staat. De vrouwelijke zijdehaai voedt haar jong middels een placenta, viviparity, en bevalt vervolgens van 2-16 jonge pups die bij de geboorte een lengte hebben van 55-72 cm. Vermoed wordt dat de zijdehaai gemiddeld 12 maanden zwanger is en elke jaar jongen voortbrengt.

​Relatie tot de mens

Helaas wordt er ook op de zijdehaai gejaagd. Ze zijn erg gewild vanwege hun vinnen, hun vlees, hun prachtige huid, (haaienleer) en voor hun olie en hierdoor komen ze voor in de top drie meest belangrijke haaiensoorten in de haaienvinnen industrie. Veel zijdehaaien belanden in tonijn netten en anderen worden door sportvissers gevangen. In Japan wordt er gericht gevist op de zijdehaai voor zijn vinnen.

Vanwege hun agressieve natuur kunnen zijdehaaien een potentiële gevaar vormen voor de mens. Er zijn tot nu toe 6 geregistreerde aanvallen geweest van de zijdehaai, waarvan niet een fataal was. Duikers worden geadviseerd om een zijdehaai voorzichtig te benaderen.

Interessante artikelen:

• Top 10 gevaarlijkste haaiensoorten
• Rob Stewart
• 1916 Zomer van de haai
• Makreelhaai - topsport!

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

Een schoonheid is deze haai bepaald niet, maar toch is de zandtijgerhaai, Carcharias taurus, een nauwe verwant van de witte haai. Omdat deze haaiensoort verantwoordelijk werd gehouden voor veel dodelijke aanvallen, werd de aanval uiteindelijk ook op hem ingezet. Toch kreeg de zandtijgerhaai onterecht de schuld van veel van die aanvallen, ook al is hij niet helemaal brandschoon. 

​Bezorgd om de gruwelijke heksenjacht op dit haaiensoort waarbij veelvuldig gebruik werd gemaakt van harpoenen en uit zorg voor hun voortbestaan, zetten Ron en Valerie Taylor de tegenaanval in. Ze lieten zien dat je veel minder te vrezen hebt van deze ouwe reus dan je denkt. Dankzij hun jarenlange werk en doorzettingsvermogen werd de haai uiteindelijk weer in ere hersteld.

Zandtijgerhaai | © Klaus Stiefel | Flickr

Bouw

Moeders mooiste zal deze haai nooit worden, oud wel, mits hij niet voortijdig aan zijn einde komt. Deze specifieke haaiensoort kan gemiddeld 16 jaar worden met een maximale lengte van 3,2 meter en een gewicht van 300 kilo. Geen lichtgewicht dus. De haai heeft een stevig lichaam, een ietwat rondlopende rug en grote, stompe vinnen. Duidelijk niet voor snelheid ontwikkeld, de zandtijgerhaai is alsnog een zeer krachtige zwemmer. Deze reus brengt zijn dagen voornamelijk 'zwevend' door in het water en is over het algemeen 's avonds het meest actief.

​De tweede rugvin van de zandtijgerhaai is iets kleiner dan de eerste en de staart lijkt weliswaar korter dan bij andere haaiensoorten, maar is redelijk stevig ontwikkeld. Verder is de zandtijgerhaai uitstekend ontwikkeld om helemaal op te gaan in zijn omgeving, dat wil zeggen, hij heeft lichtbruin tot lichtgrijs bovenkant en een witte buik, bij uitstek uitstekende camouflage kleuren voor een haai die voornamelijk dicht bij de zeebodem leeft.

Zijn bek is zeer puntig en zijn tanden vallen vrijwel meteen op als je hem ziet omdat ze opvallend alle kant op staan en naar buiten steken. In verhouding met zijn lichaam zijn zijn ogen erg klein. De zandtijgerhaai is zover bekend, de enige haaiensoort dat naar het wateroppervlakte zwemt om lucht te happen.

​Men weet niet hoe oud of wanneer een zandtijgerhaai volwassenheid bereikt, dus de meningen daarover lopen sterk uiteen. Gedacht wordt dat ze bij een lengte van 2 meter seksueel actief worden. Hun geschatte leeftijd in jaren, en dan vooral ruw geschat, komt bij de mannetjes uit op 5-7 jaar en bij de vrouwtjes op 7-10 jaar. Vrouwtjes zandtijgerhaaien zijn gemiddeld ook iets langer als ze seksueel actief worden, maar daar kunnen haar zwangerschappen veel mee te maken hebben, babyhaaien zijn namelijk gemiddeld 1 meter lang bij de geboorte.

Leefgebied

De zandtijgerhaai leeft voornamelijk aan de kust in subtropisch en tropische wateren. Je kunt ze vinden in de Atlantische-, Indische- en Grote oceaan. Ook kom je het tegen in de Middellandse zee, en dan voornamelijk alle kustenlijnen vanaf Marokko tot en met Spanje. Deze haaiensoort kan in groepen van 20-80 vertoeven, maar ze zijn ook vaak alleen te vinden. De groepen leven redelijk op zichzelf, dat wil zeggen dat ze zich niet mengen met andere groepen zandtijgerhaaien.​

Ze zweven letterlijk vlak boven de zeebodem en dan voornamelijk bij koraalriffen, in grotten en bij onderwater rotsformaties tot op 25 meter diepte. Soms willen ze ook dieper afdalen naar 200 meter, maar dit is echt heel zelden en gebeurt meestal als ze migreren. Je vind ze ook heel dicht langs de kustlijnen van eilanden en ondiepe baaien. Bij deze haaiensoort leven beide seksen gescheiden van elkaar en komen alleen samen om te paren.​

Zandtijgerhaai | © Klaus Stiefel | Flickr

Grote groepen zandtijgerhaaien reizen in de winter naar warme wateren om te paren. Gedacht wordt dat tijdens deze migratie, de nog jonge zandtijgerhaaien niet mee gaan, maar juist nog dieper de zee intrekken. Bij Cape Cod in de Verenigde staten bijvoorbeeld, trekken de nog jonge haaien, als de watertemperatuur onder de 16 graden zakt, weg om zodra de zomer zich weer aandient weer terug te keren.

Voedsel

De zandtijgerhaai wil af en toe in groepsverband jagen waarbij ze samen vis bij elkaar drijven waardoor het makkelijk jagen is. Voor de rest eet deze haaiensoort benige vissoorten zoals makreel, haring, zeeaal, kleine haaien, roggen, pijlinktvis, krabben en kreeften.

Voortplanting

Vrouwelijke zandtijgerhaaien zijn eierlevendbarend. Dit wil zeggen dat de embryo's pas vlak voor de geboorte uit hun ei komen en dan levend worden geboren. De eerste maanden zal de babyhaai in leven worden gehouden middels het eigeel dat vol zit met alle noodzakelijke voedingstoffen. Nadat de haaien uit hun eierschaal zijn gekomen voedden de sterkste embryo's zich met de zwakste embryo's en niet uitgekomen eieren, kannibalisme dus.

​De vrouwtjes zandtijgerhaai heeft maar liefst twee kamers in de baarmoeder die nog voor de paring 16-23 eieren bevatten. Bij zandtijgerhaaien zijn de mannetjeshaaien in de meerderheid waardoor er meerdere mannen zullen paren met een vrouwtjeshaai. De meest dominante mannetjeshaai zal interesse tonen in de vrouwtjeshaai door dominante gedrag te vertonen, vervolgens aan haar cloaca te ruiken en in haar aarsvinnen en borstvinnen te bijten. Zodra ze klaar is om te paren zwemt ze weg met de mannetjeshaai. Dit paringsritueel laat altijd zichtbare littekens achter bij het vrouwtjeshaai.

Een zwangerschap duurt 8-9 maanden waarna de pup's in de vroege zomer geboren worden in relatief koud water dat 16 graden meet. Bevallingen vinden plaats in onderwatergrotten. De vrouwtjeshaai bevalt dan van 2 babyhaaien die beiden 1 meter in lengte zijn en direct na de geboorte geheel zelfstandig zijn. Gezien het lage geboortecijfer van zandtijgerhaaien, zij krijgen eens per twee jaar jongen, biedt hun lengte hen enige bescherming daar ze dan minder kwetsbaar zijn.

​Relatie tot de mens

De zandtijgerhaai is niet gevaarlijk voor mensen, mits je zijn ruimte respecteert. Hij is tevens de enige haaiensoort die redelijk goed in gevangenschap weet te overleven waardoor hij vaak een vaste bewoner is van aquaria over de wereld.
Toch heeft de zandtijgerhaai redelijk wat aanvallen op zijn naam staan; 29 in totaal waarvan er 2 fataal waren. De meeste van deze aanvallen waren op speervissers met hun vangst, maar heel soms kwam het ook door zwemmende mensen die per ongeluk in aanraking kwamen met de zandtijgerhaai.

​Door overbevissing en angst voor deze haaiensoort met de dood van veel zandtijgerhaaien tot gevolg, is de zandtijgerhaai een zwaar bedreigd haaiensoort geworden. Het feit dat ze zich zo langzaam voortplanten en ook weinig jongen krijgen maakt hun vooruitzichten niet bepaald rooskleurig. 

Interessante artikelen:

• Haaien in de Middellandse Zee
• Pig Island
• Gevangenis forten
• Walvisvaart - Gouden Eeuw

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De wobbegong, Orectolobidae, is een haai met een op zijn zachts gezegd nogal vreemde naam. De naam ‘wobbegong’ kent zijn oorsprong uit de taal van de inheemse bevolking van Australië, de Aboriginals. Het betekent heel simpel ‘ruige baard’, (in het Engels ‘bushy beard’). Wie de haai ziet zal toe moeten geven dat deze naam perfect past bij deze haaiensoort, want rondom de mond van de wobbegong heeft deze haai inderdaad wel iets weg van een ruige baard en dient dit als een perfecte dekmantel voor tijdens de jacht.

​De wobbegong behoort tot de orde van de bakerhaaien, waarvan de walvishaai, de verpleegstershaai en de zebrahaai ook deel uitmaken. Helaas voor de wobbegong is zijn prachtige camouflage zo perfect dat mensen tijdens het zwemmen ze vaak niet kunnen zien en dan vervolgens per ongeluk bovenop ze gaan staan, wat weer kan leiden tot gemene bijtwonden aan voeten en kuiten.

​In het Grieks is Orectolobidae eigenlijk twee woorden in één, waarbij het woordje orektos ‘uitgestrekt’ en lobos ‘kwab’ betekent. Er zijn 12 soorten wobbegongs in totaal en ze leven voornamelijk liggend op de zandbodem in ondiep water bij riffen, baaien, grotten en rotsachtige bodems. In het Nederlands is de wobbegong ook bekend als de Bakerhaai. ​Bouw

Een Wobbegong is gecamoufleerd onder het oppervlak © Jemma Craig / Adobe Stock

Er zijn dus 12 verschillende soorten wobbegongs, (helaas konden we geen vertaling van de namen vinden voor alle wobbogongs) te weten:

• de franjebakerhaai - kan een lengte bereiken van 125 cm
• de Gulf wobbegong - kan een lengte bereiken van 210 cm
• de banded wobbegong - kan een lengte bereiken van 300 cm
• de Japanse Bakerhaai - kan een lengte bereiken van 100 cm
• de Western wobbegong - kan een lengte bereiken van 150 cm
• de sierlijke bakerhaai - kan een lengte bereiken van 110 cm
• de Indonesian wobbegong
• de dwarf spotted wobbegong - kan een lengte bereiken van 300 cm
• de network wobbegong 
• de northern wobbegong
• de floral banded wobbegong - kan een lengte bereiken van 80 c
• de schoenlappersbakerhaai - kan een lengte bereiken van 92 cm

Carpet Shark

​De wobbegong is, zoals eerder gezegd, perfect gecamoufleerd voor zijn omgeving. In het Engels wordt de haai ook een ‘carpet shark’ genoemd, oftewel een ‘tapijthaai’ vanwege het feit dat zijn geel, groen- en bruine huid veel weg heeft van een ge-patroneerd tapijt en hij hierdoor feilloos op kan gaan in zijn natuurlijke omgeving.

Dit is tevens een vrij brede en platte haai. Hij heeft twee voor de haai grote rugvinnen, beide redelijk ver naar achteren gesitueerd waarbij de eerste vin zich boven de bekken bevindt en de tweede vin vlak boven de aarsvin zit. De buikvinnen zijn redelijk groot, maar daarentegen is de staartvin weer aan de korte kant. De markeringen op de huid van de wobbegong zijn kenmerkend voor deze soort haaien.De wobbegong ademt middels de ‘buccale ademhaling’ wat wil zeggen dat de wangspieren van de haai het water naar binnen zuigt waarna het water weer weggefilterd wordt via de vijf kieuwenspleten.

Tanden

​De kwabben om de mond dienen niet alleen als aanvullende camouflage, maar ook als sensoren. Mede doordat de haai middels deze kwabben onzichtbaar is voor prooi kan de wobbegong door geruisloos stil te liggen, vissen in een hinderlaag lokken en ze snel vangen. De kaak van een wobbegong is groot en breed waardoor deze, ongelofelijk maar waar, in staat is om prooi te consumeren die bijna net zo groot is als de haai zelf.

​De kaak en tanden van de wobbegong zijn scherp en puntig van vorm en bij voorbaat prima geschikt om vissen mee te doorboren waardoor ze deze beter vast kunnen houden. Ze hebben iets weg van de tanden van een slang. Alles bij elkaar is de wobbegong een formidabele jager met een prachtig gebit, maar de gevolgen voor onvermoede zwemmers die per ongeluk bovenop een wobbegong stappen zijn bepaald minder plezierig.

Een wandelende haai

​De wobbegong kan ook ‘wandelen’. Hij doet dit door zijn aarsvinnen te gebruiken waardoor het net lijkt alsof hij over de zandbodem wandelt. Soms willen ze zelfs uit kleine poeltjes water klimmen en naar een andere poelen overlopen. Dit kan allemaal zonder probleem zolang hun kieuwen maar nat zijn.

Leefomgeving

De wobbegong leeft in de Grote oceaan en vermoedelijk in de Zuid Chinese Zee aan de kust, tussen de riffen en in ondiep water. Zo kun je hem vinden langs de kusten van Queensland, het noordelijke gedeelte van Western Australië, Nieuw Zuid Wales, Zuid Australië, Indonesië en Japan. Ze leven in water dat gemiddeld 50 meter diep is, maar zijn soms ook te vinden in diepere wateren, te weten 220 meter diep.

This file is licensed under the Creative Commons Attribution 4.0 International license. © Andrew J. Green / Reef Life Survey

Voedsel

De wobbegong is bepaald geen druk baasje, hij is zelfs redelijk lui en ligt liever stil op de zandbodem, geduldig wachtend op zijn volgende maaltijd. Deze ‘maaltijden’ zijn zich gelukkig nergens van bewust dankzij de wobbegongs geweldige camouflage. De sprieten die zich rondom de wobbegongs hoofd bevinden lijken op de takken van een stukje koraal en zwaaien zachtjes mee in het water. Hierdoor is een prooi zich nergens van bewust en zal de hongerige wobbegong ineens toeslaan.

​Zich nergens van bewust zwemt de vis alsmaar dichter naar de mond van de haai toe die het dan vervolgens met een snelle beweging vastpakt met zijn vlijmscherpe tanden om het vervolgens naar binnen te werken. Gelukkig dan maar dat de wobbegong zo’n trage spijsvertering heeft en hierdoor weinig voedsel nodig heeft.

​De wobbegong heeft net als veel andere haaiensoorten een gevarieerd dieet. Hij eet o.a. graag kleine haaien, vissen, kreeften, krabben, octopus, en vissoorten die zich vlak bij de zandbodem bevinden. Als de prooi te groot is houdt de wobbegong deze net zo lang tussen zijn sterke kaken vast totdat het sterft. Hij zal het daarna stukje bij beetje naar binnen werken. Wobbegongs eten voornamelijk ’s nachts.

Voortplanting

Wobbegongs baren levend jong, ovoviviparity. Hierbij rijpen de eieren in de baarmoeder van de haai en komen de babyhaaien vlak voor de geboorte uit de eieren om vervolgens levend geboren te worden.

​De pasgeboren babyhaaien hebben een gemiddelde lengte van 20 cm. De grootte van een nest is geheel afhankelijk van de grootte van de vrouwtjes wobbegong en kan variëren tussen 9-53 pasgeborenen. Een zwangerschap duurt gemiddeld 11 maanden, maar hierbij geldt dat de wobbegongs hooguit eens in de drie jaar een nest krijgen. Het paren geschiedt zoals bij alle andere haaiensoorten, het mannetje bijt zich vast in de vin van het vrouwtje en steekt een van zijn klaspers in de cloaca van het vrouwtje. Om parende haaien te zien, zie de grijzerifhaai.

Relatie tot de mens

De wobbegong is absoluut niet gevaarlijk voor de mens, hij zal hooguit bijten als hij zich bedreigt voelt of als je per ongeluk bovenop hem stapt. Volgens de International Shark Attack File zijn er echter in 2018 toch nog 32 aanvallen van deze haai geregistreerd. De bijtwonden kunnen behoorlijk pijnlijk zijn en nog vervelender wordt het pas als de haai niet meer loslaat. Ja, ook dat kan gebeuren. Overigens, de wobbegong kan ook in gevangenschap worden gehouden, maar zeg nu zelf, het is toch veel leuker om zo’n prachtige haai in zijn eigen natuurlijke omgeving te zien, of niet soms?

​De wobbegong wordt vooralsnog niet bedreigd al wordt zijn vlees wel genuttigd in Australië bij hun befaamde fish and chips. Ook de huid van de wobbegong is bruikbaar en wordt er leer van gemaakt. 

Interessante artikelen:

• Ron & Valerie Taylor
• Haaien in de Middellandse Zee
• Haaienfluisteraars
• Pig Island

De witpuntrifhaai, Triaenodon obesus, is, in vergelijking met veel andere haaiensoorten, geen grote haai. De haai is voornamelijk een nachtdier en slaapt overdag, liggend op de zandbodem. Anders dan andere haaiensoorten, zoals de stierhaai, de tijgerhaai en de witte haai, de witpuntrifhaai hoeft niet te blijven zwemmen om zichzelf van voldoende zuurstof te voorzien. Het lichaam van de haai is uitermate geschikt voor het leven tussen de koraalriffen en verder makkelijk te herkennen aan de witte uiteinden van de rug- en staartvinnen.

​In de Hawaïaanse mythologie zijn er verscheidene haaien-goden. De Hawaïanen geloofden heilig dat na de dood van een familielid, het lijk, door het te offeren, in een haai zou veranderen. Het lijk zou dan langzaam veranderen in een haai waarna een kahuna ( een priester of magiër) de familieleden zou vertellen dat de haai bepaalde markeringen had die veel overeenkomsten vertoonden met de kleding van de overledene. De familie geloofde dat de haai voor altijd voor ze zou zorgen, bijvoorbeeld door in hun broodnodige voedsel te voorzien (vis) en hun vijanden te verjagen. Dit werd de aumakua (loyaal) van de familie genoemd. De Hawaïanen geloofden, omdat de witpuntrifhaai soms jarenlang doorbrengt op een bepaalde plek, ook dat deze haaiensoort hun overleden familieleden waren.

Bouw

De witpuntrifhaai is een slanke haai en wordt hooguit 2,5 meter lang met een gewicht van 20 kilo. De haai heeft een opvallend grijze kleur met donkere vlekken, een brede, maar platte kop, een mond die naar beneden gekeerd is en grote ogen. De huid van een witpuntrifhaai voelt erg ruw aan. Verder ligt de eerste rugvin ver naar achteren, wat goed van pas komt tijdens het jagen, en is de tweede rugvin net ietsjes kleiner dan de eerste.

Een groep witpuntrifhaaien rusten uit op het rif © Jemma Craig / Adobe Stock

​

Een witpuntrifhaai heeft 47-50 boventanden en 44-46 ondertanden. Hun tanden zijn zeer scherp en hebben de vorm van een drietand, (denk hierbij aan de drietand van koning Neptunus), waarbij de twee uiterste tandenstukjes kleiner zijn dan de middelste. Ze zijn zeer geschikt om een glibberige prooi mee vast te grijpen. 

Leefgebied 

De witpuntrifhaai is een tropische haai die voornamelijk leeft in gebieden die rijk zijn aan koraalriffen. Heel soms kom je de haai ook tegen in lagunes en diepe afgronden, maar dit is echt uiterst zeldzaam. De haai leeft exclusief in de Grote en Stille oceaan en zwemt het liefst op 8-40 meter diepte, maar ze zijn ook gezien op 330 meter diepte. Dit zijn sociale vissen, al willen ze soms ook op zichzelf zijn, en ze leven graag in groepjes bij elkaar. Overdag vind je ze verstopt in onderwatergrotten en spelonken, liggend op de zandbodem en soms met zovelen tegelijk dat ze bovenop elkaar gestapeld liggen als een stapel brandhout. Als het eenmaal donker is komen ze tevoorschijn om te jagen.

​Sommige witpuntrifhaaien hebben een vaste plek om uit te rusten overdag en waar ze na de jacht weer naar terugkeren. Ze zijn geen grote reizigers, maar echt territoriaal zijn ze ook weer niet. Ze willen soms afstanden afleggen van 3 km. gedurende een jaar, maar keren uiteindelijk altijd weer terug naar dezelfde plek.

Voedsel

De witpuntrifhaai is net een uil. Dat wil zeggen dat ze overdag in ruste zijn en pas 's avonds gaan jagen. De haai is een agressieve baas als het op jagen aankomt. Ze doen dit door groepen te vormen en gezamenlijk op zoek te gaan naar voedsel. Tijdens het zoeken steken ze hun kop in rotsspleten en spelonken totdat ze aas ruiken en vallen ze met zeer veel agressie aan. Ze draaien en duwen met veel agressie totdat ze soms helemaal in de rotsspleet zitten en zodoende de uitgang hebben geblokkeerd en hun prooi hebben gepakt.

​Tijdens de jacht wordt het koraal vaak beschadigd en lopen de haaien bloedende wonden op aan huid en vinnen. Duikers die witpuntrifhaaien hebben zien jagen vertellen dat ze de huid van de haaien langs het koraal konden horen scheuren. Men heeft tevens ontdekt dat een witpuntrifhaai het geluid van een afschietende speer herkent en razendsnel tevoorschijn komt om de vis te pakken. Dit kan heel soms tot bijtwonden bij speervissers leiden omdat de witpuntrifhaai de speervisser als rivaal ziet.

​Een witpuntrifhaai eet Zeebarbeel, Papegaaivis, Doktersvis, Zeeaal, Trekkervis, Eekhoornvis, octopus, schaaldieren en Damselfish (Nederlandse vertaling onbekend).

Voortplanting

Gedacht wordt dat witpuntrifhaaien gemiddeld 5 jaar oud zijn als ze zich voortplanten, de vrouwtjes witpuntrifhaaien zijn dan ietsjes groter dan de mannetjes. Voorplanting gebeurt gedurende de herfst en wintermaanden, naar gelang deze seizoenen plaatsvinden in hun leefgebied. Een groep van 1-11 mannetjeshaaien, maar soms ook tot wel 100 mannetjeshaaien, zal dan de vrouwtjeshaai voor langere tijd 'stalken' totdat een van de mannetjes het vrouwtje zachtjes bijt in de omgeving van haar kieuwen, het vrouwtje vervolgens bij een borstvin grijpt en met haar paart.

Parende witpuntrifhaaien

Een vrouwtjeswitpuntrifhaai is viviparous, wat wil zeggen dat ze via de placenta gevoed worden gedurende de zwangerschap. De vrouwtjeshaai draagt per zwangerschap 1-6 baby's bij zich en een zwangerschap duurt 5 maanden. Bij de geboorte meten de babyhaaien 52-60 cm. Direct na de geboorte zijn de pasgeborenen geheel zelfstandig. Witpuntrifhaaien kunnen gemiddeld 25 jaar oud worden.

Relatie tot de mens

Dit zijn nieuwsgierige vissen die vaak duikers willen benaderen om ze te onderzoeken. Ze vormen in principe geen bedreiging voor mensen, maar zoals hierboven al is vermeld, ze kunnen aanvallen, vooral wanneer er voedsel in het spel is.
Het vlees van de witpuntrifhaai is gelukkig giftig voor de menselijke consumptie, maar helaas heeft dit deze haaien niet echt geholpen. De toenemende sport- en beroepsvisserij vormen een ernstige bedreiging voor deze haaien, voornamelijk vanwege hun langzame voortplanting en kleine nesten.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De witpunthaai, Carcharhinus longimanus, is bepaald geen makke schaap. De haai heeft een reputatie opgebouwd als een zeer gevaarlijke haai, een soort Darth Vader van de oceaan. Dat er zo weinig aanvallen bekend zijn van deze haai, zeven in totaal, wil niet zeggen dat hij het poedeltje van de klas is. Omdat hij zich voornamelijk in de diepe oceaan bevindt, de haai kan tot een diepte van 229 meter zwemmen, en hierdoor weinig gespot wordt, is er niet veel over hem bekend. Deze haaiensoort is verder een nauwe verwant van de tijgerhaai, de koperhaai, de zijdehaai en de stierhaai.

© Krzysztof Bargiel / Adobe Stock

​Toch heeft hij vermoedelijk heel wat aanvallen met dodelijk afloop op zijn geweten. Dit zijn voornamelijk slachtoffers van scheep- en vliegtuigrampen. Omdat niet met zekerheid vastgesteld kan worden dat de witpunthaai hier schuldig aan is zijn de aanvallen ook niet geregistreerd. Echter, vooral tijdens de Tweede Wereld Oorlog liet de witpunthaai graag van zich horen en kon hij zijn geluk niet op van al het lekkers dat in de zee ronddobberde. Door de grote hoeveelheid gebombardeerde schepen, onderzeeboten en neergestorte vliegtuigen beleefde de witpunthaai gouden tijden. Van de vele schipbreukelingen is moeilijk in te schatten hoeveel van hen hun laatste minuten doorbrachten in de krachtige kaken van de witpunthaai.

Bouw

Met zijn gedrongen bouw, grote rugvin met witte tip, lange borstvinnen en stompe neus glijdt hij geruisloos door het water, vaak ook aan de oppervlakte op zoek naar eten. Door zijn vaak agressieve natuur is dit een haai die je liever niet wilt tegenkomen overdag en zeer zeker niet als het donker is.

​In zijn onderkaak bevinden zich scherpe, puntige tanden en in zijn bovenkaak zitten zeer scherpe, driehoekig tanden. Hierdoor zijn de kaken uitstekend in staat om een prooi te pakken en door het malse vlees heen te zagen. Om te eten gebruikt de haai zijn indrukwekkende gebit om grote stukken vlees van zijn prooi los te scheuren alvorens deze met veel smakelijke gesmak naar binnen te werken.

Witpunthaai © montereydiver | Flickr

Wat zijn lengte betreft, dezen haaiensoort, de witpunthaai is niet echt de Goliath onder de haaien, maar kan desondanks en in uitzonderlijke gevallen toch nog een lengte van vier meter bereiken en een gewicht van 170 kilo behalen. De witpunthaai kan overigens ook redelijk oud worden, maar liefst 22 jaar.

​De witpunthaai heeft een goed ontwikkelde gehoor en is hierdoor prima in staat om op grote afstanden geluiden waar te nemen. Dit helpt hem bij uitstek om drenkelingen op te sporen. Verder blinkt de witpunthaai uit in het op zeer grote afstand opvangen van luide explosies en motorgeluiden van boten. Dit is ook de reden waarom hij binnen no time aanwezig is bij scheepsrampen. De witpunthaai is een eenling, maar als er wat te eten valt kunnen ze en masse aanvallen. Twee bekende voorbeelden van zulke massa aanvallen zijn de grote aantallen te betreuren doden van de USS Indianapolis dat op 30 juli 1945 zonk en de Novia Scotia dat op 14 november 1942 zonk.

Leefgebied

De witpunthaai leeft voornamelijk in de diepe oceaan. Hij prefereert warmer watertemperaturen, maar wordt ook aangetroffen dicht bij land. Dit is een haai dat zowel in de Atlantische oceaan voorkomt alsook de Grote- en Indische oceanen.
Op de illustratie hierboven kun je precies zien waar deze haai het meeste voorkomt. Deze gebieden behelzen ook de Middellandse zee zoals Spanje, Malta Griekenland, Italie, Israël, Egypte, maar ook bij Portugal tref je de witpunthaai aan

Voedsel

Opmerkelijk is dat de witpunthaai zich graag in de directe nabijheid van grote groepen grienden bevindt. Waarom is niet helemaal bekend, maar men vermoed dat de witpunthaai de grienden naar de diepten van de zee volgt waar ze samen met de grienden mee kunnen jagen op pijlinktvis. Verder eet deze haai dolfijnen, zeeschildpadden, marlijnen, octopus, barracuda, tonijn, pijlstaartrog, schaaldieren en zelfs vogels.

Relatie tot de mens

Jacques Cousteau beschreef de witpunthaai als de gevaarlijkste haai ooit. De haai wordt ook verdacht van de aanvallen in 2010 op toeristen in Sharm El Sheikh, Egypte, waarbij vier toeristen bijtwonden opliepen en een Duitse toerist de dood vond.

Duikers die kennis hebben gemaakt met de witpunthaai zeggen dat dit een haai is met een ‘bad attitude’. Hij laat zich door niets en niemand afschrikken en zal geduldig zijn prooi achtervolgen om het vervolgens met grote snelheid en veel agressie aan te vallen, mits de juiste gelegenheid zich voordoet.

​Voorplanting

Mannelijke witpunthaaien zijn seksueel actief als ze 4-6 jaar zijn en vrouwelijke witpunthaaien zijn meestal iets ouder, 5-7 jaar. Een vrouwelijke witpunthaai is tevens ook groter dan het mannetje. Ze heeft een viviparity zwangerschap, wat wil zeggen dat haar embryo's via een placenta in leven worden gehouden. De zwangerschap duurt 12 maanden waarna de vrouwelijke witpunthaai zal bevallen van 1-15 pup's, waarvan een gemiddelde van 6 pup's meer standaard is.

Interessante artikelen:

• USS Indianapolis
• RMS Nova Scotia
• Top 10 gevaarlijkste haaiensoorten
• Haaienaanvallen

De witte haai, Carcharodon carcharias, is de meest bekende haaiensoort die er bestaat. Daar hebben we voornamelijk 'Jaws',  het boek van Peter Benchley,  aan te danken. Een boek dat losjes gebaseerd werd op de New Jersey haaienaanvallen van 1916 en door Steven Spielberg tot één van de grootste kaskrakers aller tijden werd verfilmd. Helaas, zoals vaker blijkt, met desastreuze gevolgen voor de witte haai zelf. De film zette de witte haai neer als een moorddadig monster die zijn dagen slijt met het stilletjes besluipen van mensen om hen vervolgens vanuit de diepte met gruwelijke precisie aan te vallen.  Iedereen die de film ooit gezien heeft zal zich de openingsscène herinneren waarin het meisje tijdens het zwemmen in zee op gruwelijke wijze door de haai wordt verslonden.

De scene, gebaseerd op een hoop onweerlegbare feiten, was zo goed als zeker een  doodsvonnis voor menig witte haai. De jacht werd kort daarna op hen geopend door mensen die het als hun missie zagen om de wereld te bevrijden van dit 'gevaarlijke monster', of door hen die domweg deze dieren afslachtten voor de lol. Wereldwijd vonden honderden witte haaien de dood. Zelfs tot het punt dat hun aantallen zo sterk waren afgenomen dat de witte haai dreigde uit te sterven en er ingegrepen moest worden om hen te beschermen.

Witte haai zwemmend in een school vissen © Nautilus Creative / Adobe Stock

De beruchte Australiër, Vic Hislop, jaagt al sinds de jaren '70 met verve op de witte haai. Door hem werden veel zeldzame, grote en oude haaien naar de haaienhemel geholpen.  Gelukkig, worden ze  nu in Australië, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Malta, Israël en Namibië beschermd. Toch blijft de haai vanwege zijn kaken, tanden en vinnen zeer waardevol en commercieel aantrekkelijk voor criminelen.

​Bedreiging door de mens

Ondanks de beschermde status wordt er nog steeds gretig op de witte haai gejaagd. Er valt jammer genoeg veel geld te verdienen aan deze prachtige beesten. Criminele bendes beschouwen de witte haai als vogelvrij en jagen overal ter wereld op hen, zelfs in landen waar ze officieel worden beschermd. Vanwege de enorme gebieden waarin ze leven is het onmogelijk om de witte haai volledig te beschermen en dit weten criminele bendes maar al te goed.

​Door het toenemende aantal witte haaien, geschat wordt dat er gemiddeld nog 3500 witte haaien zijn, en daarmee de toenemende confrontaties met de mens, staat de discussie rondom de veiligheid van de mens tegenover het bestaansrecht van de witte haai weer bovenaan de agenda. Bijvoorbeeld in Australië laait de discussie op om in te grijpen en hun aantallen door menselijk ingrijpen terug te dringen naar wat de mens 'geoorloofd' acht. De arme haai wint het ook nooit.

​Er zijn meerdere oorzaken die tot de dood van de witte haai kunnen leiden.  De grote vissersnetten die zijn gespannen langs de kustlijnen van bepaalde landen om haaien tegen te houden, vislijnen en verontreinigt water zijn allemaal schuldig aan de dood van veel haaien.

​Documenteren van aanwezige informatie

De witte haai blijft voor veel geleerden een mysterie. Door hun immense afmetingen en onberekenbaar karakter was het nooit makkelijk hen te bestuderen. Toch is kennis van deze magnifieke vis de grootste verdediging. Immers, hoe meer wij over de witte haai weten en leren des te meer wij kunnen doen om hen te beschermen. Overal ter wereld schieten stichtingen en organisaties als paddenstoelen de grond uit om er alles aan te doen om kennis van de witte haai te vergroten.

Een van de meest betrouwbare methodes hiervoor is het bevestigen van een zendertje aan de rugvin van een haai. Dit is een pijnloze methode die het mogelijk maakt om haaien vanaf een afstand te volgen en hun gedrag en dagelijkse leven te bestuderen. Ook het nemen van bloedmonsters en gedetailleerde foto's van haaien zijn methodes om kennis van de witte haai te vergaren.

De laatste jaren is er zelfs een trend ontstaan waarbij duikers met de witte haai mee zwemen in de eigen leefomgeving. Of dit verstandig is moet een ieder voor zich bepalen, maar feit is dat dit soort zwempartijen veel gefilmd worden en anderszins worden gedocumenteerd om het beeld van de witte haai als een groot, agressief monster bij te stellen.

Lichaamsbouw

De witte haai heeft de bouw van een torpedo waardoor dit dier is gebouwd voor snelheden tot wel 50 km per uur. Van alle koudbloedige dieren heeft de witte haai de grootste hersens.18% van de hersencapaciteit wordt gebruikt om geuren waar te nemen waardoor 'the Great Whites' één druppel bloed kunnen ruiken in 10 miljoen druppels water. Andere zintuigen, zoals gehoor, gevoel, zicht, tast en elektromagnetisme zijn sterk ontwikkeld en bij uitstek geschikt voor de jacht op andere dieren. Zie artikel Anatomie van de haai.

Hoewel hij behoort tot één van de grootste haaien, is de witte haai niet de allergrootste haai ter wereld. Dat voorrecht komt de walvishaai toe die gemiddeld 8 meter groot is, hoewel er ook exemplaren bekend zijn van 15 meter. De meldingen over de grootste geregistreerde witte haai lopen uiteen. Eerst leek de grootste gevangen te zijn bij Malta door Alfredo Cutajar met ruim 7 meter. Een andere mogelijke winnaar is een vrouwtjeshaai die gevangen werd in Canada en op de kop af 6 meter in lengte was. Gemiddeld wordt een witte haai tussen de 4 en 5 meter in lengte.

​Het gewicht van de witte haai varieert naar gelang de lengte, maar gewichten boven de 1000 kilo zijn gebruikelijk en sommige exemplaren maten 2000 kilo. Ze kunnen gemiddeld 30 jaar oud worden en dat is een stuk minder dan bij veel andere haaiensoorten.

Witte haaien kunnen heel goed zien in het donker en overdag. De ogen kunnen zelfs naar binnen gedraaid worden om ze te beschermen tijdens het eten of bij gevaar. In hun bek hebben witte haaien zeven rijen met in totaal zo ongeveer 300 zeer scherpe tanden.  De scherpe snijtanden gepaard met de kracht van de kaken stelt de witte haai in staat om letterlijk door hun prooi heen te zagen, grote hompen vlees van het lichaam af te scheuren en het dan in zijn geheel op te slokken.​​​

Jagen

Jagen doet de witte haai op prooien zoals dolfijnen en zeehonden, maar ze zijn eten ook graag orka's, zee otters, tonijn en dode walvissen.  De nog zeer jonge haaien eten alleen vis en roggen. De lenige en snelle zeehonden zijn geen gemakkelijke prooi en om hen te vangen zal de witte haai heel 'gehaaid' te werk moeten gaan. Alle zintuigen en jachtinstincten zal de witte haai moeten aanwenden om een lekkere malse prooi te vangen. Gelukkig zijn deze vaardigheden tot in de puntjes ontwikkeld. Dit garandeert echter niet dat ze hun prooi zullen vangen. Het komt bij de haai letterlijk neer op een spelletje verstoppertje spelen.

De witte haai kan zich uitstekend camoufleren en is van bovenaf gezien zo goed als onzichtbaar voor zeehonden. De bovenkant van het lichaam is donkergrijs en dit loopt verder naar beneden terug naar lichtgrijs. Door deze kleuren is de haai moeilijk te onderscheiden in diep water en deze natuurlijke camouflage stelt de haai in staat om zeehonden te besluipen om hen vervolgens met grote snelheid en zo geruisloos mogelijk aan te vallen. De witte haai kan tijdens de jacht sprongen maken tot wel 3 meter hoog. Gezien zijn gewicht is dit behoorlijk.

De witte haai gebruikt zijn zicht om naar prooien te zoeken. Hij doet dit door langs de zeebodem te zwemmen en naar de oppervlakte van het water te turen. Aan de vorm van de schaduwen leidt de witte haai af of het gaat om een mogelijke prooi. De reden dat veel mensen per ongeluk worden gegrepen is dat de haai geen onderscheid kan maken in de vorm die hij ziet. Mensen, en surfers in het bijzonder, vertonen grote gelijkenis met de vorm van een zwemmende zeehond. Doordat de witte haai geen onderscheid kan maken op basis van vormen tussen de twee zal hij door middel van een 'onderzoekende beet' erachter moeten komen of de vorm die hij ziet een echte prooi is.

Witte haaien volgen via Ocearch

Ocearch is een organisatie die zich bezighoudt met het verzamelen van informatie over het gedrag van haaien. Alle haaien die voor het onderzoek worden gevolgd zijn voorzien van een zendertje. 

​Het is hierdoor mogelijk om het gedrag van de haaien te observeren, zoals bijvoorbeeld waar ze zich telkens bevinden, hoever ze reizen, waar ze zich gedurende de seizoenen of gedurende een bepaalde tijdsbestek zich bevinden, enz. Het is ook mogelijk voor andere belangstellenden om de haaien te volgen.

Wil jij ook zien waar witte haaien of tijgerhaaien zich nu bevinden? Ga dan naar de website van Ocearch. Klik op deze link om het te zien.   

 

Gedacht wordt dat de witte haai zijn kop boven het water uitsteekt op zoek naar mogelijke prooien of om prooien te onderzoeken.  Verder gebruikt een haai zijn sterk ontwikkelde oren en mond om op onderzoek uit te gaan. De enige manier waarop een witte haai erachter komt of iets eetbaar is, is door erin te bijten. Dit verklaart de aanvallen op surfers, kajakkers en zelfs boten. In het geval van mensen kan zelfs een onderzoekende beet fataal zijn.

​Door de kracht waarmee de haai zijn prooi van onderen aanvalt worden zowel de haai als de prooi letterlijk de lucht in gelanceerd. Dat de witte haai dit kon of deed wist niemand. Totdat de Zuid-Afrikaanse Chris Fallows, medeoprichter van African Shark Eco-Charters en tevens een grote kenner van de witte haai, ruim twintig jaar geleden een haai tijdens de jacht uit het water zag springen. Voor wie dit zelf wil zien, dit soort gedrag zie je voornamelijk in Zuid-Afrika gebeuren. Het filmen van een witte haai die 'springt' zorgt voor verrassende effecten in slow motion. Het heeft zelfs iets weg  van turnen.

Leefgebied

Als je het over wereldreizigers wilt hebben dan is de witte haai een professional op dat gebied. De langst gemeten afstand die een witte haai ooit heeft afgelegd was maar liefst 12,400 kilometer! Maar waar gaan zij naar toe, wanneer gaan zij daar naar toe en hoelang doet een witte haai erover om de wereldzeeën over te steken? Om op al deze vragen een antwoord te krijgen bevestigen onderzoekers zenders aan de rugvin van een haai. Zo winnen zij een heleboel belangrijke informatie in over de witte haai.

Je komt de witte haai echt overal tegen, ook in Europa. Zie ook onze artikel Witte haai in Noord Europa. Het prettigst voelen witte haaien zich  in water met een gematigde temperatuur. Heel koud of warm water vinden zij niet prettig. In de kaart hierboven zie je dat in het rood wordt aangegeven waar witte haaien voorkomen. Via websites zoals OCEARCH is het mogelijk om zelf ook witte haaien te volgen.

Witte haaien zwemmen de oceaan over op zo'n 1200 meter diepte, maar er zijn ook waarnemingen waarin zij vlak langs de kust op 300 meter diepte of nog minder gezien zijn. Dit verklaart ook de toevallige ontmoetingen met zwemmers, surfers, snorkelaars, bodysurfers en speervissers. Foto's van surfers bovenop een golf met een witte haai verscholen in de golf zijn gemakkelijk te vinden. Een huiveringwekkend voorbeeld van hoe heftig en onverwachts een witte haai vanuit de diepte aanvalt.

Voortplanting

Witte haaien worden seksueel actief wanneer zij tussen de 8 en 15 jaar oud zijn. Bij de witte haai zijn mannetjes eerder geslachtsrijp dan de vrouwtjes. De wijze waarop de witte haai zich voortplant is vergelijkbaar met de voortplanting van andere haaiensoorten als de blauwe haai, de stierhaai en de tijgerhaai. Het paren vindt doorgaans plaats in warme wateren en gaat er hard aan toe. De mannetjeshaai bijt zich tijdens het paren vast in het vrouwtje om haar te kunnen bevruchten. Door de dikke huid kan de vrouwtjeshaai gelukkig veel hebben, al houdt zij aan het paringsritueel veel wonden aan haar lichaam over. Om deze reden worden bij veel vrouwelijk exemplaren diverse littekens op de vinnen waargenomen.

Witte haai | © Isabel Sommerfeld | Flickr

Net als het paren vindt de bevalling plaats in warme wateren, zoals de wateren rondom het Mexicaanse eiland Isla Guadalupe. Een witte haai is eierlevendbarend (ovoviviparie), zie onze artikel Haaienanatomie. Dit betekent dat eieren in de buik van de vrouwtjeshaai worden bevrucht en uitgebroed. Gedurende een zwangerschap die tussen de 12 en 18 maanden duurt, komen de bevruchte eitjes tot ontwikkeling in de baarmoeder van de witte haai. Bij de bevalling komen per worp circa 2 tot 10 pups net voor de bevalling uit hun ei. Er wordt gedacht dat de pups de andere, onbevruchte eieren opeten om zich tegoed te doen aan de voedzame stoffen. Zo is er een theorie die stelt dat wanneer de pups een tand kwijtraken de tand wordt opgegeten om voldoende calcium binnen te krijgen.

Bij de geboorte zijn de pups ongeveer 1,5 meter lang en wegen ze gemiddeld 35 kilo. Ondanks hun afmeting zijn is de levensvatbaarheid van een pup erg laag. Er zijn veel roofdieren die op kleinere vissen jagen en voor hun bescherming zijn babyhaaien volledig onafhankelijk van hun moeder.

Lees ook: 

• Haaienaanvallen 
• Haaien in de Middellandse Zee  
• Witte Haai in de Noordzee
• Witte haai vs orka

Wie voor het eerst het woordje walvishaai, Rhinodon typus, ziet of hoort, denkt vast dat het hier om een prehistorisch monster van ontzagwekkende proporties gaat. Wees echter niet bang, hij is wel een reus, maar in tegenstelling tot sommige haaisoorten heb je van deze aardige Goliath niets te vrezen.  Hij brengt zijn dagen voornamelijk zwemmend en dinerend door en eet voornamelijk zijn lievelingsgerecht, plankton. Dit zuigt hij met veel water, (6000 ltr. per uur) naar binnen waarna hij het water weer wegzuivert via de kieuwen. Soms lust hij ook wel een visje en eet hij visseneitjes. 

Uiterlijk

Dit is een joekel van een haai, dat moet gezegd worden en hij doet zijn naam zeker eer aan wat dat betreft. Met zijn maar liefst 18 (!) meter is dit het grootste vis die onze planeet kent en in tegenstelling tot zijn naam is hij absoluut geen walvis. Overigens, de walvishaai kan zelfs nog langer worden, maar het is dan ook niet voor niets een walvishaai. De langst gemeten walvishaai tot nu toe mat 18,8 meter.

Zijn gewicht evenaart zijn lengte en komt in de buurt van de 20 ton. Indrukwekkend, niet waar? Echter, zoals ik al eerder zei, hij is net een mak schaapje.

This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International license. © Abe Khao LakT

Qua uiterlijk is de walvishaai, Rhincodon typus, een knappe verschijning, werkelijk een blikvanger. Met zijn donkere huid en kenmerkende witte tot lichtgele vlekken is hij overal herkenbaar. Net als veel andere vissoorten heeft hij een eigen unieke vingerafdruk in de vorm van een vlekkenpatroon dat te vinden is rondom zijn vijf kieuwen, aan de beide zijden van zijn hoofd. Je blijft je verbazen over de walvishaai, want ondanks zijn enorme afmetingen is zijn bottenstelsel volledig van kraakbeen gemaakt. Dit heeft hij trouwens overeen met alle haaiensoorten en pijlstaartroggen.

​Zijn mond is ook flink, wel 2 meter breed. Hij gebruikt deze om zoveel mogelijk plankton te vangen die hij met veel water naar binnen zuigt. Het overtollig water filtert hij vervolgens via zijn kieuwen weer naar buiten. Je kunt het je haast niet voorstellen, maar de walvishaai heeft maar liefst 300 rijen minuscule tandjes, 3000 in totaal. Je zou maar naar de tandarts moeten met zo’n gebit!

Leeftijd

Als je het over bejaard praat, de walvishaai gaat nog veel verder dan bejaard, hij wordt bijna antiek. Geloof het of niet, maar hij kan tussen de 100 en 150 jaar oud worden! Dat betekent dat de al op leeftijd zijnde walvishaaien hun portie geschiedenis inmiddels ruim hebben meegemaakt, al hebben ze de veranderingen niet zelf ondervonden.

Voortplanting

Ondanks de hoge leeftijd die de walvishaai kan bereiken is het pas met 30 jaar geslachtsrijp. De vrouwtjes kunnen tot 300 embryo's bij zich dragen, maar, en dit is echt heel bijzonder, de baby walvissen rijpen in het ei in de baarmoeder en komen pas vlak voor hun geboorte eruit. Bij de geboorte zijn ze al flink, tussen de 50 en 60 centimeter lang. Hoeveel baby's ze uiteindelijk krijgen is niet bekend.

​Leefgebied

De walvishaai reist veel en vaak, wat dat betreft zijn het echte wereldreizigers. Je komt ze daarom echt overal tegen. Het is gelukkig mogelijk om met dit magnifieke schepsel te snorkelen Er worden diverse excursies georganiseerd voor geïnteresseerde.  Vind je het leuk om met deze prachtige reus te zwemmen? Het zal hoe dan ook een indrukwekkende ervaring zijn die je je levenslang niet meer zult vergeten.

Aquaria

Wist je dat het ook mogelijk is om een walvishaai in een aquarium te zien? Het heeft natuurlijk nooit de voorkeur om een haai in gevangenschap te houden, maar toch gebeurt het wel en daarom willen wij daar ook wat aandacht aan besteden.

In 1934 leefde de eerste walvishaai dat ooit in gevangenschap werd gehouden in een met netten afgezette ruimte in Izu, Japan. De walvishaai werd toen vier maanden lang vastgehouden en toen na een aantal maanden weer vrij gelaten. De eerste poging om een walvishaai in een aquarium te houden vond plaats in 1980, weer in Japan, in de Okinawa Churaumi Aquarium.

Sommigen exemplaren overleefden de gevangenschap niet, voornamelijk omdat de aquariums gewoon veel te klein waren voor zo'n enorme vis, (China). Het spreekt voor zich dat een walvishaai een groter oppervlakte nodig heeft om in te leven dan bijvoorbeeld een kleine haai. Vanaf 1980 kwamen er meerdere aquariums bij in Azië waar je walvishaaien in gevangenschap kon bewonderen: Dubai, India, China, Japan, Zuid-Korea en Taiwan. De walvishaai in Dubai werd gewond aangetroffen in ondiep water en meegenomen om te rehabiliteren. Na een korte periode weer hij vrijgelaten.  

Tegenwoordig is het ook mogelijk om walvishaaien in aquariums te bewonderen, zoals het Georgia Aquarium in Atlanta, de Verenigde Staten. Daar worden 2 mannetjes en 2 vrouwtjes in gevangenschap gehouden; de vrouwtjes heten Alice en Trixie, en de mannetjes heten Taroko en Yushan.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De voshaai, Alopias vulpinus, is een indrukwekkende haai om te zien. Zijn staart, die net een zweep is, is bijvoorbeeld bijna net zo lang als zijn hele lichaam en die is op zichzelf al erg lang. Er zijn in totaal drie soorten voshaaien bekend, te weten:

• De pelagische voshaai, Alopias
• De grootoogvoshaai, Alopias supersiliosus
• De voshaai, Alopias vulpinus

​Toch zijn er wetenschappers van overtuigd dat er ergens nog een andere soort voshaai rondzwemt, alleen is die tot op heden nog nooit gespot. Dat weerhoudt veel enthousiaste 'fans' er echter niet van om te blijven hopen dat hij ooit wel een keer tevoorschijn komt.

​De haai is lid van de Lamnidae familie, of eenvoudig gezegd, de makreelhaaien familie die uit 15 verschillende soorten bestaat, waaronder de makreelhaai, de nogal opvallende reuzenhaai en de witte haai.

Bouw

De voshaai kent drie verschillende soorten. De meest bekende haai is de eenvoudige voshaai. Deze haai is ook de grootste van de drie soorten en kan een maximum lengte van ruim 6 meter bereiken met een gewicht van ruim 500 kilogram. Zijn familielid de grootoogvoshaai is weer iets minder groot. Deze haai kan een lengte bereiken van bijna 5 meter en de pelagische voshaai is weer net iets kleiner met een lengte van 3 meter.

​In het Engels wordt deze haai een 'Thresher shark' genoemd waarbij het woordje 'thresher' of 'threshing' letterlijk 'slaan' betekent. Zijn Engelse naam is afgeleid van de enorme staartvin van de haai die hij als zweep gebruikt tijdens de jacht. We zullen hier later meer over vertellen in het hoofdstuk 'Voedsel'. Je kunt natuurlijk ook direct doorgaan naar de hoofdstuk door hier te klikken.

Voshaai | © Klaus Stiefel | Flickr

De voshaai heeft een kegelvormig lichaam, een kleine mond, kleine buik- en rugvinnen en een zeer lange staartvin. De gewone voshaai en de pelagische voshaai lijken veel op elkaar, alleen heeft de pelagische voshaai een slanker hoofd en langere neus. De grootoogvoshaai heeft daarentegen een langere neus dan de gewone voshaai en de pelagische voshaai waarbij deze juist korter en puntig van vorm is. De ogen van de voshaai zitten redelijk naar voren en zijn veelal klein, behalve dan bij de grootoogvoshaai, maar vermoed wordt dat deze tak van de voshaai voornamelijk in zeer diepe wateren leeft. De kop van de voshaai is redelijk klein en de tanden variëren van klein naar groot en tellen hooguit 80 stuks. 

​De haai is slank en heeft een bruin-, blauw- en grijs paars kleurige huid waarbij elke type haai weer zijn eigen huidskleur kent, te weten:

​Hierbij moet wel vermeld worden dat zonlicht en waterkleur vaak bepalend zijn voor hoe men de kleur van de haai ziet.

De haai heeft een unieke gave die hij deelt met de makreelhaai en de witte haai en dat is dat hij zijn lichaamstemperatuur warm weet te houden. Hierdoor kan de haai op plekken komen waar andere haaien daar niet kunnen komen. Dit kan heel voordelig zijn tijdens de zoektocht naar voedsel en de jacht.

Leefgebied

De voshaai komt echt overal voor. Ze zwemmen het liefst in diepe wateren op gemiddeld 500 meter diepte, maar heel af en toe kom je de gewone voshaai ook tegen in ondiepe wateren, vlakbij continentale platen. Een continentale plat is een gedeelte van een continent dat onder water staat. Het gedeelte waar de zeebodem ineens steil naar beneden gaat is de grens van de continentale plat.

​De gewone voshaai kom je voornamelijk tegen bij de continentale platen van Noord Amerika en Azië terwijl de grootoogvoshaai en de pelagische voshaai zich meer begeven in het midden en westelijke gedeelte van de grote oceaan.

​Voedsel

De kracht van de beet van een voshaai is redelijk zwak als je deze vergelijkt met die van bijvoorbeeld een witte haai, maar hij heeft zijn tanden dan ook voornamelijk nodig om vis te eten terwijl de witte haai zijn tanden gebruikt om een grote prooi te verslinden. De voshaai is een snelle, atletische jager die uitstekend gebruik weet te maken van zijn staartvin tijdens de jacht. Echter, juist omdat de haai zo'n zwakke beet heeft, is het juist voor hem van belang dat zijn staartvin de vissen in een keer 'knock out' slaat of als het enigszins kan, doodt.

Voshaai | © Klaus Stiefel | Flickr

​De voshaai jaagt voornamelijk op scholen vis waarbij zijn bijzondere jacht technieken prachtig tot hun recht komen. Tijdens het zwemmen duwt de haai zijn achterlichaam omhoog en gebruikt hij zijn lange staartvin net als een zweep. Hij haalt scherp en slagvaardig uit naar de bij elkaar verzamelde school vissen die door de klap van zijn staart versuft of zelfs letterlijk worden doodgeslagen. Het is niet ongewoon om stukken vis naar de bodem te zien zakken omdat een vis letterlijk uit elkaar wordt geslagen door de kracht van de staartvin.  Toch eet de voshaai ook nog andere soorten prooi, zoals pijlinktvis, octopus en schelpdieren.

Voortplanting

De voshaai is ovoviparous, wat wil zeggen dat ze levend jongen baren. Het klinkt allemaal erg eenvoudig, maar dat is het niet. Bij mensen wordt het eitje door de sperma van de man bevrucht en groeit het eitje vervolgens uit tot een compleet mens. Bij ovoviparity wordt het eitje ook weliswaar door het sperma bevrucht, maar de foetus ontwikkelt zich verder in de ei en komt pas vlak voor de geboorte uit in de buik van de haai om vervolgens levend te worden geboren.

​Het pasgeboren pup van een voshaai is, met een lengte van 1,37 - 1,55 meter in lengte, behoorlijk aan de maat. Er kunnen wel 4-6 pup's in een nestje zitten en dat lijkt voor ons bepaald niet mals te zijn, maar het lichaam van de voshaai is hier gelukkig uitstekend voor gebouwd. Niet alle eiereren zullen uitkomen en niet alle pup's zullen levend worden geboren. Binnen in de baarmoeder van de haai begint het jachtinstinct al vroeg. De sterke foetussen zullen zich te goed doen aan de (dode) eieren en daarna zullen ze zich voeden met de zwakkere foetussen, oöfagie. Zo zorgt de natuur er zelf in feite voor dat de sterke foetussen overleven en de zwakke foetussen 'opgeruimd' worden.

​Voshaaien worden pas laat geslachtsrijp. Het mannetje is dan gemiddeld tussen de 7-13 jaar oud en het vrouwtje tussen de 8-14 jaar. Er zijn geen vastgestelde jaargetijden waarop er gepaard wordt, zoals bij andere haaiensoorten wel het geval is. Voshaaien kunnen een prachtige leeftijd bereiken, en kunnen tot 50 jaar oud worden.

Relatie tot de mens

Uiteraard en ook zoals je tot nu toe bij praktisch elk artikel over een haai op deze website hebt kunnen lezen, worden ook voshaaien voor de Aziatische markt gedood voor hun vinnen. In de Straat Lombok, een Indonesische zeestraat dat tussen Bali en Lombok ligt, worden er gemiddeld 75 voshaaien per dag gevangen waarvan 90% van deze haaien zelfs zwanger zijn. Dit is een zeer ernstige zaak, want door de trage groei van deze haaiensoort dreigen ze voorgoed van de aardbodem te verdwijnen als er niet snel iets verandert. Helaas, zolang er US$ 30,- voor een kilo haaienvinnen en US$ 1,50 voor een kilo voshaaienvlees op de Indonesische vismarkt wordt betaald zal er voorlopig niets veranderen.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

Dankzij het feit dat de citroenhaai, Negaprion brevirostris, altijd al in relatief goede gezondheid in gevangenschap heeft weten te overleven is dit een van de weinige haaien waarbij veel wetenschappelijke onderzoek mogelijk was.  Hiermee heeft de citroenhaai tevens deuren geopend die voorheen nauwelijks open stonden voor wetenschappers.

Bouw

Wat deze haai zo bijzonder maakt is zijn huidskleur, dit is namelijk opvallend geelbruin - citroenkleurig. Vandaar ook de naam citroenhaai. De haai heeft een lang lichaam, kan een redelijk imposante lengte van 3 meter worden en een gewicht bereiken van 190 kilo. Verder  heeft de haai  een platte en vrij brede kop. Zijn tweede rugvin, dat redelijk onderaan zijn staart te vinden is, is in tegenstelling tot veel andere haaien, bijna net zo groot als de voornaamste rugvin. Hij is visetend, wat duidelijk te zien is aan zijn gebit dat smalle, maar zeer scherpe en naar binnen gekromde tanden bevat. De citroenhaai kan 27 jaar oud worden.

Leefgebied

Citroenhaaien zijn sociale dieren, maar kunnen ook heel goed alleen zijn. Ze leven echter primair in groepsverband waarbij altijd een strikte hiërarchie wordt gehanteerd die gebaseerd is op de grootte en het geslacht van de soort. Agressief gedrag komt daarbij bijna niet voor. Ook tijdens de jacht wordt de hiërarchie strikt in acht genomen binnen de groep en wordt er nimmer van afgeweken.

​Citroenhaaien zijn zout- en brakwater vissen en je kunt ze vinden in de tropische kustgebieden van Zuid Amerika,  West Afrika en het Oosten van Zuid Amerika,  van Californië tot en met Ecuador. Ze leven in water dat niet dieper is dan 92 meter en vertoeven daarbij graag in de buurt van lagunes, koraalriffen en  mangrovebossen.​

This work is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 License © Albert Kok

Volwassen citroenhaaien willen nog weleens de oceanen honderden kilometers doorkruisen op zoek naar andere leefgebieden, maar ze keren uiteindelijk altijd terug naar hun eigen geboortegebied om zich voort te planten of om hun jong te werpen.

Jacht

Citroenhaaien zijn geduldige jagers en zullen door middel van schrik manoeuvres hun prooi vangen. Vanwege hun kenmerkende gele huidskleur kunnen ze zich uitstekend camoufleren en zichzelf derhalve onzichtbaar maken voor hun prooi. Dat niet alleen, maar omdat ze vaak aangetroffen worden langs de bodem van de zee, is hun schutkleur onmisbaar om zichzelf ook onzichtbaar te maken voor hun eigen vijanden.

​De citroenhaai is, zoals eerder al werd aangegeven, een viseter, maar ze lusten ook zeevogels als die net toevallig in hun vizier komen. Verder vinden ze schaaldieren, pijlstaartroggen en adelaarsroggen heerlijk. Ze zoeken hun prooi onder anderen op door over de zandbodem te schuiven en het zand omhoog te schudden.

​Toch kunnen citroenhaaien ook langere tijd zonder voedsel. Omdat hun zicht vrij zwak is zijn ze sterk afhankelijk van hun geur zintuig en zonder dit zintuig zouden ze zelfs vermoedelijk niet eens overleven. Interessant om te weten is dat de pupil van de citroenhaai, net als die van de mens, groter en kleiner wordt naar gelang het licht of donker is om hun zicht te vergroten.

​In hun neus hebben ze een magnetische sensor dat hen helpt om prooi op te sporen, maar deze sensor helpt ze ook om een partner te vinden om mee te paren. Doordat ze niet echt groot zijn kunnen ze langere tijd zonder voedsel. Soms duiken ze dieper af om te jagen, maar dit doen ze pas echt als ze niets te eten kunnen vinden in ondiep water.

Voortplanting

De vrouwelijke citroenhaai is pas seksueel actief op 12 - 16 jarige leeftijd en de mannen tussen de 12 - 13 jaar. De vrouwtjes citroenhaai kan daarbij zwanger zijn van maximaal 17 baby citroenhaaien, waarbij 8 - 12 jong redelijk standaard is. Om zich voort te planten wil ze soms honderden kilometers afleggen op zoek naar de juiste spermadonor, ongeacht of er al voldoende prachtige exemplaren rondzwemmen in haar eigen directe omgeving. Waarom dit gebeurt weet men niet, maar de informatie is verkregen middels het gebruik maken van zendertjes die door wetenschappers veelvuldig worden gebruikt om betrouwbare en deugdelijke informatie in te winnen over haaien.

De vrouwelijke citroenhaai is tussen de 10 - 12 maanden zwanger en zal haar jong levend baren. Bevruchting gebeurt in de lentemaanden. De embryo's worden via de placenta gevoed en de sterke embryo's zullen de overleden broertjes en zusjes en de niet uitgekomen eieren opeten. Dit komt bij meerdere haaiensoorten voor. Bij sommige haaiensoorten komen gedurende de zwangerschap de eieren uit in de baarmoeder een worden de baby haaien later alsnog levend geboren. Dit soort zwangerschappen kom je onder anderen tegen bij de makreelhaai, de stierhaai, de blauwe haai en de haringhaai.

​Onderzoek op dode vrouwtjeshaaien heeft uitgewezen dat zij door meerdere mannetjes worden bevrucht. Tijdens de dissectie op hun lichamen bleek dat de volgroeide babyhaaien veelal afkomstig waren van één vader die daarmee doorgever bleek te zijn van de sterkste genen. Men denkt ook dat het doden van andere haaien in de baarmoeder te maken heeft met dominante gedrag van de veel sterkere overheersende embryo's. Dit dominante gedrag hebben ze nodig na de geboorte om de eerste jaren van hun leven te overleven.

​Bevallingen gebeuren in het warme water van lagunes en de pasgeborenen zullen direct na hun geboorte hun moeder verlaten en zijn dan geheel op zichzelf aangewezen.De baby citroenhaaien zijn bij de geboorte tussen de 48-56 centimeter groot. Het kan tot een jaar duren voordat de vrouwelijke citroenhaai weer zwanger wordt.

Relatie tot de mens

De citroenhaai heeft een zachtaardig karakter en is niet agressief tegen mensen, maar ze kunnen ze wel bijten. Dit gebeurt meestal omdat ze vrijwel onzichtbaar zijn in het water en hierdoor mensen onbedoeld tegen ze aan lopen of bovenop ze stappen, maar soms wordt een aanval ook door mensen zelf uitgelokt. De citroenhaai zal daarom bijten uit angst of uit zelfverdediging.

Verder is de citroenhaai een geliefde haai bij sportvissers om op te vissen, zijn zijn vinnen waardevol op de Aziatisch markt, wordt er leer van hun huid gemaakt en wordt hun vlees gebruikt als consumptie.

Interessante artikelen:

• Walvisvaart - Gouden Eeuw
• Witte haai
• Haaienfluisteraars
• Potvis
• Bruinvis

Dit is misschien niet één van de meest bekende haaiensoorten die er zijn, maar uitzonderlijk zijn ze wel. Veel weten we er niet van, maar wat we wel weten is dat dit één van de oudste haaiensoorten zijn die er bestaan. Ze zijn zo oud dat ze zowat prehistorisch aandoen. Niet dat ze dat zijn, maar leeftijden van bijna 500 jaar zijn echt niet uitzonderlijk bij deze haai. Dat betekent dat de Groenlandsehaai ons heel veel zou kunnen vertellen over onze wereldhistorie. Helaas kunnen ze niet praten, maar als ze dat wel hadden gekund, wauw!. 

De Groenlandse haai, Somniosus microcephalus, is een sluimer- of ijshaai en behoort tot de familie van de Doornhaaiachtigen, oftewel de Squaliformes. Dit is een massieve haai en kan potentieel gevaarlijk voor de mens zijn, alhoewel de kans op een aanval vrijwel miniem is daar deze haaiensoort voornamelijk leeft op extreme diepte en in ijskoude water.

Bouw

De Groenlandse haai, of de Eqalussuaq, zoals de Inuiten hem noemen, is een van de grootste haaiensoorten ter wereld, met een lengte vergelijkbaar met die van de witte haai. De haai kan 6-7 meter lang worden en meer dan 1400 kilogram wegen. Grappig aan deze haai zijn zijn blauwe ogen, wat eigenlijk helemaal niet zo vreemd is aangezien de haai zich voornamelijk in zeer diepe wateren begeeft.

Heel bijzonder is de leeftijd die de Groenlandse haai kan bereiken, waarbij genoteerd mag worden dat dit de langst levende haaiensoort is die er bestaat. Hij kan extreem oud worden, met een gemiddelde leeftijd tot 200 jaar, al zijn er geleerden die beweren dat hij zelfs nog ouder kan worden, wel 400 jaar! Geslachtsrijp worden ze doorgaans zelfs pas als ze gemiddeld 156 jaar oud zijn. Dit is je haast niet voor te stellen, maar toch is het echt zo.

​De Groenlandse haai is een stevige haai met een ronde snuit, kleine ogen en in verhouding met zijn bouw, vinnen die wat aan de kleine kant zijn. Een mannetjes haai is doorgaans kleiner dan het vrouwtje, wat niet vreemd is aangezien het lichaam van de vrouwtjeshaai gebouwd is om babyhaaien bij zich te dragen. Ook de kieuwen van deze specifieke haaiensoort zijn opvallend klein als je zijn lengte en omvang in ogenschouw neemt.

Tanden

De Groenlandse haai heeft 48-52 boventanden en 50-52 ondertanden. De boventanden zijn scherp, maar niet gekarteld zoals bij veel andere haaiensoorten. De ondertanden zijn wijd en buigen naar zijwaarts af. Om te eten zal de haai zijn boventanden gebruiken om zijn prooi vast te grijpen en zijn ondertanden om stukken vlees los te trekken. Dit doet hij door cirkel bewegingen te maken met zijn hoofd. Eenmaal losgetrokken blijft er een rond gat achter in de prooi. Soms kan de haai zijn prooi in een keer doorslikken, maar dan moet deze natuurlijk niet te groot zijn.

Leeftijd bepalen

In 1930 werden ruim 400 Groenlandse haaien door een Visbioloog in Groenland voorzien van een zendertje. Hierdoor wist de bioloog vast te stellen dat deze haaiensoort maar 1 cm. per jaar groeit. Hierdoor wisten ze meteen ook dat een Groenlandse haai behoorlijk oud kon worden. Toch was er nog steeds door niemand vastgesteld hoe oud ze nu eigenlijk konden worden. Reden genoeg om meer onderzoek te doen, vond marine bioloog John Steffenson van de Universiteit van Kopenhagen.

Nu is het zo dat de leeftijd van bijvoorbeeld dinosaurussen bepaald worden aan de hand van de groeiringen in hun botten. John dacht hiermee ook de leeftijd van de haai te kunnen bepalen aan de hand van een stukje ruggenwervel van de dode Groenlandse haai dat afkomstig was uit in de Noord Atlantische oceaan, maar helaas vond hij er geen groeiringen in waardoor John's onderzoek bij voorbaat al leek te stagneren.

Niet getreurd, dacht hij toen, en hij zocht vervolgens contact met Jan Heinemeierr van de Aarhus universiteit in Denemarken. Deze raadde hem juist aan om de lens van de oog van de haai te onderzoeken. Volgens hem kon je vrij nauwkeurige de leeftijd van de haai bepalen door de koolstofgehalte in de lens op te meten.

Dit was het begin van een langdurig onderzoek, met gebruikmaking van dode Groenlandse haaien, dat uiteindelijk zou leidden tot een paar opmerkelijke ontdekkingen.

In de jaren 40-50 werden er nucleaire tests uitgevoerd in de zee. Vrijgekomen koolstofdeeltjes van deze ontploffingen hadden als gevolg hiervan in de jaren '60 hun weg weten te vinden naar andere ecosystemen van de oceanen. Niet leuk, maar wel handig voor het onderzoek van John en zijn stagiaire Julius Nielsen, want door de ontstane ophoping van de koolstof-14, een zware isotoop, (atomen met dezelfde atoomnummer maar met een andere atoommassa), dat zich door het besmette water nu ook in de lens van de Groenlandse haai bevond, konden ze een redelijk nauwkeurig beeld krijgen welke haaien na de jaren '60 waren geboren.

Uitgaande van de vrij gekomen isotopen na de nucleaire tests die gedaan werden in de jaren '50 gingen ze aan de slag. Van twee haaien konden ze met zekerheid vaststellen dat dit ook 100% het geval was. Beide haaien maten 2,2 meter in lengte. We schieten op.

De volgende stap was om een berekening maken. Met als uitgangspunt de lengte van een Groenlandse babyhaai, een Groenlandse babyhaai is gemiddeld 42 cm. lang bij de geboorte, en met een beetje hulp van de archeologie, archeologen gebruiken een methode dat radiometrische datering heet, c-14, wisten ze uit te rekenen hoe oud Groenlandse haaien worden en ze waren behoorlijk ondersteboven van de resultaten. Zo konden ze met redelijke zekerheid vaststellen dat een van de gevangen Groenlandse haaien 392 jaar, plus min 120 jaar erbij of eraf. Heel bijzonder.

​Interessant om te weten is dat het vlees van de Groenlandse haai bijzonder giftig is. Omdat deze haaiensoort geen nieren heeft wordt zijn bloed niet gezuiverd. Dit zorgt voor hoge concentraties ureum en trimethylamine N-oxide in het bloed waardoor hun vlees ook nog een zeer penetrant ammoniakgeur krijgt. Hierdoor wordt er met klem gewaarschuwd om hun vlees niet te eten. Men wordt aangemoedigd om acht te slaan op deze waarschuwingen aangezien de bijwerkingen van het gif je flink ziek kan maken.

Ondanks dit alles is het vlees van de Groenlandse haai voor Ijslandse bevolking een delicatesse en dit komt omdat zij een betrouwbaar methode hebben ontdekt om het vlees van zijn giftige stoffen te ontdoen. Dit doen ze door het vlees van de haai te drogen. Ze laten het vier maanden lang buiten hangen om zodoende de giftige stoffen te neutraliseren. Deze delicatesse heet kæstur hákarl en het wordt niet door alle IJslanders gegeten want niet iedereen kan de ammoniaklucht verdragen.

Parasiet

De copepod, Ommatokoita elongata, is een eenogig kreeftachtige diertje. Dit kreeftje kan 30 mm lang worden en brengt zijn leven graag door vastgeplakt aan het oog van de Groenlandse haai. Helaas heeft dit nare gevolgen voor zijn oogbol omdat deze op den duur beschadigd wordt waardoor het zicht van de haai zienderogen achteruit gaat.

​Aan de positieve kant, er valt toch niet zoveel te zien in het donker en de Groenlandse haai is gelukkig prima in staat om gebruik te maken van zijn andere sterk ontwikkelde zintuigen.Sommige geleerden denken dat de codepod lichtgevend is. Vissen zouden uit nieuwsgierigheid op het licht afkomen en de Groenlandse haai hierdoor voorzien van een makkelijk verkregen maaltijd, maar of dit waar is?

Recordhouder

Wie wil niet graag lid zijn van een bijzondere familie? Wat dat betreft wint de Groenlandse haai de jackpot, want zijn familie, de Doornhaaiachtigen, Squaliformes, hebben inmiddels de nodige records op hun naam staan. Zo heeft deze unieke familie niet alleen de oudst wordende haaiensoort voortgebracht, maar ook de kleinste, Etmopterus perryi. Deze uk heeft als Engelse benaming de zeer toepasselijk Dwarf Lantern shark meegekregen. Doornhaaiachtigen hebben tevens ook de langste zwangerschappen en vormen de grootste populatie haaienfamilie in de wereld met zo'n 120 verschillende soorten. Way to go, sharky!

Leefgebied

De Groenlandse haai is een van de meest onvindbare haaiensoorten die er zijn. Dit wil zeggen dat hij nauwelijks wordt waargenomen door mensen, voornamelijk omdat hij zich doorgaans schuilhoudt in zeer diep, koud water. Ze zijn zelfs zo moeilijk te vinden dat men in 1995 in Arctica voor het eerst pas een video opname van de haai wist te maken. Het zou nog 8 jaar duren voordat er weer beeldmateriaal gemaakt werd! Dit komt omdat de haai zich het liefst begeeft in zeer koude temperaturen, -1ºC  tot - 10ºC. Dit soort temperaturen zijn een te groot risico om in te duiken, alleen goed getrainde duikers kunnen dit en dan ook pas met speciale duikspullen.

Een reden waarom het zo moeilijk is om Groenlandse haaien te fotograferen is omdat ze vaak op grote diepte leven, op 2,200 meter diepte om precies te zijn. Daar willen ze graag lekker relaxed liggen op de continentale platen. Bij het veranderen van de temperaturen zullen de haaien op zoek gaan naar koude temperaturen, en dit is overigens ook de enige haaiensoort die dit doet en die ook in zulke extreem koude temperaturen kan leven.

De Groenlandse haai leeft, zoals de naam al suggereert, bij Groenland, maar je kunt hem ook op andere plekken vinden. Noorwegen, IJsland, de Noord Atlantische oceaan en Canada zijn vanwege hun koude temperaturen gebieden waar dit soort haaien graag vertoeven.

​Voedsel

Er valt heel weinig te zeggen over de voorkeur van de Groenlandse haai voor een specifieke maaltijd, want die heeft hij simpelweg niet. We kennen allemaal de beruchte Gier met zijn zeer onsmakelijke uiterlijk. Deze vogel eet alles wat hij kan vinden en houdt vooral van een makkelijk verkregen maaltijd.

Wat heeft een Gier nu met de Groenlandse haai te maken? Wel, meer dan je denkt. Om te beginnen, ze zijn beiden aaseters, het maakt niet uit wat ze eten, als het maar vlees op de botten heeft. Ten tweede, als het even niet hoeft doen ze geen van beiden erg veel moeite om aan een maaltijd te komen en ten derde, ze hebben ook geen specifieke voorkeur voor wat ze eten. Er bestaat trouwens nog een andere haai met precies zo'n zelfde mentaliteit, de tijgerhaai.

Nu moet je niet denken dat de Groenlandse haai altijd maar op de bodem van de zee blijft liggen wachten totdat er een rendier vrolijk zijn kant op komt huppelen en, tot grote vreugde van de hongerige haai, spontaan aan de rand van het water dood neervalt, want dat is absoluut niet waar. Het is natuurlijk altijd wel erg fijn als het beestje onverwachts door het ijs heen zakt, dat scheelt weer een hoop werk. Af en toe verzamelt de Groenlandse haai met, lijkt het wel, veel pijn en moeite al zijn weinige energie en gaat met zijn vlotte 0,3 meter per seconde op zoek naar voedsel. Nee, Max Verstappen is hij niet en zijn zwemtempo heeft meer weg van slaapwandelen, of, in dit geval, slaapzwemmen. Overigens, in het Engels heet deze haai een 'sleeper shark'. Go figure.

Familie van de tijgerhaai?

Er zijn Groenlandse haaien aangetroffen met naast hun gewone dieet van vis, ook eland, een witte dolfijn, een hond, bruinvissen, paarden, zeehonden, andere haaisoorten, ijsberen en rendieren in hun maag hadden. Er werd zelfs een heel rendier, met kop, staart, benen en gewei geheel in tact in de maag van een Groenlandse haai gevonden! Voor meer informatie over de tijgerhaai, klik hier

Relatie tot de mens

Zoals gezegd en aan de hand  van onderzoeken die door de Greenland Shark Research zijn gemaakt, GEERG, zijn er voor zover bekend nog geen aanvallen door de Groenlandse haai op mensen geweest. De haai toonde echter tijdens verscheidene ontmoetingen met hun team naast een gezonde dosis nieuwsgierigheid, ook gedrag dat als potentieel gevaarlijk voor de mens kan worden gezien.

Simpel gezegd, dit is misschien wel een trage haai, maar hij is ook een vleesetende haai met de daarbij horende en duidelijk kenmerkende jachtinstincten. Het is daarom raadzaam om, voor het geval je van plan bent om een frisse Nieuwjaarsduik in de ijskoude zee te maken, (wat niet erg aannemelijk is), je beter op je hoede kunt zijn. Mocht je alsnog overwegen om te gaan zwemmen, maak je dan alsnog niet druk, grote kans dat je toch dood gaat aan onderkoeling voordat de haai je te pakken krijgt. Wel geruststellend eigenlijk, of niet. Mwah.

Dan dit nog:

de Groenlandse haai wordt helaas gevangen voor zijn leverolie. Ook gebruiken de Eskimo's de ondertanden van de haai als schaar en wordt er van hun huid leer gemaakt voor laarzen. Wat overblijft, hun vlees, wordt in het Noordelijk halfrond gebruikt als consumptie voor sleehonden en wordt er ook kæstur hákarl van gemaakt voor de menselijke consumptie. Overigens, het vlees wordt ook eerst gefomenteerd voordat het aan de sleehonden wordt gegeven en dit moet ook wel, want de honden kunnen er zwaar suf van worden waardoor ze zwaar dronken lijken.

​Natuurlijke vijanden

Er is voor zover bekend maar een natuurlijke vijand van de Groenlandse haai, en dat is de potvis, maar mogelijk vormen orka's ook een reëel gevaar.

Om s ’werelds meest dodelijke haaien te zien hoef je verrassend genoeg niet de halve wereld rond te reizen en zeker Europa niet uit. Europa doet namelijk niet onder voor Zuid-Afrika, Australië en Amerika wat gevaarlijke haaien betreft, alleen zie ze je zelden. Dat wil niet zeggen dat ze er niet zijn, want ze zijn er wel degelijk. De kans is daarom heel klein dat je een tijgerhaai in de Middellandse Zee zult aantreffen, al zijn ze er volgens bepaalde bronnen zoals het IUCN hoogst waarschijnlijk wel. Je kunt hier meer over lezen in onze artikel Haaien van de Middellandse Zee. Nu is het een feit dat veel mensen een enorme fascinatie hebben voor de witte haai, maar toch kan de tijgerhaai net zo gevaarlijk zijn als zijn verre familielid, de witte haai. 

Tijgerhaai en duiker op Bahamas © Tomas / Adobe Stock

Aaseter van de zee

De tijgerhaai, Galeocerdo cuvier, wordt de vuilnisbak van de oceaan genoemd. Hij eet letterlijk alles wat op zijn pad komt en hij staat er ook om bekend dat hij vaak vreemde voorwerpen eet. Bij een dissectie op een dode tijgerhaai werden de volgende voorwerpen aangetroffen in zijn buik: kentekenplaten, dolfijnen, speelgoed, apen, hyena’s, schildpadden, kreeften, een paardenhoofd, autobanden, walvissen, kleding, flessen wijn, mensenresten, blikken, een middeleeuwse wapenrusting (!), vogels, haaien, een zak aardappelen, een geldbuidel, bootkussens, schoenen en een grote waterton. 

​Het mag dus duidelijk zijn dat een tijgerhaai niet lang na hoeft te denken over zijn volgende maaltijd, hij eet gewoon wat hij tegenkomt. Het ligt ook niet aan zijn zicht, want dat is verder prima. Heb je dus net de pech om een tijgerhaai tijdens een zwempartijtje tegen te komen en als je pech hebt, dan zou je zijn volgende maaltijd kunnen worden. Iemand die dit aan den lijve ondervond was de professionele surfster Bethany Hamilton uit Hawai. Op 13 jarige leeftijd verloor Bethany haar arm aan een vier meter lange tijgerhaai. Ze lag net als altijd heerlijke te dobberen op haar surfplank in de zon toen de tijgerhaai uit het niets tevoorschijn kwam en in één hap haar hele linkerarm eraf beet. In 2011 werd het verhaal van Bethany, Soul Surfer, verfilmd met Dennis Quaid, Helen Hunt, Carrie Underwood and AnnaSophia Robb in de hoofdrol. Je kunt Bethany's verhaal ook lezen op onze website. Klik hier om er naar toe te gaan.

​Er zijn al decennialang meldingen geweest van haaienaanvallen in de Middellandse Zee, echter, vermoedelijk en niet uitzonderlijk voor Europa, zijn de aanvallen ongeregistreerd gebleven. Vaak worden deze aanvallen toegekend aan de witte haai die ook in de Middellandse Zee voorkomt. Echter, de kans is zeer klein dat er veel tijgerhaaien in Europa voorkomen, al kan daar in de toekomst wel verandering in komen dankzij het veranderende klimaat wat vanzelfsprekend invloed heeft op het zeeklimaat, met alle gevolgen van dien. 

Tijgerhaai aanvallen in Europa

Geregistreerde aanvallen van tijgerhaaien zijn er praktisch niet in Europa. Heel soms werd er in het verleden melding gemaakt van een aanval door een tijgerhaai. De haaiensoort werd bepaald door de tandafdrukken van de haai die zich in het lichaam van het slachtoffer bevonden. Het is een heel situatie wat betreft de witte haai. Zo werd er bijvoorbeeld melding gemaakt van een dodelijke aanval door een witte haai op een Italiaanse duiker, Luciano Costanzo, op 2 februari1989 vlak bij de Toscaanse kust, in de baai van Barrati. Eerder, op 6 juni 1989 werd er ook een surfer, Ezio Bocedi, vlak bij de Toscaanse kust, bij Marina de Carrara, aan zijn rechter dij verwond door een 3 meter lange witte haai. 

In Spanje zijn er verrassend genoeg ook waarnemingen van gevaarlijke haaiensoorten geweest, waarvan toevallig ook de tijgerhaai. In 2014 werd een 30-jarige vrouw bij Benidorm gegrepen door een tijgerhaai. Lees: Haaien in de Middellandse Zee. Echter, verreweg de meeste aanvallen worden vooralsnog toegekend aan witte haai. De IUCN vermeld echter dat er zich mogelijk ook tijgerhaaien bevinden in Europa, nabij Italië, Spanje en geloof het of niet, ook in Groot Brittanie. Ze komen volgens hen zeker voor bij Marokko, de Canarische eilanden en Portugal. Het is dan misschien helemaal niet zo gek dat een tijgerhaai vanuit Marokko of Portugal zijn weg vindt naar Spanje. Tijgerhaaien kunnen grote afstanden afleggen, net zoals de witte haai. ​Onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat tijgerhaaien jaarlijks trektochten van ruim 7,500 kilometer maken tussen het Caribische gebied en het midden-noord van de Atlantische oceaan. Dat zijn dus flinke afstanden! Lees:Longest ever tiger shark tracking reveals remarkable, bird-like migrations - Science Daily.

Leefgebied

Tijgerhaaien komen voor in tropische en subtropische zeeën. Dit zijn nomadische haaiensoorten die zich laten leiden door de warme stroming van de zee. De haai blijft dicht bij de evenaar tijdens de winter en trekt er dan verder op uit tijdens de zomer. Ze komen voor in Amerika, Australië, Hawai, Japan, Portugal, Marokko, het Caribische gebied, Afrika, China en zelfs Indonesië. Overal in feite waar het water een tropisch of subtropische temperatuur heeft. Het is dus niet uitgesloten dat ze ook voorkomen in de Middellandse Zee of dat dit in de toekomst alsnog vaker gaat gebeuren. Witte haaien worden tegenwoordig tenslotte ook vaker gesignaleerd in de Middellandse Zee. 

Uitstekende visie 

De tijgerhaai heeft zeer goed ontwikkelde ogen, daarom gaat hij vaak als het donker is op jacht. Die geweldige ogen zijn trouwens een delicatesse in Hawaï. Tijgerhaaien staan erom bekend dat ze ook willen aanvallen als hij zich bedreigd voelen. Je kunt veel YouTube filmpjes vinden waarop mensen te zien zijn die vaak met tijgerhaaien duiken. De filmpjes waarin te zien is dat een tijgerhaai ook in de aanval gaat als hij het zat, er eten in de buurt is of wanneer hij zich niet prettig voelt, zie je een stuk minder, toch zijn deze er wel degelijk. Zie FIJI Tiger Shark Attack 2019 angle 2. Mocht je dus een tijgerhaai tegenkomen, ga niet naar hem toe om zijn vin te schudden, dat zal hij vast niet op prijs stellen. Onderschat nooit dat dit top predatoren zijn en dat hun gedrag onvoorspelbaar kan zijn. 

​Zwem je in groen of blauwe water, pas dan op, want de tijgerhaai is net een kameleon en wie niet weg is, is gezien. Hij leeft graag alleen en dan voornamelijk in de Atlantische Oceaan. Hawaï is een van zijn lieveling vakantielanden, maar hij wil af en toe ook wat anders zien en reist daarom heel soms af naar Europa. O, nog een ding, hij heeft altijd trek. Echt altijd.

Bouw

De tijgerhaai kan 4 tot zelfs 7,5 meter lang worden en ruim 900 kilo wegen. In tegenstelling tot veel andere haaiensoorten heeft hij een vierkante snuit waarmee hij uitermate goed kan ruiken. De kracht van zijn beet meet ongeveer drie ton per vierkante meter. Zijn tanden zijn gemaakt om te snijden en te zagen en hij heeft 24 bijna identieke tanden in zijn onder en bovenkaak zitten. 

​Voortplanting

De zwangerschap van een vrouwelijke tijgerhaai duurt 15 tot 16 maanden en de pups zijn gemiddeld 50 - 70 centimeter lang, afhankelijk van waar ze geboren worden. Hun verticale strepen, de kenmerkende strepen waardoor ze de naam tijgerhaai kregen, vervagen naarmate ze ouder worden. De inheemse Hawaïanen noemen hem Niuhï en geloven heilig dat hij de reïncarnatie is van hun overleden familieleden. 

Gevaarlijk of niet?

Zoals we al zeiden, hij is op zich erg vriendelijk, maar deze haai valt ook mensen aan. Als je dus op de verkeerde plek bent wanneer hij je tegenkomt en hij heeft toevallig op dat moment erg veel trek, dan is het waarschijnlijk al te laat. Tijgerhaaien heten niet voor niets 'predators'. Ze eten nu eenmaal graag vlees met af en toe een autoband, nummerbord en wapenuitrusting als extraatje. Lees Haaienaanvallen.

​Een witte haai wil nog eens weg zwemmen, maar de tijgerhaai doet dit helaas niet altijd. Daarbij, de haai is net een tank. Als hij het eenmaal op je heeft voorzien dan stopt hij niet totdat hij geen trek meer heeft. Mocht je dus naar Spanje op vakantie gaan, wees altijd extra alert, want er kan heel misschien een tijgerhaai in de buurt zijn, maar eerlijke is eerlijk, de kans dat je hem echter tegenkomt, is wel heel erg klein. Maar je weet maar nooit...

​Het is ook mogelijk om met tijgerhaaien te duiken. Het is een prachtige kans om de haaien in hun eigen leefgebied te zien. Je moet echter altijd wel zorgen dat je dit doet met goede en professionele begeleiding! Deze mensen kennen de haaien het beste en zij weten ook waar ze op moeten letten en vooral hoe ze moeten reageren mocht er onverwachts wat gebeuren.

Interessante artikelen:

• Octopus
• Bultrug
• Koraalduivel
• RMS Nova Scotia
• Haaien in de Middellandse Zee

De naam van de stierhaai, Carcharhinus leucas, spreekt fors tot de verbeelding. Waarom een haai een dergelijk aparte naam geven? Ziet het eruit als een stier? Gedraagt het zich als een stier? Beweegt het zich misschien als een stier?

Stierhaai © Andrea Izzotti / Adobe Stock

Bouw

Als je naar de bouw van de stierhaai kijkt zul je zien dat het, in tegenstelling tot de meeste andere haaien, een fors en solide lichaam heeft. Zeker als hij volgroeid is heeft hij veel weg van een tank, een soort vechtmachine en lijkt hij haast onverwoestbaar. Met zijn brede, platte kop, zijn massieve lijf en zijn nieuwsgierige, weliswaar kleine ogen weten we een ding zeker, deze haai wil je liever niet tegenkomen. Niet overdag, noch ‘s avonds.

Hun tanden, het meest gevreesde onderdeel van de stierhaai, zijn enorm scherp. Een tandarts zou in zijn handjes wrijven om hen als klant te hebben, want hun gebit is maar liefst 50 rijen diep. Een tijgerhaai tand is driehoekig en heeft één gekarteld rand. Het spreekt voor zich dat ze hun tanden nodig hebben om door hun prooi heen te zagen. Gruwelijke beelden van de Texas Chainsaw Massacre spelen zich voor je ogen af als je eraan denkt. De voorste tanden worden gebruikt om de prooi te vangen, de overige tanden worden gebruikt om het vlees van het nog levende lichaam of het karkas los te schuren. Weggevallen tanden worden doorlopend door de achterliggende tanden vervangen die wanneer dat nodig is beurtelings naar voren worden geschoven.

Qua gewicht en lengte mogen ze er ook wel zijn. Ze kunnen tot zeker 3,5 meter lang worden en ruim 300 kilo wegen. Vrouwelijke stierhaaien zijn doorgaans groter dan de mannen, een opvallende karakteristiek wat je vaker tegenkomt in de dierenwereld. De mannetjes worden gemiddeld 13 jaar en de vrouwtjes 17 jaar. Het zijn geen groepsdieren en ze leiden daarom een redelijk solitair leven, maar dat is niet erg hoor, want ze zijn namelijk zeer doorgewinterde jagers.

​Geclassificeerd als nummer drie op de lijst van de meest gevaarlijke haaiensoorten, de stierhaai is dankzij zijn massieve bouw en enorme kracht prima in staat om elk prooi of vijand de baas te kunnen. De kracht van zijn beet is massief en meet 5,914 newton (1,330 lbf). Het is de krachtigste beet onder alle haaiensoorten. De stierhaai zwemt weliswaar niet snel, maar door zijn onvoorspelbaarheid en zijn onbetrouwbaarheid weet je nooit wat je te wachten staat als je hem onverwachts tegenkomt. Hem proberen te vermijden heeft daarom de voorkeur.

Leefgebied

Je vindt de stierhaai overal ter wereld en dan voornamelijk langs tropische kustgebieden. Ze vertoeven graag in ondiepe warm water, wat natuurlijk heel vervelend is voor mensen die net toevallig in een warm land wonen of er graag vakantie vieren. Gelukkig is Nederland geen vaste woon- of verblijfplaats voor ze, hier is het - nu in ieder geval nog niet  - niet warm genoeg. Helaas, het verhaal van de stierhaai houdt echter niet op bij zon, zee en strand, nee, het wordt nog een tikkeltje enger. Lees verder en huiver...

Jacht

De stierhaai is, zoals eerder werd aangeven, gebouwd voor de ‘kill’ en, aangedreven door zijn torenhoge testosteron, is hij een formidabele moordmachine die je beslist niet moet onderschatten. Hij heeft heel wat dodelijke aanvallen op zijn naam staan, voornamelijk omdat hij de enige voor de mens gevaarlijke haai is die in zowel zout- als zoetwater kan zwemmen. Het is dus niet ongewoon om dit schatteboutje in rivieren en meren aan te treffen diep in het binnenland. Niet zo leuk als je van pure armoede de kost moet verdienen met vissen in rivieren in Afrika en Zuid-Amerika. Ook niet als je in Australië woont en in de veronderstelling bent dat je grootste rivier vijand alleen een zoutwaterkrokodil is. In Amerika trouwens ook niet, zeker niet als je huis grenst aan het water of je graag leuke boottochtjes maakt over de Mississippi rivier.

De stierhaai is een territoriaal dier, dat wil zeggen dat hij erg gehecht is aan zijn eigen leefgebied. In zijn omgeving zijn echter geen waarschuwingsbordjes te vinden met in dikke rode letters de woorden; Betreden op eigen risico! en dat is dan weer zo vervelend. Dit kan namelijk leiden tot heel vervelende situaties voor de zogenaamde overtreder. De stierhaai zelf zal daarentegen zeer enthousiast zijn, want de boosdoener garandeert hem vanzelfsprekend wel een lekker malse hapje voor het slapen gaan.

Soms willen stierhaaien migreren naar andere gebieden, echter, als het enigszins kan en er genoeg eten te vinden is in hun eigen keuken, blijven ze veel liever in hun eigen vertrouwde omgeving.

Om weer terug te komen op de naam van de stierhaai

De stierhaai heeft een aantal karakteristieke eigenschappen die enige overeenkomsten vertonen met zijn naamgenoot de stier. Ten eerste is dit uiteraard zijn stevige bouw. Dan heb je nog zijn brede, stompe kop en de manier waarop hij aanvalt. Hij begroet je met een keiharde stomp met zijn kop en gaat dan meestal in voor de ‘kill’. Een aanval is niet bepaald zachtzinnig en ook al ben je van beroep ‘s werelds meest geroutineerde Matador, je gaat het echt niet winnen van deze bullebak. Overigens, hij heeft ook een koosnaampje: Pitbull van de zee. Niet echt een grote verrassing.

​Voedsel

Het zijn geen moeilijke eters, ze doen dan ook echt niet vervelend over hun dagelijkse menu. Als het maar vlees op de botten heeft en ze hun scherpe tandjes erin kunnen zetten zijn ze heel snel tevreden. Ze worden wat hun eetgewoontes betreft eigenlijk alleen overtroffen door de tijgerhaai met zijn vuilnisbak attitude.

​De stierhaai eet roggen, haaien, weekdieren, vissen, vogels, schildpadden, dolfijnen en soms ook, ons. Dat hebben we natuurlijk liever niet, maar ten eerste heb je het helaas niet altijd voor het zeggen en ten tweede blijven we obstinaat rondzwemmen in hun territorium, met alle gevolgen van dien. Bedenk dan wel; voor de stierhaai heeft dit veel weg van het hebben van ongewenst bezoek in huis, alleen gaan ze je niet te lijf met een honkbalknuppel, maar met hun tanden.

Voortplanting

Als stierhaaien bij elkaar komen, dan is het meestal om te rollebollen om zo te zorgen voor hun broodnodige voortplanting. Dit gaat er niet bepaald zachtzinnig aan toe, want het mannetje kan gewelddadig worden en zijn krachtige kaken in zijn 'mon amour' zetten, wat doorgaans leidt tot flinke littekens bij het vrouwtje. Stierhaai pups zijn gemiddeld 80 cm. lang bij de geboorte en worden levend geboren. De kraamkamer bevindt zich in zoetwater. De moeder bevalt van 1 – 13 jonge haaienpups. Dit heeft zo zijn voordelen, want er zwemmen namelijk geen andere grote, gevaarlijke haaien in zoetwater rond. Helaas, echter, ook in rivieren vind je vissen en andere diersoorten die niet vies zijn van een baby stierhaaiburger en dat is dan weer een nadeel.

​​Natuurlijke vijanden

Ja, opvallend genoeg heeft de stierhaai ook natuurlijke vijanden. Hij wil soms wel eindigen op het bordje van de tijgerhaai en de witte haai. Ook wil hij weleens worden opgepeuzeld door krokodillen en alligators. Soms wordt er ook door de mens op hem gejaagd.

​Relatie tot de mens

De tijgerhaai heeft veel te lijden en te vrezen van de mens. Er wordt volop op deze haaien gejaagd voor hun huid, vlees, olie en vinnen en ook voor sport. De stierhaai wordt ook verantwoordelijk gehouden voor drie aanvallen, waarvan twee dodelijk in de Jersey Shore haaienaanvallen van 1916. Je kunt hier meer over lezen op onze website.

Interessante artikelen:

• Bethany Hamilton
• Rodney Fox
• Haaien in de Middellandse Zee
• Witte haai in Noord-Europa
• Pig Island
• Gouden Eeuw van de Piraterij

Je schrikt je helemaal rot als je hem tegenkomt, want vanwege zijn bouw en vrij spitse neus en als je even niet goed oplet, heeft de reuzenhaai veel weg van de witte haai. Het enige verschil wat meteen opvalt aan deze is de rugvin dat een ronder tip heeft, in tegenstelling tot dat van een witte haai waarvan de tip juist scherp is. Anders dan de bij ons allen zeer beruchte witte haai is de reuzenhaai juist zo mak als een lammetje en dat is maar goed ook, want hij is een vaste gast in de Noordzee.

Reuzenhaai | @ Yohancha | Flickr

​De reuzenhaai, Cetorhinus Maximus, behoort tot de orde van de makreelhaai en is een vaste gast in onze eigen Noord Zee. Jammer voor ons, je komt hem helaas niet vaak tegen in de buurt van Nederland en België, maar wel veel aan de kust van Groot Brittannië. Hij is niet echt kieskeurig qua watertemperaturen, als het maar warm tot koel aanvoelt is hij 'reuze' tevreden. Je treft hem tijdens de warme zomermaanden aan in de koele Noord Atlantische en Stille Oceanen aan.

​Er is grappig genoeg nog steeds niet veel bekend over deze vriendelijke reus. Geleerden, bijvoorbeeld, vroegen zich jarenlang af waar hij in vredesnaam bleef gedurende de koude wintermaanden. Een tipje van de sluier werd eindelijk opgelicht toen er ontdekt werd dat de reuzenhaai aan de kust van Nieuw Engeland, Canada, zich schuilhield op een diepte van maar liefst 200 tot en met 1000(!) meter. Doordat er inmiddels al enkele reuzenhaaien zijn voorzien van tracking apparaten komen we langzaamaan meer te weten over deze raadselachtige vis.
 
De reuzenhaai behoort tot de grootste vissoorten ter wereld, alleen de blauwe vinvis en de walvishaai zijn groter. Hij kan desalniettemin een lengte bereiken van maar liefst 12 meter en wel 4 ton wegen, waarbij de vrouwelijke reuzenhaai net iets langer en zwaarder is dan de mannelijke reuzenhaai, een veel voorkomend gegeven onder veel haaiensoorten. In tegenstelling tot andere haaien gebruikt de reuzenhaai zijn hele lichaam als hij zwemt en zwemt hij voornamelijk met open mond.

Confrontaties met de reuzenhaai leveren soms komische scenario’s op, voornamelijk omdat men niet altijd doorheeft dat het hier om een ongevaarlijke haaiensoort gaat, echter, het is juist zijn makke karakter dat hem zeer geliefd maakt bij veel duikers. Verder is hij geen snelle zwemmer, maar lijkt hij eerder juist Bourgondische karaktereigenschappen te hebben op dat gebied. Niets geen stress of carnaval vieren voor deze oude reus, lekker aan de oppervlakte van het zeewater zwemmen, plankton vangen en tegelijkertijd volop genieten van de warme zon bevalt hem prima.

​Hij doet trouwens ook niet moeilijk over sociale contacten en zwemt net zo lief alleen als in groepsverband met welgeteld zo’n honderd(!) van zijn eigen soortgenoten.

Bouw

De reuzenhaai heeft een grijsbruine of blauwe huidskleur en aan de buikzijde weer lichter van kleur. Zijn lichaamsbouw is dat van een typische haai, maar daar houden de overeenkomsten wel zo’n beetje mee op. Aan beide zijkanten van hun hoofd hebben ze vijf enorme kieuwen die ze tijdens het zwemmen gebruiken om voedsel mee te filteren. De mond van de reuzenhaai is gemiddeld een meter breed, maar dat moet ook wel want hoe groter de mond hoe meer plankton, baby visjes en viseitjes hij kan vangen.

Gebit

Door zijn enorme omvang zou je misschien verwachten dat de reuzenhaai, net als zijn naaste familielid de witte haai, scherpe tanden heeft, maar nee, die heeft hij niet nodig om plankton te vangen. Vergis je niet, hij heeft echt wel tanden, maar, net als de walvishaai heeft hij juist een aantal rijen met honderden kleine tandjes en niet het schitterende blinkend witte en vooral gruwelijke scherpe kartelgebit van sommigen van zijn naaste familieleden.

Voortbestaan

Helaas, ook de reuzenhaai kampt met een flinke afname van zijn soortgenoten. Hij is, voornamelijk weer door Azië, erg in trek voor zijn vinnen, zijn vlees, olie en huid. Zijn afname is nog niet zo dramatisch als dat van sommige andere haaiensoorten, behalve dan in de Atlantische en Stille Oceanen, maar toch krijgt hij alsnog een vermelding door de ICUN van ‘kwetsbaar’. Dit wordt mede veroorzaakt door het feit dat de haai vermoedelijk pas geslachtsrijp is op 16 - 20 jarige leeftijd en daardoor minder snel voor voortplanting kan zorgen.

© candiche | flickr

Voortplanting

De reuzenhaai plant zich voort in de koele wateren van IJsland en Noord Europa. Een leuke wetenswaardigheid is dat er is ontdekt dat de voortplanting bij het reuzenhaai-vrouwtje alleen geschied via de rechter eileider, iets wat bij geen enkele andere haai voorkomt. De eitjes worden in de baarmoeder bevrucht en komen ook uit in de baarmoeder;  eierlevendbarend (ovoviriparity). Een zwangerschap duurt vermoedelijk 36 maanden. Wetenschappers denken inmiddels ook dat het ongeboren jong zich voedt met de ander in de baarmoeder aanwezige bevruchte eitjes en met de inmiddels in de baarmoeder overleden broertjes en zusjes (kannibalisme in de baarmoeder). De bevallingen vinden plaats in warme gebieden en het liefst in ondiep water. Er worden dan 1-2 jongen geboren van gemiddeld 1,7 meter lang. De pups zijn direct na de geboorte geheel zelfstandig.

Gelukkig kan de reuzenhaai rekenen op de broodnodige hulp van:

• Convention on the Conservation of Migratory Species
• NOAA
• de EU
• International Council for the Exploration of the Sea
• Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora
• Diverse regeringen wereldwijd

​Natuurlijke vijanden

De reuzenhaai heeft voor zover bekend weinig natuurlijke vijanden, maar de vijanden die hij wel heeft mogen er dan ook wel zijn. Uiteraard staat op de eerste plaats, hoe kan het ook anders, de mens. Verder is bekend dat de witte haainiet vies is van een smakelijk hapje overleden reuzenhaai. Verder komt hij ook voor op het menu van de orka en vermoedelijk ook de tijgerhaai.

Andere zoogdieren en haaien in de Noordzee:

• Bruinvis
• Doornhaai
• Griend
• Makreelhaai
• Haringhaai
• Bultrug
• Potvis

Haaien zijn er in een groot gevarieerde soorten en maten. We kijken eigenlijk niet echt meer op wanneer we een vreemd uitziende haai zien, behalve dan totdat je een exemplaar tegenkomt die er zo bizar uitziet dat je een paar keer moet kijken om jezelf ervan te vergewissen dat  je het nu toch echt goed hebt gezien. De haai die wij in dit artikel zullen behandelen is daar een goed voorbeeld van; de reuzenbekhaai.

​Deze reuzenbekhaai heeft een hoofd dat proportioneel en in verhouding met de rest van zijn lichaamsgrootte een beetje 'oversized' is. Het is echter zijn mond die zeer merkwaardig is, want deze is flink van proporties en qua vorm en opbouw tamelijk uniek, zelfs voor een haai. De haai kreeg uiteindelijk niet voor niets zijn bijzondere naam toebedeeld. 

Wat weten we tot nu toe van de reuzenbekhaai?

• De haai is de kleinste van de dire planktonetende haaiensoorten. De andere twee planktonetende haaiensoorten zijn de walvishaai en de reuzenhaai
• Het lichaam van een reuzenbekhaai heeft een opvallende vorm, vergelijkbaar met de lichaamsbouw van een kikkerdril; zijn hoofd is, net als dat van een kikkerdril, naar verhouding abnormaal groot
• Mannelijke reuzenbekhaaien zijn op volwassen leeftijd kleiner dan vrouwelijke reuzebekhaaien, waarbij de mannetjes een gemiddelde lengte bereiken van 549 cm. De vrouwelijke worden net iets langer met een gemiddelte lengte van 709 cm
• Het geraamte van de haai is in vergelijking met andere haaiensoorten, zacht en broos 
• De haai heeft een soort 'zilveren lip' dat vermoedelijk als doel heeft om prooi dat uit vissorrten en plankton bestaat, te lokken
• Ze leven erg verscholen waardoor het moeilijk is om exact te bepalen hoeveel reuzenbekhaaien er in het wild zijn​

We gaan op al deze punten uitgebreider in in dit artikel.

Bouw

De reuzenbekhaai, Megachasma pelagios, zette de wereld van wetenschappers flink op zijn kop toen de haai in1976 in Oahu, Hawaï onverwachts door een onderzoeksschip van de Amerikaans marine werd ontdekt. Tot dan toe was deze haaiensoort volkomen onzichtbaar geweest voor de buitenwereld, totdat hij ineens tevoorschijn kwam, hangend aan het anker van genoemde marineschip. De reuzenbekhaai zat zelfs zo goed verstopt dat hij tot en met anno 2017 amper100 keer is gespot. Het is daarom nog maar de vraag of de personen in kwestie in de gaten hadden hoe bijzonder uniek deze reuzenbekhaai was en dat ze in hun handjes mochten klappen dat ze hem überhaupt zomaar in het wild hadden gezien. Op de website van het Florida Museum kun je een lijst vinden van alle tot nu toe geregistreerde waarnemingen van reuzenbekhaaien. 

Net als bij de walvishaaien de reuzenhaai, is de reuzenbekhaai ook een planktonetende haaienras. Wat deze haai anderzijds toch apart zet van de andere twee planktonetende haaiensoorten is dat hij naast plankton ook vis eet. Dit kun je vaststellen aan het feit dat hij naast kieuwzeefborstels ook tanden heeft. Verder is de vorm van zijn zeer kleine tanden een goede graadmeter wat zijn menu betreft. Deze zijn haakvormig, net als bij alle andere visetende haaiensoorten. Dit helpt de haai om de glibberige vissen goed vast te pakken. 

​Doordat de haai zo moeilijk te traceren is, is er niet veel bekend over het soort. Een in 2014 door een Japanse visser gevangen reuzenbekhaai werd toentertijd met veel enthousiasme door wetenschappers in ontvangst genomen. Ze hoopten via uitgebreide sectie nog meer te weten te kunnen komen over deze vrijwel onbekende haaiensoort. Wat duidelijk mag zijn is dat het uiterlijk van de haai zoveel afweek van dat van zijn naaste soortgenoten dat wetenschappers de haai zijn eigen familienaam gaven: Megashasmidae.​ 

​Wat deze haai verder apart zet van zijn soortgenoten is niet alleen zijn grote mond, maar ook zijn kwetsbare skelet. Haaiensoorten hebben over het algemeen een stevig kraakbeen geraamte, maar dit geldt niet voor de reuzenbekhaai. Zijn skelet is juist erg broos wat de haai eigenlijk zeer kwetsbaar maakt. De breekbare geraamte is terug te leiden naar zijn manier van leven. Stevige beenderen zijn niet nodig voor een haai dat een redelijk getemperd leven leidt. Nadeel hiervan is wel dat hij zich hierdoor minder snel kan verplaatsen waardoor de haai helaas vaak slachtoffer wordt van vissersnetten met de dood tot gevolg. Veel andere haaiensoorten zijn helaas ook slachtoffer van deze Global Marine Enclosures in die landen waar de stranden worden afgeschermd door middel van lange netten. 

Het hoofd van de haai is kort, maar bijzonder breed van vorm en ietwat zompig van samenstelling. Dit zie je heel duidelijk op foto's waarop een dode reuzenbekhaai te zien is. Het hoofd verliest na zijn dood zijn vorm en zakt als een plumpudding in elkaar. De onderkaak van de reuzenbekhaai steekt iets naar voren en loopt puntsgewijs richting de punt van de neus van de haai. Zijn onderlip heeft een opvallend zilverkleurige glans, vermoedelijk om plankton en visjes mee te lokken.

Verder heeft deze haai letterlijk een bek vol met tanden. De mond van de haai kan erg groot worden, ruim1,3 meter breed. In de bovenste kaak zitten maar liefst 50 rijen zeer kleine tanden en in de onderkaak zitten nog veel meer rijen, maar liefst 75. De tanden hebben een haakvormige compositie omdat de reuzenbekhaai naast plankton ook vis eet. Dit is de enige planktonetende haai die dit doet. 

De haai heeft vijf vrij korte kieuwen, twee lange borstvinnen, twee rugvinnen waarvan de eerste redelijk klein van maat is en stomp van vorm is. De tweede rugvin is kleiner. Verder heeft de haai twee buikvinnen en twee zeer kleine aarsvinnen. De staart van de reuzenbekhaai is erg groot, asymmetrisch van vorm en met een lange bovenste staartvinlob. 

De reuzenbekhaai heeft twee redelijk grote, semi-ronde ogen. De ogen van dit haaientype hebben echter geen beschermend vlies zoals je bij andere haaiensoorten ziet. 

​Voedsel

De reuzenbekhaai leeft in de oceaan op een diepte tussen de 150 tot 1000 meter. De haai eet voornamelijk diverse plankton soorten zoals kril en eenoog kreeftjes. Daarnaast eet hij vermoedelijk ook kwallen en kleine vissoorten. 

​Het Florida Museum heeft substantieel en noemenswaardig onderzoek gedaan naar de reuzenbekhaai. Ze hebben gelukkig veel interessante informatie weten te verwerven, zoals gedrag, voedsel, voortplanting en lichaamsbouw van de haai. In oktober 1990 is het ze zelfs gelukt om een mannelijke reuzenbekhaai van een zender te voorzien. De zender heeft over een periode van twee jaar de wetenschappers veel belangrijke informatie bezorgd. Zo konden ze onder andere zien waar de haai overdag en s'avonds vertoefde en hoe groot het gebied was waarin de haai zich begaf. 

​Dankzij de zender konden ze zelfs vaststellen op welke dieptes de haai verbleef gedurende 24 uur. Zo kwamen de wetenschappers er bijvoorbeeld achter dat de reuzenbekhaai overdag liever in dieper water vertoefde om dan uiteindelijk tegen de avond naar boven te zwemmen. Men weet dit gedrag aan het kril waarvan men wist dat deze tegen de avond naar de bovenste lagen van de zee migreerde. De haai volgde dus feitelijk gewoon zijn prooi. 

​De onderzoekswetenschapper Taketeru Tomita van de Universiteit van Tokyo, Japan deed in 2011 research naar de wijze waarop de reuzenbekhaai eet. Taketeru wilde weten of de haai plankton naar binnen zoog tijdens het zwemmen ofwel dat de reuzenhaai zijn prooi al met open mond zwemmend het voedsel tot zich nam. Tot dan toe had niemand ooit geobserveerd hoe een reuzenbekhaai voedsel ving, dus was dit fascinerende vraagstuk aan Taketeru Tomita wel toevertrouwd. 

​Taketeru en zijn collega's constateerden dat om een zuigbeweging te maken een haai in het bezit moest zijn van een stel zeer sterke kaken. De kracht die nodig is om een zuigbeweging te maken wordt geregeld door de ceratohyal cartilage, een botje onder de tong waaraan de tong is bevestigd. Dit botje zorgt ervoor dat de tong naar beneden wordt getrokken waardoor de mondholte groter wordt. 

​Taketeru concludeerde dat de ceratohyal cartilage, dat kort en stevig van vorm is bij zuigende haaien, suction feeding, juist lang en flexibel was bij de reuzenbekhaai, ram feeding geheten. Hieruit leidde hij derhalve af dat de reuzenbekhaai zijn prooi niet naar binnen zoog, maar juist met wijd open mond door het water zweefde en zodoende de plankton rustig opving in zijn mond. Dit klopt dan ook weer met de hypothesis dat de reuzenbekhaai een redelijke luie en matige zwemmer is. De reuzenmanta voedt zich overigens ook middels 'ram feeding'. 

Leefomgeving

De reuzenbekhaai leeft redelijk verspreid, maar voornamelijk in tropische gebieden. De eerste reuzenbekhaai werd voor zover bekend gespot in Hawaii, maar andere reuzenbekhaaien zijn ook gespot en zelfs van een zendertje voorzien in Japan. Verder leeft de reuzenbekhaai in de Grote Oceaan, de Filipijnen, de Atlantische Oceaan, Senegal, Hawaii, California, Zuid Afrika, Zuid Amerika, Australië, Sri Lanka, Azië en Indonesië.  

​Reuzenbekhaaien leven overdag op gemiddeld 1500 meter diepte en stijgen tegen de avond op naar zo'n 5 á 6 meter om zich te voeden met plankton en kril. 

​Voortplanting

Veel informatie over de reuzenbekhaai is nog steeds niet voorhanden, maar gelukkig weten we wel genoeg wat betreft de voortplanting. Zo weten we bijvoorbeeld dat de eiren in de buik van de reuzenbekhaai worden bevrucht en dat ze haar jong levend voortbrengt, ovoviviparity. 

​Bij ovoviviparity worden de eieren in de buik bevrucht waarna de embryo's zichzelf gedurende hun ontwikkeling voeden met de aanwezige eidooier. Wanneer deze op is voeden ze zichzelf met de overige zwakke of dode embryo's in de baarmoeder, feitelijk een vorm van haaienkannibalisme nog voordat de babyhaaien geboren zijn. De Volkskrant heeft hier een artikel over geschreven.

Overigens is het ook bekend dat pasgeboren witte haaien na hun geboorte meteen bij hun moeder wegzwemmen om te voorkomen dat ze door haar worden opgegeten. Een andere vorm van haaienkannibalisme bij uitstek. 

In 1998 werd onderzoek gedaan naar de voortplantingsorganen van een overleden reuzenbekhaai. Deze vermoedelijk nog onvolwassen vrouwelijke reuzenbekhaai had een groot hoeveelheid wit-gelige eiren aan haar rechter eierstok. Bij nader onderzoek bleek dat de eierstokken gelijk waren aan die van een makreelhaai, waarvan bekend is dat de ras ovoviviparity zwangerschappen heeft. 

Relatie tot de mens

Voor zover bekend vormt de mens vooralsnog geen bedreiging voor de reuzenbekhaai. De haai leeft zo afgezonderd dat hij voorlopig niets te vrezen heeft van ons. Hopelijk blijft dit zo. 

​Predatoren

De reuzenbekhaai heeft voor zover bekend geen natuurlijke vijanden, maar verrassend genoeg werd in Manado, Noord-Sulawesi in Indonesië in 1998 door wetenschappers gezien hoe bultrugwalvissen een reuzenbekhaai aanvielen. Zij waren op dat moment bezig met bultrugwalvissen te observeren. Zij zagen tot hun verbijstering hoe een groep van deze walvissen een reuzenbekhaai aanvielen. De duidelijke verwondingen aan de rugvin en de kieuwen van de haai toonden duidelijke littekens van deze aanval. 

​Van bultrugwalvissen is bekend dat zij vreedzame zoogdieren zijn die zich voeden met plankton, niettemin komt heel af en toe ook diepzee haaiensoorten voor in hun menu. 

Megalodon, Megaselachus megalodon, leefde circa 16 miljoen jaren geleden ten tijde van het Neogeen tijdperk. Dit wordt als het geologische tijdperk gezien waarin mensen en dieren tot ontwikkeling zouden zijn gekomen. De Neogeen tijdperk duurde van 23 tot 2,6 miljoen jaar geleden. Ook al bestaat Megalodon weliswaar al heel lang niet meer, toch vonden wij dat hij wel een plekje op onze website verdiende omdat het hier toch ook om een haai gaat. Daarbij, dit is de grootste haai die ooit heeft bestaan. De grootste en ook de meest gevaarlijke haai ooit.

Megaladon | © Dinosour Zoo | Wikimedia Commons

Je kunt nooit met 100% zekerheid beweren dat Megalodon niet heeft bestaan, er is over de jaren heen eenvoudigweg teveel bewijs voor teruggevonden. Bewijs waar (amateur) paleontologen van in extase raken en waar een doorsnee mens er juist koude rillingen van krijgt. Je hoeft alleen maar naar de enorme afmetingen van zijn tanden te kijken om te begrijpen wat we hiermee bedoelen. Megalodon betekent dan ook letterlijk 'megahaai met mega tanden'. En weet je wat? Megalodon kwam waarschijnlijk ook in Nederland voor omdat er in ons heel kleine landje ook tanden van de haai zijn gevonden! 

​Natuurlijk, zoals vaak het geval wanneer het om prehistorische dieren gaat, verschillen de meningen van de meeste geleerden met elkaar, in dit geval gaat het dan om paleontologen. Bij Megalodon vormt de kwestie rondom zijn afmetingen een punt van een voortwoekerende discussie. De consensus is daarom dat Megalodon tussen de 18 - 25 meter in lengte moet zijn geweest. Het gaat hier weliswaar om flinke verschillen in lengtes, maar zoals je inmiddels al van ons gewend bent gaan wij uiteraard ook dit weer uitgebreid behandelen. 

Bouw

Wanneer je een afbeelding van een Megalodon ziet, valt het meteen op dat hij vaak als een verre voorouder van de witte haai wordt afgebeeld. Dit is wel begrijpelijk aangezien er een paar overeenkomsten zijn tussen de beide haaiensoorten. Als je op het internet gaat zoeken naar informatie over Megalodon, dan kom je soms de meest bizarre afbeeldingen tegen, sommigen zelfs gemaakt met een flinke dosis fantasie. Toch hebben ze allemaal een ding gemeen en dat is de enorme afmetingen van de haai. Zijn we sowieso allemaal onder de indruk van de enorme proporties van onze hedendaagse witte haai, Megalodon moet vele malen indrukwekkender zijn geweest. Dit kun je heel duidelijk zien aan de afbeelding hieronder. 

© Scarlet23 Wikimedia 

Zijn afmetingen waren astronomisch vergeleken bij die van de witte haai. De grootste witte haai die ooit (onofficieel) tot nu toe werd geregistreerd mat circa 7 meter in lengte. Op het plaatje hierboven wordt Megalodon afgebeeld met een afmeting van 20 meter. Dat is drie maal zo groot als een 7 meter lange witte haai! Vergelijk de proporties van de grootste witte haai met de afmetingen van bijvoorbeeld je huiskamer. De meeste huiskamers zijn 8 meter lang. Beeld je nu in dat er een witte haai van 7 meter in je huiskamer ligt waarbij zijn neus de ene muur raakt en zijn staart net niet de andere, dan pas besef je eigenlijk hoe groot hij is.

Net als met alle prehistorische dieren het geval is, moet men hier ook met een flinke dosis giswerk aan de gang wanneer je het over het uiterlijk van Megalodon hebt. Dit giswerk gebeurt ook bij veel andere prehistorische diersoorten, zoals bijvoorbeeld de Tyrannosaurus Rex. Gelukkig bestaan er nu nog steeds volledige skeletten van deze gevaarlijk uitziende dinosaurus, maar hoe hij er daadwerkelijk uitzag houdt veel paleontologen nu nog steeds in de ban en ze raken er ook maar niet over uitgepraat. Filmmakers overigens ook niet. Volgens sommige paleontologen had de Tyrannosaurus veren en kon hij zelfs mogelijk wel vliegen. Anderen denken weer dat hij eruit zag als een uit de kluiten gegroeide reptiel. Men ging er altijd vanuit dat Rex een vleesetende monster was, maar tegenwoordig wordt er zelfs beweerd dat hij mogelijk een veganist was. Feit is dat niemand het echt 100% weet, want ze waren er geen van allen bij toen hij nog leefde. 

​Het ontbreken van een volledige bottenstelsel van Megalodon kan er misschien op wijzen dat hij net als zijn huidige soortgenoten een bottenstelsel had dat opgebouwd was uit kraakbeen. Immers, kraakbeen weegt aanzienlijk minder dan gewone botten en Megalodon was in de eerste instantie wel een vis. Je mag dan logischerwijs aannemen dat zware botten hem alleen maar in de weg zouden hebben gezeten. Dit zou ook kunnen verklaren waarom er tot nu toe weinig tot geen botten van deze haai zijn gevonden. Kraakbeen breekt namelijk snel af wanneer de dood zijn intrede doet terwijl dat juist bij botten niet gebeurt.

Paleontologen hebben aan de hand van terug gevonden tanden alsnog een poging gewaagd om een beeld te scheppen van hoe Megalodon er mogelijk uit zal hebben gezien. De grootste tand dat tot nu officieel werd gevonden was 18,4 cm in lengte en werd door Pete Larson van de Black Hills Institute in Peru gevonden. Toch werd sterk getwijfeld aan de authenticiteit van de lengte van de tand omdat het gerepareerd was en men bang was dat dit de originele proporties van de tand zou hebben aangetast. Nog een grote tand die in Peru werd gevonden mat bijna 19,2 cm. De grootste teruggevonden tanden van Megalodon zijn tot op heden allemaal in Ocucaje, Peru ontdekt. Men vermoed dat vroeger het water in deze regio dieper was en het voedsel er zeer uitbundig. Megalodon zou gemiddeld zes rijen tanden hebben gehad; 24 in zijn bovenkaak en 22 in zijn onderkaak. Bij elkaar had hij gemiddeld 276 tanden in zijn enorme mond. 

De grootste Megaladontanden zijn tot nu toe aangetrofffen in Peru:

Vitto Bertucci 

 

Pete Larson

 

Onbekend

Onderzoeker bij het 

 

Onbekend

7 1/4 inch - 7 3/8 inch 

 

7 1/4 inch van de Black Hills Instituut

 

Gefotografeerd en opgemeten door Craig Sundell,

Kansas Universiteit, VS

 

192 mm oftwel 7,55 inch

 

Waar of niet waar: Is megalodon nu wel of niet over de jaren heen geëvolueerd in de witte haai? 

Ook hierover staan de meningen van talloze wetenschappers lijnrecht tegenover elkaar. Dat paleontologen het vermoeden hebben dat witte haaien en Megalodon verre familie van elkaar zijn is niet zo verwonderlijk. De tanden van beide haaiensoorten lijken sprekend op elkaar, weliswaar op een aantal kleine details na. Zie de foto hierboven. 

​Verdere overeenkomsten tussen beide haaiensoorten zijn de vorm van de kaken waaronder het revolvergebit, waarbij oude en verloren tanden gelijk werden vervangen door nieuwe achterliggende tanden. Verder, het type prooi dat ze aten lijkt veel op dat van de witte haai. Het enige verschil tussen de beide haaiensoorten is dat Megalodon waarschijnlijk ook op walvissen jaagde. Beide haaien waren of zijn dat nu nog steeds, sowieso carnivoren. 

​In 1909 deed de Amerikaan Bashford Dean een poging om de kaak van een Megalodon te reconstrueren. Hij deed dit met behulp van teruggevonden tanden van de haai. Bashford Dean, (oktober 28, 1867 – december 6, 1928), was een Zoöloog. Daarnaast specialiseerde hij zich ook in ichtyologie, de wetenschap van vissen. Afgaande op het eindresultaat van de Megalodon kaak schatte men in dat de haai een gigantische afmeting zou moeten hebben gehad van 30 meter. Dit soort schattingen werden echter gemaakt nog voordat men de beschikking had over onze huidige kennis en technologie. De toen getrokken conclusies zijn sindsdien logischerwijs behoorlijk bijgesteld. 

Kaak van een Megaladon | Bashford Dean in 1909, Wikimedia 

De vinnen van megalodon waren dikker en groter van proporties, wat natuurlijk in verhouding stond met de enorme afmetingen van de haai zelf. Ook denkt men dat de ogen kleiner en lager gesitueerd waren dan die van de huidige witte haai. Megalodon's enorme rugvin zou een lengte hebben gehad van 2 meter terwijl zijn staartvin zelfs tweemaal zo groot was. Flinke afmetingen dus. Of dit allemaal genoeg bewijs is om te zeggen dat Megalodon over miljoenen jaren heen geëvolueerd is in de witte haai? Wie weet. Vooralsnog lijkt het er wel op. 

​Vandaag wordt de grootte van de witte haai mede berekend aan de hand van de totale lengte van het tandglazuur, de tandwortel en de kroon. Echter, men heeft intussen ook ontdekt dat hier de uiteindelijke resultaten ook niet helemaal betrouwbaar zijn omdat gebleken is dat de tand van een witte haai bij een maximale lengte van 7 cm. ophoudt met groeien terwijl de haai zelf wel gewoon door blijft groeien. Dit maakt het dan ook logischerwijs erg moeilijk om een redelijk inschatting te maken van de algehele lengte van Megalodon. 

​Voedsel

De kracht van de beet van Megalodon was 18,2 metric ton (circa 12.000 - 20.000 kilogram/cm2). Hiermee had hij, wordt aangenomen, de meest krachtige beet van alle dieren die ooit op de aarde hebben gewandeld of gezwommen. Zijn beet was zo krachtig dat hij met gemak een auto door midden kon bijten. Vergelijk dat bij een witte haai waarbij de beetkracht gemiddeld 1,835 metric ton meet (circa 5,5000 - 9,000 kilogram/cm2) en dan begrijp je des te meer dat er niet met Megalodon te spotten viel. Zijn beet was zelfs 2-3 keer zo sterk als die van de Tyranossaurus Rex die toch zelf toch een flinke beet had van circa 6,400 kilogram/cm2 had. 

© Lonfat (Own work) Wikimedia 

Tand van megalodon en witte haai © edwardhblake 

​Het mag duidelijk zijn, Megalodon was gebouwd voor de jacht, net als zijn latere familielid de witte haai dat zou zijn. Toch moeten we dankzij zijn bouw en scherpe tanden er niet zomaar van uit gaan dat dit een nietsontziende moordmachine was, zoals veel prehistorische dieren tegenwoordig door Hollywood maar al te graag worden afgebeeld. Megalodon was krachtig en sterk ja, maar dat moest hij waarschijnlijk ook wel zijn om te kunnen overleven in de tijdperk waarin hij leefde. 

​Megalodon was dus een echter jager, zover zijn wetenschappers het in elk geval met elkaar eens. Gezien zijn enorme afmetingen moest hij ook aardig wat eten om in zijn levensbehoefte te voorzien. Geschat wordt dat hij gemiddeld 1,250 kilo per dag moest consumeren, wat logisch lijkt gezien zijn enorme lengte, maar daar was zijn prooi dan ook waarschijnlijk wel naar gebouwd. Dat hij ook op walvissen jaagde kan voor bijna 100% worden bewezen omdat er gefossiliseerde walvisbotten zijn teruggevonden met aantoonbare bijtsporen van Megalodon. Zulke botten zijn onder anderen ook gewoon hier in Nederland aangetroffen bij De Kuilen, Langenboom. 

​Hoe Megalodon precies jaagde weten we natuurlijk niet, maar we kunnen wel een schatting maken. Terugkomend op zijn bouw en zijn tanden lijkt het erop dat hij dezelfde technieken gebruikte als de witte haai. Zijn tanden waren gemaakt om mee te grijpen, zagen en bijten. Dat wil dus zeggen dat hij als jachttechniek waarschijnlijk zijn prooi besloop en dan ineens vanuit het niets greep waarbij hij zijn krachtige kaken gebruikte om de botten en ingewanden van zijn prooi te vermorzelen. Eenmaal in de enorme kaken van Megalodon was het onmogelijk voor de prooi om nog te ontsnappen. Om zo onzichtbaar mogelijk te blijven voor zijn prooi denkt men dan Megalodon welhaast dezelfde uiterlijke karakteristieken moet hebben gehad als de witte haai. Een witte buik en een donker bovenlijf. Klik hier om te zien hoe Megalodon eruit moet hebben gezien volgens de Mythbusters

​Leefgebied

Megalodon zou een wereldreiziger zijn geweest. Dit is makkelijk te verifiëren aan de hand van de grote hoeveelheid Megalodon tanden die men overal ter wereld vindt. Wetenschappers beweren dat de prehistorische walvis voornamelijk in de Grote Oceaan leefde. Megalodon zou zelfs waarschijnlijk dezelfde routes hebben genomen en de walvissen zijn gevolgd die zij toentertijd namen, wat wel aannemelijk is gezien de hoeveelheid teruggevonden walvisbotten met bijtwonden erin. Ook zijn er archeologische opgravingen geweest waarbij Megalodon tanden werden aangetroffen naast prehistorische walvisbotten. 

 

Weetje:

De allergrootste en daarmee ook zeer zeldzame tanden van Megalodon zijn goud waard. Ze kunnen zelfs tot wel $50.000,- opbrengen!  

Foto © Cory Doctorow | Flickr

 

​De haai zou voornamelijk in gebieden hebben geleefd waar het water matig of warm qua temperatuur was. Het feit dat hun tanden zijn aangetroffen in Nederland zou kunnen bewijzen dat het watertemperatuur hier miljoenen jaren geleden warmer was dan dat het tegenwoordig is. Daarbij, Nederland lag voor het grootste gedeelte onder water. Goedbeschouwd, veel werelddelen lagen vroeger gewoon onder water gezien de plekken en landen waarin ze haaien tanden en walvis tanden hebben teruggevonden. 

​Er zijn o.a. Megalodon tanden aangetroffen op het Amerikaanse continent, het Afrikaanse continent, Australië, Nieuwe Zeeland, Europa, de Canarische Eilanden, Japan, Malta, Indië en Jamaica. 

Crèches

Vrouwelijke Megalodons maakten vroeger waarschijnlijk gebruik van crèches. Dit is heel aannemelijk omdat er grote hoeveelheid kleine Megalodon tanden zijn aangetroffen in gebieden waar het water ondiep moet zijn geweest, 25 meter om precies te zijn. De crèches lagen nabij een zeestraat die vanaf de Grote Oceaan tot aan de Caribische Zee zou hebben gelopen. De 'babytanden' waren niet groter dan 1,6 - 7,2 cm in lengte, wat dus zou kunnen wijzen op nog zeer jonge Megalodons. 

​Een aantal van deze vermoedelijke crèches zijn aangetroffen in Isthmus, Panama en in Amerika in de Calvert Cliffs bij Maryland en in Bone Valley, Florida. Onlangs is er weer een crèche gevonden in de Gatun Formation, Panama waar er meerdere prehistorische vondsten zijn aangetroffen uit de Neogeen tijdperk. Wanneer je de geografie van Amerika voor de geest houdt is het erg moeilijk om aan te nemen dat hier een zee lag. Toch was deze er wel degelijk en liep dwars door Noord en Zuid Amerika heen. Hierdoor had Megalodon eenvoudig toegang tot alle wereldzeeën. 

​Uit onderzoek dat is gedaan aan de hand van de vondsten die aangetroffen zijn in Isthmus, Panama is gebleken dat de baby Megalodons 2 - 10 meter lang moeten zijn geweest. Er zijn tijdens opgravingen aldaar in totaal 400 tanden aangetroffen. Het zou hierbij gaan om 21 baby Megalodons en 7 volwassen Megalodons, vermoedelijk allen moeders.  

Mythe

Megalodon stierf uit zo'n 2 miljoen jaar geleden, maar hij blijft ons fascineren. De verhalen rondom de haai zijn zelfs minstens zo sensationeel als die van Nessie, het Lochness Monster van Schotland. Er zijn zelfs mensen die ervan overtuigd zijn dat ze met eigen ogen een Megalodon hebben gezien! Foto's van een 'monsterhaai' met enorme proporties duiken af en toe de kop op en houden hiermee de mythes rondom Megalodon springlevend. 

​Hoe graag sommige mensen het willen geloven, Megalodon bestaat echter allang niet meer. De haai leefde ten eerste in een tijdperk waarin er milde temperaturen heersten op aarde, en ten tweede, op den duur werd het kouder en kouder totdat op een dag de ijstijd zijn intrede deed en het gedaan was met die milde temperaturen. Megalodon zal de ijskoude temperaturen nooit hebben overleefd, net als veel andere prehistorische dieren. Dit zal daarom uiteindelijk het einde hebben ingeluid voor Megalodon. 

​Er is echter nog een argument die we kunnen aandragen om de hardnekkige mythe rondom Megalodons voortbestaan te ontkrachten. Wat te denken aan de enorme tanden van de haai? Tot op heden zijn er alleen nog maar prehistorische tanden aangetroffen van de Megalodon. Als een haai met zijn afmetingen nog zou hebben geleefd, dan zouden er toch op zijn minst ook een heleboel tanden van de haai moeten worden aangetroffen, zeker wanneer je bedenkt dat Megalodon doorlopend tanden verloor. Dit is echter tot nu toe niet het geval terwijl de tanden van de witte haai wel regelmatig aanspoelen op stranden. Waarom die van Megalodon dan niet?

© Catalina Pimiento, Dana J. Ehret, Bruce J. MacFadden, Gordon Hubbell  - Wikimedia Commons Megalodon tanden gevonden in wat mogelijk een crèche was bij de Gatun Formation in Panama

Het is een feit dat de wereld voor gemiddeld 71% bedekt is met water en dat er nog heel veel onontdekte zeegebieden zijn, maar dan nog. Zulke grote haaien hebben ook grote hoeveelheden voedsel nodig om te kunnen blijven leven. Ervan uitgaande dat de haai nu nog zou leven van de inmiddels veel kleinere walvissen, zeehonden en andere grote vissoorten, moet er wel voldoende voedsel zijn voor Megalodon om van te leven. 

​Gezien het feit dat de aantallen van de meeste zoogdieren en vissoorten door overbevissing op de rode lijst van het IUCN vermeld staan als 'kritiek' en de walvis door de zeer winstgevende commercie bijna van de aardbol verdween, lijkt het vooralsnog zeer onwaarschijnlijk dat er genoeg voedsel zal zijn voor Megalodon, zeker niet wanneer je in ogenschouw neemt dat hij per dag 1,250 kilo voedsel nodig had om van te leven. En al helemaal niet wanneer je bedenkt dat zij hun voedselbron nu zouden moeten delen met alle andere carnivoren van de zee. 

Interessante artikelen:

• Walvisvaart - Gouden Eeuw
• Potvis
• Blauwe Vinvis
• Rodney Fox
• Ron & Valerie Taylor

'Sometimes he lost the scent. But he would pick it up again, or have just a trace of it, and he swam fast and hard on the course. He was a very big Mako shark, built to swim as fast as the fastest fish in the sea and everything about him was beautiful except his jaws.
~Ernest Hemingway~
 

'Soms verloor hij de geur. Maar hij zou het zo weer terugvinden, or er net iets van opvangen, en hij zwom er snel en hard achteraan. Hij was een grote makreelhaai, gebouwd om in de zee zo snel als de snelste vis te zwemmen en alles aan hem was mooi behalve zijn kaken.'

(vrije vertaling)

De makreelhaai, Isurus oxyrinchus, is een solitair levende haai en leeft in zowel warm als koud water. Ze leven verspreid over de hele wereld, echter, je vind ze voornamelijk aan de kust van Tahiti. Daarnaast kom je ze, weliswaar in mindere mate, ook nog tegen in de buurt van de Noord- en de Ierse zee. 

Makreelhaai - Zuid Afrika | © NOAA | Flickr

​In Ernest Hemingway's boek De Oude Man en de Zee, wordt een stukje gewijd aan de strijd van een oude visserman met een makreelhaai. Santiago heeft al 84 dagen geen vis meer gevangen en wordt hierom uitgelachen door de andere vissers in het dorp. Om zijn reputatie te redden gaat de oude man in een klein bootje de zee op. Hij vangt uiteindelijk een enorme marlijn, maar op de terugweg wordt de marlijn opgegeten door een makreelhaai. Dit boek won in 1953 de Pulitzerprijs. Hier kun je, weliswaar in het Engels, het stukje tekst lezen waarin de makreelhaai voorkomt.

​In het Engels wordt de makreelhaai een Mako shark genoemd. Mako is de Maori naam voor 'haai' of 'haaientand', maar de makreelhaai heeft nog veel meer namen, om er een paar op te noemen; bonito shark, atlantic mako, sharp nose mackerel shark, pointed nose shark, spitssnuitmakreelhaai en de blue pointer. Opvallend genoeg wordt de witte haai in Australië de 'white pointer' genoemd, zouden ze dan veel gemeen hebben met elkaar?

​Bouw

De makreelhaai heeft, net als de witte haai, een lichaam dat als een torpedo is gebouwd. Een mooi gestroomlijnde en perfect ontwikkelde haai die gebouwd is om grote snelheden te behalen. Dat moet ook wel, want deze eet voornamelijk snelle vissoorten zoals makreel en tonijn, vissen die bekend staan om hun snelle zwemstijl en het feit dat ze in grote scholen leven. Helaas heeft de snelheid van de makreelhaai veel nadelen voor de haai zelf, maar daar lees je straks meer over.

Langvin makreelhaai vs kortvin makreelhaai

Er zijn twee soorten makreelhaaien; de langvin makreelhaai en de kortvin makreelhaai. Het uiterlijke verschil tussen deze beiden is miniem, hooguit dat de borstvinnen van de langvin makreelhaai langer zijn en ze grotere ogen hebben. Het verschil tussen de borstvinnen van beide haaien suggereert dat de langvin makreelhaai minder snel zwemt en minder actief is in het water dan zijn nauwe familielid de kortvin makreelhaai.

​Nog een verschil is dat de langvin makreelhaai voornamelijk overdag aan de oppervlakte zwemt en 's nachts naar dieper water daalt, 220 meter, terwijl de kortvin makreelhaai zijn vertier juist eerder zoekt vlak bij de kust waar de temperatuur van het water gematigd is. Dat wil echter niet zeggen dat het nooit de diepte zoekt, want dat doet de kortvin makreelhaai wel. Het feit dat de kortvin makreelhaai liever dichtbij de kust zwemt en dan voornamelijk aan de oppervlakte kan zeer nadelig zijn voor onze arme armen en benen, want zoals verder in dit artikel zal worden aangegeven; ze jagen op alles wat hun oog trekt. 

© Elaine Brewer / Unsplash

Beide soorten makreelhaaien kunnen een lengte bereiken van ruim vier meter en daarbij 400- 600 kilo wegen, zwaarder dan de tijgerhaai en de stierhaai, maar lichter dan de volgroeide witte haai. Qua kleur een echte schoonheid, donker blauwgrijs metallic van boven en wit aan de buikzijde. De mond is zeer puntig en wijd en de haai heeft een paar grote ogen, een scherpe driehoekige rugvin en een grote en zeer krachtige staart waarmee het snelheden weet te behalen tot maar liefst 80 - 96,5 km per uur waarbij de hoogste gemeten snelheid niet met zekerheid kan worden bevestigd. Dit is dus met recht dé top atleet onder de haaiensooten dus!

Doorgaans zwemt de makreelhaai meestal een meer gematigde snelheid van 35 km per uur. Hij wordt gemiddeld 20 jaar oud.

Gebit

De tanden van de makreelhaai zijn lang, smal en priemvormig en zijn enorm scherp om zodoende meer grip op gladde prooi te krijgen. De makreelhaai heeft 26 tanden in zijn boven- en onderkaak, waarvan de voorste tanden de scherpste zijn.

​Als de haai eenmaal zijn prooi te pakken heeft wordt deze binnen enkele seconden compleet aan flarden gescheurd. Verwondingen door de makreelhaai zijn gruwelijk. Van de witte-, tijger-, stier en witpunthaai weten we dat deze haaien door vlees heen zagen, wat 'nette' snijwonden creëert, maar de makreelhaai scheurt, net als een hyena dat doet, hele stukken vlees van zijn prooi af.

Voeding

Omdat de makreelhaai veel energie verbrandt, zeker tijdens de jacht waarbij deze snelle spurten maakt, moet de haai erg veel eten. Dit is doorgaans een van de redenen waarom het zo gevaarlijk kan zijn voor mensen, want als de makreelhaai denkt dat jij er enigszins eetbaar uitziet, valt hij met passie aan. Besef wel, de makreelhaai is voor niets en niemand bang, is ook bepaald niet kieskeurig wie de haai voor zich heeft. Het is letterlijk; you like it, you want it, you eat it voor deze haai..
 
De makreelhaai jaagt voornamelijk op scholen vis zoals makreel en tonijn waarbij snelheid goed van pas komt, echter andere zeer verrassende prooien komen ook voor op zijn menu, te weten; de blauwe haai, zeeschildpadden, dolfijnen, bruinvis, zeilvis en inktvis.

Marlijn - geduchte rivaal

Er wordt gezegd dat als je een marlijn tegenkomt je beter kunt maken dat je wegkomt, want er zwemt dan geheid een makreelhaai in de buurt.

Soms gaat de makreelhaai de confrontatie aan met een marlijn, een zwaardvis. De marlijn is liefhebber van dezelfde kost als de makreelhaai en hierdoor een voor de makreelhaai zeer ongewenste rivaal. Deze confrontaties lopen niet altijd zo gezellig af voor de makreelhaai, want de gevechten zijn heftig en kunnen bloederig zijn waarbij de makreelhaai niet zelden eindigt met stukken speer in zijn lichaam. Ooit werd er zelfs een makreelhaai gevangen met een stukje speer in zijn oog. Verliest de smakelijke marlijn het gevecht, dan wordt het door de makreelhaai met veel liefde opgegeten.

Zintuigen

Net als iedere ander haai heeft de makreelhaai een stel uitstekende ontwikkelde zintuigen, echter zijn reuk zintuig is exceptioneel. Deze helpt hem om een prooi op te sporen. Zijn goed ontwikkelde reukzin komt nog beter van pas in de open zee waar voedsel altijd moeilijk te vinden is. Dit zie je ook bij de voor de mens zeer gevaarlijke witpunthaai terug.

Migratie

We hebben het al eerder gehad over de snelheid waarmee de makreelhaai zich door het water kan verplaatsen, maar we hebben het nog niet over de afstanden gehad die deze haai aflegt. In een ander artikel over de witte haai lees je dat de langst gemeten afstand die de witte haai ooit heeft afgelegd 12.400 kilometer is.

​Vergeleken bij de makreelhaai is dit echt 'peanuts', want van de makreelhaai weten we dat deze in staat is om 2130 km af te leggen in slechts 37 dagen! Om zo'n afstand te overbruggen en vooral in zo'n korte tijd moet de makreelhaai gemiddeld 58 km per dag zwemmen. Dit zegt genoeg over de snelheid waarmee de makreelhaai zich in het water kan verplaatsen.

Gevaarlijk voor de mens

Net als bij de witte-, de tijger-, de witpunt- en de hamerhaai is de mens niet de primaire voedselbron van de makreelhaai, wij zijn eerder een bijproduct. Kort gezegd, je hebt gewoon dikke pech als hij je aanvalt. Van slachtoffers van een makreelhaai aanval weten we dat de haai, voordat met open mond tot de aanval overgaat, een cijfer acht zwemt. De meeste aanvallen gebeuren echter tijdens het vissen op de makreelhaai. De makreelhaai is namelijk helaas vanwege zijn snelle spurten en hoge sprongen, een zeer geliefde vis voor hengelsportvissers. Ongelukken komen voor wanneer deze in boten springt en hij de mensen in de boot vervolgens aanvalt. Vergeet hierbij vooral niet hoe agressief de makreelhaai is! Verder is bekend dat als ze aan een vislijn hangen, ze ook soms de boot willen aanvallen.

Vijfde meest gevaarlijke haai ter wereld

De makreelhaai is bepaald geen lieverdje en is geen fan van mensen, vooral omdat deze, net als de stierhaai, een erg territoriale haai is en ons als een bedreiging ziet. De makreelhaai staat geregistreerd als de vijfde meest gevaarlijke haai voor de mens, toch krijgt het verbazingwekkend genoeg niet dezelfde mate van aandacht als bijvoorbeeld de tijger- en de witte haai en dat is op zijn zachts gezegd nogal vreemd. Deze haai is namelijk, net als de tijgerhaai, niet vies van een hapje mensenvlees, sterker nog, hij lust ons letterlijk rauw.

Een 'gehaaide' jager

Wat de makreelhaai zo gevaarlijk maakt is niet zozeer zijn desinteresse in wat voor soort prooi hij vangt, maar voornamelijk de manier waarop hij achter zijn prooi aangaat. De makreelhaai kent geen angst tijdens de jacht en is een erg onberekenbare jager. Tel daarbij op dat het een van de snelste haaien ter wereld is, een sterk ontwikkeld reukzintuig heeft, en enorm hoog kan springen, niet kieskeurig is en behoorlijk agressief kan zijn en je hebt een zeer geslepen moordmachine.

Makreelhaai © Nik Willets | Flickr

Spronghoogte 

De hoogst gemeten sprong van de makreelhaai bedroeg maar liefst 7,6 meter! Je kunt dit vergelijken met een flat van vier verdiepingen hoog. In verhouding; een witte haai kan tot 3 meter hoog springen. De makreelhaai kan zo hoog springen dankzij de snelheid die deze kan halen in het water. Als je dit allemaal leest snap je misschien ook een beetje waarom we hier te maken hebben met een echte jager. Mensen vergissen zich vaak in het uiterlijk van de makreelhaai, want vergeleken bij de witte- en de tijgerhaai ziet de makreelhaai er niet ‘echt’ gevaarlijk uit, maar dit is puur schijn!

​Voortplanting

Ze mogen dan de snelste haaien in de zee zijn, maar dit geldt niet voor hun zwangerschappen, want deze duren erg lang, zo'n 15 - 18 maanden! Een vrouwelijke makreelhaai is geslachtsrijp als ze een lengte heeft bereikt van minstens 3 meter. Ze is doorgaans langer dan de mannelijke makreelhaai, een veel voorkomend feit bij alle haaiensoorten. De bevruchte eieren van de vrouwtjeshaai blijven gewoon in de baarmoeder. Gedurende de zwangerschap ontwikkelen de babyhaaien zich verder in het ei en komen vlak voor de geboorte uit. Ze worden dus levend gebaard. Een vrouwtjes makreelhaai werpt eens per drie jaar.

​Zoals bij meerdere haaien het geval is eten ook de embryo's de zwakke embryo's en onbevruchte eieren in de baarmoeder op voor de noodzakelijke voedingstoffen. De moeder haai krijgt tussen de 4 - 18 baby's die allen direct na de geboorte op zichzelf zijn aangewezen. Bij de geboorte meten ze gemiddeld 70 cm. Een opmerkelijk feit is dat de moeder zelf de embryo's vrijwel altijd aborteert wanneer ze gevangen wordt. De eerste levensjaren van de babyhaaien vindt plaats in ondiep water waardoor ze helaas ook een makkelijke prooi zijn voor aaseters. Veel baby makreelhaaien halen de eerste fase van hun leven daarom niet.

Relatie tot de mens

De makreelhaai heeft, net als elke andere haai, vijanden waarbij de mens natuurlijk weer bovenaan de lijst staat. De grootste boosdoeners zijn de hengelsportvissers en visnetten, maar de makreelhaai is ook een geliefd ingrediënt in haaienvinnensoep, zie Sharkwater - een schokkende blik achter de wereld van de haaienvinnenindustrie. Soms wordt er op de makreelhaai gejaagd door grotere haaien of orka's.

This image is in the public domain because it contains materials that originally came from the U.S. National Oceanic and Atmospheric Administration, taken or made as part of an employee's official duties.Makreelhaaien op een markt © José Antonio Gil Martínez | wikimedia

​Door de lange tussenpozen tussen de zwangerschappen in krijgen de makreelhaaien niet de kans om hun eigen populatie op peil te houden. Er zijn gelukkig een aantal landen die zich inzetten om de makreelhaai te beschermen, maar zoals vaker het geval is wordt hier niet altijd gehoor aan gegeven. 

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

Toen de luipaardhaai in de negentiende eeuw ontdekt werd kreeg hij over een periode van vier jaar drie verschillende namen toebedeeld. De kop was eraf toen de zoöloog John Edward Grey de luipaardhaai toevoegde aan de lijst van 'species of fish collection' van het British Museum. Hij doopte de luipaardhaai in 1851 met de eerste Latijnse benaming Triakis californica. Helaas vergat hij om ook een beschrijving te geven van de haai bij de naam met als gevolg dat het Nomen nudum werd verklaard, een Latijnse vertaling voor 'blote naam'. Nomen nudum werd altijd uitgevaardigd bij het niet kunnen formaliseren van een naam door het ontbreken van een beschrijving of definitie van het taxon. 

Luipaardhaai © Jeffy Can | Flickr

​In december 1854 gaf de Amerikaans ichtyoloog William Orville Ayres een lezing. Hij zou de luipaardhaai de Latijnse naam Mustelus felis geven, en William Orville Ayres zou het ditmaal aanvullen met een beschrijving van de haai. Zijn lezing zou worden uitgebracht in de San Francisco krant 'The Pacific' en zou daarna ook worden opgenomen in publicatie cq catalogus van de Proceedings of the California Academy of Natural Sciences. 

​Nog een beschrijving van de haai zou volgen in april 1855 door de Franse bioloog Charles Frédéric Girard. Hij zou de haai de namen Triakis semifasciata geven, de officiële naam waar de haai tot op de dag van vandaag naar wordt gerefereerd. 

Luipaard

​Luipaard, je komt de naam vaker tegen en niet alleen bij de Afrikaanse luipaard. Anders dan bij de tijgerhaaien de stierhaaiis de luipaardhaai beslist niet gevaarlijk. Op onze website heb je al kunnen lezen over de zeeluipaard, een zeehonden soort dat leeft op de Antarctica. Nu gaan we je vertellen over de luipaardhaai. Drie verschillende diersoorten met praktisch dezelfde naam en allen hebben ze maar een ding gemeen, ze hebben de bij een luipaard kenmerkende vlekken. Daar houden de overeenkomsten dan ook wel mee op, want alleen de Afrikaanse luipaard kan topsnelheden behalen van 120 kilometer per uur. De luipaardhaai gaat dat echt niet halen, en de zeeluipaard ook niet, niet eens in het water, hoe flexibel en snel hij ook mag zijn.

​De luipaardhaai leeft in grote scholen en vertoeft het liefst nabij riviermondingen en baaien. Dit is een voor de mens vrij onschuldige haaiensoort. Hij is verder een geliefde haaiensoort voor de commerciële visserij, de sportvisserij en voor grote Aquariums. Je kunt de haai onder anderen ook zien in het Burgers Ocean aquarium van het Burgers Zoo.

Bouw

De luipaardhaai, Triakis semifasciata, is een categorie uit de Gladde haaien familie van de Triakidae. Hij is herkenbaar aan de zadelvormige vlekken en grote stippen op zijn rug. De haai heeft verder een brede, platte snuit, een lang, slanke lichaam met twee rugvinnen, analevinnen, buikvinnen en een asymmetrische staartvin. De luipaardhaai heeft een gemiddelde lengte van 50,8 cm  - 1, 27 m, maar lengtes van gemiddeld 2,5 meter komen ook voor. Hun gemiddelde gewicht is 10 kilo. De zwaarste geregistreerde luipaardhaai woog echter ruim 18 kilo. Dit zijn langzaam groeiende haaien en het duurt wel tien jaar voordat ze seksueel actief zijn.  

​De luipaardhaai heeft net als iedere andere haaiensoort letterlijk een bek vol tanden. Zijn mond is breed en gebogen. Er bevinden zich 41 -55 tanden in de bovenkaak en 34 - 45 in de onderkaak. De tanden overlappen elkaar en de onderkaak schuift naar voren wanneer ze iets willen pakken met hun mond. De ogen van de luipaardhaai zijn groot en ovaalvormige en hebben een derde witkleurig ooglid, een zogenaamde membraan, dat over de oog schuift om de oog te beschermen. Dit zie je ook bij veel andere haaiensoorten.

Luipaardhaai | © Brain Henerson | Flickr

Haaien hebben grote levers. Deze zit vol met olie. De olie dient als aanvulling voor een natuurlijke balans in het water. Je moet het zo zien, vissen hebben een zwemblaas. De zwemblaas zit vol met lucht en dit zorgt ervoor dat een vis niet zinkt. Haaien hebben geen zwemblaas, ze hebben echter wel hele grote levers vol met olie. De olie werkt als een soort balanceer middel in het water en voorkomt dat de haai zinkt. Duikers gebruiken ook gewichten om hun lichaam mee te verzwaren zodat ze niet omhoog komen, maar onder water kunnen blijven. 

​Een andere wezenlijk verschil dat haaien hebben met vissen is hun skelet. Het skelet van een vis is van bot gemaakt, het skelet van een haai is daarentegen van kraakbeen en het kraakbeen geeft de haai een grotere mate van flexibiliteit in het water. Druk maar eens op je neus of trek maar aan je oor. In beiden organen zit ook kraakbeen. Nu kun je voelen en zien hoe flexibel beiden zijn en begrijp je ook waarom een haai ook zo flexibel is. 

​Neus huidflapjes

Vlak bij de neusgaten zitten driehoekige, goed ontwikkelde huidflapjes. Deze huidflapjes werken als sensoren. Ze kunnen middels de neusflappen geuren waarnemen in het water dat langs de flappen stroomt. Amerikaans onderzoekers aan de Universiteit van San Diego hebben bij het bestuderen van de luipaardhaai ontdekt dat de haai zich deels letterlijk laat leiden door zijn neus. In feite is zijn neus zijn navigatiesysteem. Onderzoeken toonden onder andere aan dat een luipaardhaai die niet de beschikking heeft over zijn neus, (onderzoekers deden stukken kantoen doordrenk met petroleum in hun neusgaten om hun neuszintuig te deactiveren), alle kanten op zwommen, terwijl de haaien die wel gewoon het gebruik van hun neus hadden in een rechte lijn zwommen. De onderzoekers konden tijdens het onderzoek het gedrag van de haaien monitoren door middel van GPS-ontvangers.

​Voedsel

Luipaardhaaien zoeken naar prooi die dicht bij de bodem van de zee leeft. Hun gebit is uitermate geschikt om onder anderen dingen te verpletteren. Ze hebben een redelijk gevarieerde menu; krabben, kreeften, mosselen, zeeslangen, vissen, octopus, heel soms ook andere haaiensoorten en roggen. Dieren die verstopt zitten onder het zand worden met een snelle ruk omhoog getrokken en gedood. 

​Leefgebied

Luipaardhaaien leven in een nauwe strook kust aan de oostkust van Amerika. Je kunt ze vinden in de Stille Oceaan vanaf Oregon tot aan de De Golf van California in Mexico. Grote populaties haaien tref je ook aan in de Baai van San Francisco. Luipaardhaaien zijn in principe territoriaal gebonden, maar het is bekend dat ze soms honderden kilometers kunnen afleggen wanneer ze dat willen. Je treft ze aan nabij kelpwouden en rotsachtige riffen. Ze leven op gemiddeld 6 meter diepte, maar kunnen ook naar bijna honderd meter afdalen. Luipaardhaaien vinden het heerlijk om in modderige en zanderige rivierbedden en kust gebieden te vertoeven in water met een gematigde tot koele temperatuur. De luipaardhaaien die noordelijker leven trekken vaak in de winter naar het zuiden om in het voorjaar weer noordwaarts terug te keren. 

Luipaardhaai © Brian Gratwicke | Flickr

Voortplanting

Ondanks hun nogal smalle en wat kleine formaat kunnen vrouwelijke luipaardhaaien een enorme worp krijgen. En dan bedoelen we ook echt enorm. De berichtgevingen over hun lengte  variëren nogal en dat maakt het moeilijk om de preciese lengte te bepalen, maar als je alle lengtes van de volwassen haaien naast elkaar zet, dan kom je al gauw uit op een gemiddelde lengte van 1,50 voor de mannelijke luipaardhaaien en1,80 voor de vrouwelijke luipaardhaaien. En wanneer je beseft dat het vrouwtje gemiddeld 1,80 meter lang wordt, dan vraag je je echt af; waar láát ze ze???

​Nu, je wilt natuurlijk onderhand wel weten hoeveel pups deze haai krijgt en hoe lang de pasgeborenen zijn. We zullen je niet langer in spanning houden. Voortplanting geschiedt in de zomer. Een luipaardhaai vrouwtje heeft een eierlevendbarend, ovoviviaparous, zwangerschap. Dit wil zeggen dat de pups uitbroeden in een ei in de buik van de moeder. Ze is tussen de 10 - 12 maanden zwanger en werpt tussen de maanden maart  - juni. Bij hun geboorte meten de pups  gemiddeld 20 cm. Een vrouwtjes luipaardhaai kan een worp hebben van vanaf 7 tot een maximum van 36 pups. Hoe groter de haai, hoe groter de worp. De pups worden geboren in warm ondiepe water in haaien crèches. 

​Relatie tot de mens

De luipaardhaai vormt geen gevaar voor ons. Confrontaties tussen mensen en deze haai gebeuren meestal per ongeluk en stellen in feite niet veel voor. De rol van de mens is echter wederom betreurenswaardig. Luipaardhaaien worden gevangen voor de mensenlijk consumptie, voor sport en om doorverkocht te worden aan aquariums. 

​Vanwege de hoge dosis kwik in hun lichaam wordt het afgeraden om het vlees van deze haai veel te eten ivm met vergiftiging.​

Natuurlijke vijanden

De witten haai en de gevlekte zevenkieuwshaai zijn beiden gek op het vlees van een luipaardhaai. Soms worden ze ook gegeten door zeehonden. 

Interssante artikelen:

• Potvis
• Bruinvis
• Bultrug
• Makreelhaai
• De Wadden - Zeehonden

De koperhaai, Archarhinus brachyurus, is bepaald geen vriendje van de mens en zal dit ook nooit worden. De haai staat bekend als een agressief baasje en heeft meerdere aanvallen op mensen op zijn naam staan. Wees echter niet bang, hij zal je niet zomaar opzoeken, maar als je toevallig in zijn buurt bent en vooral, als je iets eetbaars bij je hebt, kun je bij voorbaat nergens op rekenen en dat kan heel griezelig zijn.

Koperhaai © Bernard Dupont | Flickr

Bouw

De koperhaai heet niet voor niets 'koperhaai'. Dit komt door zijn prachtige bronskleurige huid en een opvallende bronskleurige rand die tussen de rug- en staartvin loopt. Andere haaien kunnen ook een bronskleurige huid hebben, maar bij de koperhaai is dit zijn standaard kleur, anders dan bij andere haaiensoorten. De koperhaai kan tot een lengte van 3,3 meter groeien met een gewicht tot ruim 300 kilo, geen klein poesje dus. Ze hebben een brede kop die uitloopt in een punt met gehaakte tanden, waarvan er 32 boven tanden zijn en 31 ondertanden. De rugvin en beide buikvinnen zijn redelijk groot, hebben donkere tips en kunnen rond of puntvormig zijn. Ze worden vaak verward met hun naaste familielid de schemerhaai vanwege hun bijna identieke uiterlijk.

Leefgebied

De koperhaai houdt van water met een gemiddelde temperatuur en het kan zelfs leven in water dat 12 graden meet. Je vindt ze veel in de Atlantische oceaan waar ze in grote groepen leven. Ze zijn verder gesignaleerd aan de kust van Zuid Afrika, in de Golf van Mexico, in de Middellandse zee, Argentinië, Nieuw Zeeland en Australië. Ze migreren veel en, opvallend genoeg, beide seksen leven het hele jaar door gescheiden van elkaar. De vrouwtjes koperhaai zoekt altijd de kuststreek op zodra ze moeten bevallen.

© Hennie Otto - Marine Dynamics Shark Tours - www.sharkwatchsa.com

Zoals gezegd, je komt ze af en toe tegen in ondiep water, bijvoorbeeld langs de kustlijn, in riffen en in inhammen, maar dan moet het water wel gemiddeld 100 meter diep zijn. Gedurende de zomermaanden zwemmen ze ook vaak richting de kust. Aanvallen van koperhaaien op mensen gebeuren meestal wanneer ze in contact komen met speervissers en zwemmers, waarbij de aanvallen op speervissers vaker voorkomt. Aanleiding van deze aanvallen is hun visvangst. Aanvallen op mensen zijn over de afgelopen jaren fors toegenomen door de toename van koperhaaien in de kustgebieden en doordat er meer mensen in het water zwemmen. De aanleiding voor deze aanvallen kan het gespetter van water zijn wat veel lijkt op het gespetter van de prooi van de koperhaai. Uiteraard werkt dit als honing op een bij en gaat de haai er direct op af.

Migratie

Er is weinig bekend van de koperhaai, zo ook de gewoontes van deze haaiensoort. Gelukkig weten geleerden in ieder geval wel wat. Migratie van de koperhaai is vaak afhankelijk van een aantal factoren, te weten voortplanting, voedsel en veranderingen in het watertemperatuur. Nog een factor is de leeftijd van de haai. Ze kunnen grote afstanden afleggen van zo'n 1300 kilometer, maar keren jaarlijks altijd terug naar dezelfde wateren.

Voeding

De koperhaai heeft een vrij standaard menu, net als de meeste andere haaiensoorten. De haai eet graag kraakbeenvissen, octopus, sardientjes, platvis, zeebareel, roggen, kleine haaien en zelfs zwaardvis. Jagen doen ze voornamelijk in grote groepen, dit tot voordeel van de haaien, zeker als het om grotere prooien gaat.

​In False Bay, Zuid Afrika volgen grote groepen koperhaaien visboten op zoek naar voedsel. Verder jagen ze veelvuldig op sardientjes. Dit gaat volgens een strikt uitgewerkte routine. De sardientjes worden door de haaien bij elkaar gedreven totdat samen een grote bal vormen, daarna vallen de koperhaaien aan. Ze kunnen tijdens deze aanvallen miljoenen sardientjes tegelijk consumeren.

​Voorplanting

De koperhaai groeit langzaam en is laat volwassen. Voor de vrouwtjes komt dit pas als ze 19-20 jaar oud zijn en bij de mannetjes is dit pas met 13-19 jaar. De vrouwtjeshaaien zijn viviparous, dat betekent dat ze levend jong baren. Gedurende de maanden oktober tot en met december paren de koperhaaien. Om dit te bewerkstelligen moet de mannetjeshaai zich vastbijten in het vrouwtje, een praktijk die je vaker tegenkomt bij haaiensoorten. De zwangerschap is lang en geschat wordt dat het tussen de 12-18 maanden duurt voordat de babyhaaien in de maanden juni - januari worden geboren.

© Hennie Otto - Marine Dynamics Shark Tours - www.sharkwatchsa.com

Babyhaaien zijn bij de geboorte 60 -70 cm. lang. De moederhaai krijgt tussen de 7 - 24(!) haaien baby's. Ze zullen worden geboren in de wat veilige, ondiepe wateren in de buurt van zee-inhammen  en in havengebieden waar de temperatuur van het water wat hoger is. Vrouwelijke koperhaaien bereiken een gemiddelde leeftijd van 25 jaar en mannetjes koperhaaien 30 jaar.

Relatie tot de mens

Er is tot nu toe nog maar een handjevol geregistreerde dodelijke aanvallen toegekend aan de koperhaai. In 1976 werd een inwoner van Te Keha, Nieuw Zeeland, tijdens het zwemmen gedood en in februari 2013 vond Adam Strange, een inwoner van Nieuw Zeeland, bij Muriwai Beach de dood, ook tijdens het zwemmen.

​Ooggetuigen meldden dat Adam door meerdere haaien werd aangevallen, maar achteraf wees onderzoek uit dat zijn dood voornamelijk werd veroorzaakt door een koperhaai en een witte haai. In september 2011 werd Kyle James Burden bij Cowaramup Bay in Gracetown, Western Australia gedood door een koperhaai en in 2014 werd een 60 jarige vrouw tijdens het zwemmen in Tathra, New South Wales, ook gedood door een koperhaai.

​Verwondingen veroorzaakt door de koperhaai, kunnen gruwelijk zijn waarbij hele stukken vlees worden afgerukt van het slachtoffer. Tot nu toe zijn er weinig vermeldingen binnengekomen van aanvallen door de koperhaai, maar vanwege de toename van koperhaaien langs de kust, het toegenomen diepzeevissen waarbij aas ruimschoots wordt gebruikt en vanwege de toename van recreatiezwemmers, zal dit getal op den duur waarschijnlijk alleen maar toenemen.

​Het voortbestaan van de koperhaai is sterk bedreigt door overbevissing en de jacht op hun vlees. Doordat de koperhaai redelijk langzaam groeit en ook omdat ze een langzame voorplanting hebben. Tegenwoordig is het in Nieuw Zeeland en Namibië gelukkig verboden om op koperhaaien te jagen. Wordt er alsnog een koperhaai gevangen, dan moet deze direct worden losgelaten.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De koekjessnijderhaai, Isistius brasiliensis, is weer zo'n typisch bizar exemplaar van een haai die weinig uiterlijke kenmerken vertoont met een doorsnee haai, maar toch wel degelijk een haai is. De naam van de haai verwijst naar een Egyptische godin; Isis,  godin van het licht en naar het land Brazilië waar de haai onder andere ook voorkomt. In het Engels wordt hij een 'cigar shark' genoemd vanwege zijn uiterlijk dat veel weg heeft van een sigaar. Toegegeven, de koekjessnijder heeft scherpe tanden, maar dat heeft een piranha ook en dat maakt hem echt nog steeds geen haai. Wat is er dus zó bijzonder aan de koekjessnijder en welke typische haaien kenmerken heeft hij dan wél wat maakt dat hij tot de haaienras behoort?

Koekjessnijder © NOAA Observer Project

​Bouw

De koekjessnijderhaai heeft meer weg van een parasiet dan van een haai. In tegenstelling tot andere haaiensoorten doodt hij zijn prooi niet, maar bijt hij met zijn vlijmscherpe tandjes hele happen vlees uit het lichaam. De littekens die achterblijven na zo'n aanval zien er uit als kleine ronde gaten. Je kunt dit duidelijk zien op foto's van dolfijnen, vissen, zeehonden, walvissen en andere haaiensoorten. De haai leeft in diep water en dat is mede de reden dat er tot dusverre nog maar weinig bekend is over deze haaiensoort. 

De koekjessnijder heeft zoals we eerder aangaven de vorm en zelfs een beetje het uiterlijk van een sigaar; langwerpig en bruin. Omdat de haai in diep water leeft is hij in het bezit van een aantal bijzondere eigenschappen die je ook terugziet ziet bij andere diepzeedieren. De koekjessnijder is zodanig ontwikkeld dat hij in de duisternis van de zee zijn prooi naar zich toe kan lokken. Wederom heeft de natuur hier een prachtige oplossing voor bedacht, want wat net als bij alle andere diepzeedieren het geval is, is de koekjessnijder een echte 'glow in the dark'.

​Om zijn prooi een loer te draaien maakt de koekjessnijder gebruik van bepaalde skills. In het donker licht zijn buik op en wordt fluorescerend groen, bioluminescentie geheten. Bioluminescentie wordt tot stand gebracht wanneer de lichtproducerende stof, Luciferine, samensmelt met het Luciferase enzym, oxidatie geheten. Oxidatie is in feite gewoon een chemische reactie waarbij een stof met zuurstof reageert. Denk hierbij aan roest dat veroorzaakt wordt wanneer ijzer en zuurstof samen op water reageren. De bioluminescentie op de buik van de haai blijft nog zichtbaar tot wel drie uur na de dood van de haai. 

​De koekjessnijder is niet zo'n grote haai. Hij kan maximaal 50 cm lang worden. Hij heeft net als de blauwe haai, een vrij spitse neus. De bovenkant van zijn lichaam is donkerbruin tot zwart en rondom zijn lichaam bij zijn kieuwen zit een donker rand dat veel weg heeft van een band aan de bovenkant van een sigaar. Vandaar dan ook zijn Engelse koosnaampje. Zijn buik is in tegenstelling tot de rest van zijn lichaam lichter van kleur. Onderaan zijn rug, vlak bij zijn staart, zitten de twee rugvinnen. Verder heeft de koekjessnijder twee grote, groene ogen. 

Voeding

De koekjessnijder leeft in redelijk diep water. Zijn prooi vertoeft echter hogerop en daarom zwemt de koekjessnijder dagelijks naar boven om op jacht te gaan. Net als de meeste jachtdieren heeft de koekjessnijder een aantal bijzondere trucjes die hij kan toepassen om zijn prooi mee te besluipen. 

​De koekjessnijder heeft net als alle andere diepzeevissen, een speciale klier, photophore geheten. Deze bijzonder klier geeft lichtgevende plekjes af op het lichaam van een vis. De photophore wordt op verschillende manieren per visras op een voor dat visras specifieke manier toegepast. Bij de koekjessnijder maakt de photophore met behulp van het van bovenaf schijnende licht de haai praktisch onzichtbaar voor potentiële prooi dat direct zich onder hem bevindt.

Als extra trucje heeft de koekjessnijder een donker plek op zijn buik dat eruit ziet als een klein visje. Groter prooi zou hierdoor naar de haai worden toe gelokt denkend dat hij een makkelijke maaltijd in het vooruitzicht heeft. Zodra de koekjessnijder een prooi op het oog heeft, stalkt hij hem, valt hij meerdere keren aan en gebruikt hij tijdens de aanvallen zijn lippen om zich vast te hechten aan het onfortuinlijke slachtoffer. De lippen van de koekjeshaai zijn krachtige zuignappen waarmee hij zich aan het lichaam van zijn prooi vastzuigt. De haai gebruikt vervolgens zijn tanden om een stuk vlees uit het slachtoffer te bijten. Deze jachttechniek gebruiken hyena's ook, alleen jagen hyena's in groepsverband terwijl de koekjessnijder buiten de paringstijd om afgezonderd leeft van zijn soortgenoten. 

​De blauwe vinvis, de bultrug, potvissen en vissen vertonen vaak de typisch kenmerkende littekens die een koekjessnijder achter laat. Toch zijn zij niet de enige slachtoffers van deze haai. Geloof het of niet, maar zeehonden, orka's en zelfs de angstaanjagende witte haaien zijn aangetroffen met de typische diepe littekens dat een koekjessnijder achterlaat. 

Koekjessnijder © JSU Biology | flickr

Tanden

De koekjessnijder heeft zeer scherpe, gekartelde tanden. Het gebit is specifiek ontwikkeld om ronde stukken vlees uit een prooi te bijten. De koekjessnijder is een 'hit and run' haai. Hij stalkt zijn prooi, valt herhaaldelijk aan en verdwijnt dan weer razendsnel. De wonden die hij achterlaat zijn uitermate pijnlijk en, waneer het een menselijke slachtoffer betreft, moet er zelfs een plastisch chirurg aan te pas komen om de wond te behandelen omdat deze zo moeilijk te hechten zijn. Het slachtoffer blijft daarna levenslang opgezadeld zitten met een gat in zijn lichaam dankzij de koekjessnijder. 

​Wanneer de haai zichzelf eenmaal aan zijn slachtoffer heeft vastgehecht, bijt hij zich vast en maakt hij met zijn hele lichaam een roterende beweging. Hij schept vervolgens met zijn scherpe tanden een stukje vlees uit het dier. Het achtergebleven litteken is een perfect gevormd, rond gat, wat kenmerkend is voor de koekjessnijder. 

​Net als bij alle andere haaiensoorten raakt de koekjessnijder regelmatig zijn tanden kwijt. Echter, toch wel anders dan bij de andere haaiensoorten wisselt de koekjessnijder een heel rij ondertanden per keer. De ondertanden zitten namelijk aan elkaar verbonden in de onderkaak en zitten niet los van elkaar zoals bij andere haaiensoorten. De oude tanden worden door de haai doorgeslikt en in de maag gerecycled om zodoende de calcium dat in de tanden zit af te scheiden. De afgescheiden calcium wordt door de haai weer benut om zijn calciumgehalte op peil te houden. 

Leefomgeving

De koekjessnijder leidt, net als de reuzenbekhaai en de Groenlandsehaai, een redelijk verborgen leven. De haai brengt het grootste deel van zijn leven door op maximaal 3,500 meter diepte, en is hierdoor zo goed als onvindbaar voor wetenschappers. Hij vertoeft het liefst in wateren nabij eilanden omdat hier juist genoeg diversiteit aan voedsel te vinden is. Overdag zakt hij af naar de diepte, maar tijdens de nachturen komt hij omhoog op zoek naar voedsel. Hij komt niet hoger dan gemiddeld 3-4 meter onder de wateroppervlakte. 

​Watertemperaturen spelen voor deze haaiensoort ook een belangrijke factor. Je zult hem daarom alleen tegenkomen in water met  een gemiddelde of tropische temperatuur, wat correspondeert met het gebied waar deze haai voorkomt; het Afrikaanse continent, Australië, Nieuw Zeeland, Brazilië, Japan, de Indische oceaan, Florida en Zuid-Amerika. 

This image is in the public domain because it contains materials that originally came from the U.S. National Oceanic and Atmospheric Administration, taken or made as part of an employee's official duties. | Wikimedia commons | @ NOAA

Eerste geregistreerde aanval ooit door een koekjessnijder

De eerste geregistreerde aanval van een koekjessnijder op een mens werd op 16 maart 2009 in Hawai gedaan. Naam van het zeer ongelukkige slachtoffer is Mike Walding, een lange afstandszwemmer. De aanval vond plaats ongeveer 90 minuten na zonsondergang toen Mike een lange zwemtocht maakte door het Alenuihaha Channel van Hawai naar Maui. 

​Mike vertelde hoe hij herhaaldelijk werd lastiggevallen door de haai die hem vervolgens in zijn borst beet en toen nogmaals in zijn linkerkuit toen hij op een reddingskayak probeerde te klimmen. Volgens Mike voelde de eerste beet als een speldenprik, over de tweede hap wordt verder niets gezegd, maar wij kunnen alleen maar aannemen dat het behoorlijk pijnlijk moet zijn geweest. 

​Er is volgens het International Shark Attack File in het verleden al eerder registratie gemaakt van twee aanvallen op mensen, maar anders dan bij Mike Walding betrof het hier twee lijken; één dode door verdrinking en één dode door zelfmoord. 

​Toch zijn dit soort aanvallen uiterst zeldzaam, omdat de koekjessnijder in principe alleen voorkomt op grote diepte, alleen 's nachts naar boven komt en absoluut geen interesse heeft in menselijk vlees. 

Voortplanting

Omdat de koekjessnijder bijna nooit door mensen wordt waargenomen is het erg moeilijk voor wetenschappers om uitgebreid onderzoek te doen naar het gedrag en de biologie ervan. Hierdoor is er jammer genoeg ook maar een beperkte hoeveel informatie over de haai beschikbaar. Gelukkig weten we in ieder geval wel hoe de koekjessnijder zich voortplant. 

​Er zijn drie vormen van zwangerschappen bekend bij een haai:

• eierbarend (oviparity)
• eierlevendbarend (ovoviriparity)
• levendbarend (viviparity)

​De zwangerschap van een koekjessnijder verloopt zowel oviparous alsook viviparous. Vrouwelijke koekjessnijder draagt aan het begin van haar zwangerschap bevruchte eitjes bij zich. Deze eitjes komen op een gegeven moment uit in de baarmoeder. De moeder draagt de embryo's vervolgens bij zich totdat ze geboren worden. Ze zal in totaal van 6-12 haaienpups bevallen. Direct na de geboorte verlaten de baby's hun moeder en zijn ze volledig onafhankelijk. Dit is een noodzakelijk proces, want anders worden ze door hun eigen moeder opgegeten. De precieze lengte van de zwangerschap is niet bekend, maar men schat in dat deze tussen de 12-22 maanden duurt. 

 Koekjessnijder © NOAA | Flickr

We weten intussen dat er haaiencrèches bestaan waar haaienpups ter wereld worden gebracht en de eerste maanden van hun leven doorbrengen. Dit geldt vermoedelijk ook voor de koekjessnijder. Wetenschappers hebben bijvoorbeeld ontdekt dat vrouwelijke witte haaien eveneens hun pups voortbrengen in haaiencrèches. Deze witte haaiencrèches zijn zelfs al in de Middellandse Zee aangetroffen. Zie het artikel: What About Those Great White Sharks of The Mediterranean?

​Wil je meer weten over de verschillende soorten zwangerschappen van een haai? Dat kan. Klik hier om naar Anatomie van de Haai op deze website te gaan. 

Relatie tot de mens

In principe heeft de koekjessnijder mensenvlees niet op zijn menu staan. De haai vormt dus geen bedreiging voor ons, mits je natuurlijk niet midden in de nacht in open zee gaat zwemmen. Doe je dit tegen beter weten in dan loop je vooralsnog een grotere kans om door een andere haaiensoort te worden gegrepen. 

​De koekjessnijder wordt als een van de weinige haaiensoorten die er zijn gelukkig niet bedreigt door mensen.

​Natuurlijke vijanden

De koekjessnijder staat voor zover bekend op het menu van andere haaiensoorten en grote vissoorten.

De haringhaai, Lamna nasus, is familie van de makreelhaai. De haai leeft in het noord en zuid Atlantische Oceaan gebied en in het zuidelijke gebied van de Stille Oceaan. In tegenstelling tot andere haaiensoorten staat de haai bekend om zijn speels temperament. Dit wil zeggen dat deze, door nieuwsgierigheid aangedreven, op speelse wijze contact zoekt met mensen. 

Bouw

Net als zijn naaste familielid de makreelhaai is de haringhaai gebouwd voor snelheid. De haringhaai is een uitermate krachtige zwemmer en moet blijven zwemmen om zijn lichaam van zuurstof te voorzien.
 
Qua uiterlijk lijkt deze haai veel op de makreelhaai, maar heeft ook iets weg van de witte haai wat betreft dezelfde vorm van het lichaam. Het grote verschil met de witte haai is echter dat de witte haai bovenaan de lijst van meest gevaarlijke haaiensoorten staat en ook nog veel groter en zwaarder wordt dan de haringhaai die op hoge leeftijd, (tot 50 jaar), een lengte van 3,7 meter kan halen met een gewicht van 250 kilo. Toch moet je je niet vergissen in de haringhaai, want ook al zijn er weinig meldingen van aanvallen op mensen door de haringhaai bekend, deze kan door zijn bouw, kracht, gebit en snelheid een serieuze dreiging vormen voor ons.

Haringhaai © Shutterstock

De haringhaai heeft, net als de makreelhaai, een spitse neus en grote ogen, maar de rugvin van de haringhaai is driehoekig en vele malen groter, heeft tevens een kenmerkende witte vlek onderaan de achterkant van de rugvin en heeft een gestroomlijnd lichaam dat de vorm heeft van een torpedo; dat wil zeggen een spitse neus en een ronde buik die smal afloopt naar een zeer krachtige staart.
 
Net als de makreelhaai heeft de haringhaai een grijsblauwe huid en witte onderbuik. Dit maakt hem vrijwel onzichtbaar van onderaf gezien en van bovenaf kan hij zijn schuttingskleuren uitermate goed gebruiken om prooi te zoeken op de bodem van de zee.

Migratie

De haringhaai kan grote afstanden afleggen waarbij hij zijn lichaamstemperatuur vrij snel kan aanpassen aan de temperatuur van het water. Men heeft ontdekt dat de haringhaai leeft in temperaturen met een gemiddelde van 1 – 23 graden, echter hij voelt zich het prettigst in water met een gemiddelde temperatuur van tussen de 5-10 graden.

​Leefgebied van de haringhaai 

Hij leeft overdag voornamelijk in diep water, 1350 meter diep, en komt pas tegen de avond weer naar boven. Toch kun je hem ook aantreffen in water dat nog geen meter diep is, maar dit zijn dan vooral pasgeboren haringhaaien die voornamelijk vertoeven in ondiep water waar ze leren jagen voordat ze uiteindelijk richting het diepe water gaan.
​
Er zijn voor zover bekend twee groepen haringhaaien te vinden, die van de zuidelijke Atlantische Oceaan en die van de noordelijke Atlantische Oceaan. Beiden groepen leven binnen hun eigen gebied en zullen het andere gebied niet gauw binnentreden. 

Voeding

De haringhaai leeft in water waar er een ruim aanbod aan voedsel te vinden is, maar het is absoluut geen vuilnisbak zoals de zeer populaire tijgerhaai. Je zult dan ook nooit menselijke of dierlijke resten in zijn maag aantreffen, laat staan nummerborden, autobanden en paardenhoofden.
 
Het is geen opportunistische eter zoals bijvoorbeeld de witte haai die zich voornamelijk voedt met zeehonden, maar voedt zich met datgene wat hij vinden kan. Dit zijn kleine tot middelgrote vissoorten zoals makreel, kabeljauw, stokvis, schaaldieren en pijlinktvis, echter, als hij andere vissoorten tegenkomt, doet hij niet moeilijk, ook die zijn smakelijk.
Jagen doet de haringhaai op zijn eigen unieke wijze. Tijdens het zwemmen aan de oppervlakte duikt hij regelmatig de diepte in om naar prooi op de bodem van de zee te zoeken. Dit proces kan een paar uur in beslag nemen voordat de haai weer naar de oppervlakte terugkeert en dit hele proces wordt regelmatig herhaald.

Jagen doen ze over het algemeen alleen, maar als er sprake is van grote prooi willen ze ook wel in groepsverband jagen.
Korte documentaire dat gefilmd werd aan de kust van Cornwall. 

Voortplanting

Mannelijke haringhaaien zijn tussen de 6-11 jaar pas volwassen, met een gemiddelde lengte van 1,5 – 1,8 meter terwijl vrouwelijke haringhaaien de volwassen leeftijd pas bereiken als ze tussen de 12 – 18 jaar zijn en 1,9 – 2,2 meter lang zijn. Voorplanting van de haringhaai gebeurt in de maanden september tot en met november, maar in sommige gebieden wil dit zelfs opgerekt worden tot en met januari. De snelheid waarop een haringhaai groeit is afhankelijk van de regio waar de haai leeft.
 
Een groep haringhaaien in de zuidelijk gelegen Atlantische Oceaan brengt de lente door in de diepe wateren rondom Nova Scotia en migreren daarna noordwaarts richting New Foundland om daar de late zomer en vroege herfst door te brengen.
 
In december gaan de zwangere haringhaaien richting de Sargassozee, een langwerpige regio in de Noord-Atlantische Oceaan, een reis van 2000 kilometer om daar hun jong te baren. Tijdens deze reis vertoeven ze overdag op zo’n 600 meter diepte waar het water koel is en ‘'s nachts zwemmen ze richting de oppervlakte tot een diepte van 200 meter om te kunnen genieten van het koele water van de Golf Stroom.
 
Men denkt dat de zwangere haringhaai haar jong 9 maanden bij zich draagt. De pups worden in de ei bevrucht terwijl deze zich nog in de baarmoeder bevinden. Tegen het einde van de zwangerschap komt de pup uit zijn ei en voedt zich in de baarmoeder met de andere onbevruchte eieren of met zijn inmiddels overleden broertjes en zusjes.

Relatie tot de mens

Het is voor zover niet echt bekend of haringhaaien doelmatig mensen aanvallen. Zoals hierboven is vermeld zijn het speelse haaien die vaak door hun nieuwsgierigheid aangedreven op onderzoek willen uitgaan. Duikers van booreilanden hebben echter wel verteld dat ze met agressie werden belaagd door haringhaaien terwijl ze aan het werk waren, maar of dit om een echte aanval was of ging om nieuwsgierigheid dat leidde tot speelse gedrag is nog maar de vraag.
 
De paar keer waarbij een mens daadwerkelijk werd aangevallen zijn miniem. Een daarvan werd door een mens zelf uitgelokt en twee andere aanvallen gebeurden nadat de haaien na de vangst aan boord van de boot werden gehesen.
​
De haringhaai is een zeer geliefde vis voor sportvissers omdat ze tijdens het vissen gegarandeerd zijn van een pittige strijd, de haringhaai geeft zich namelijk niet gauw gewonnen en vecht krachtig terug. Helaas heeft het overdadig vangen van deze haaien ook weer geleid tot een sterke afname van hun soort waardoor ook zij een prominente plek hebben gekregen als 'zeer bedreigt' op de rode lijst van de ICUN's van meest bedreigde haaiensoorten. In Noorwegen raken haringhaaien regelmatig in de netten van beroepsvissers verstrengeld wat ook weer helaas tot sterfte leidt.

De grijzerifhaai, Carcharhinus amblyrynchos, is samen met de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai een van de meest voorkomende haaiensoorten die er zijn. Deze haaien leven voornamelijk in groepen in tropische wateren nabij koraalriffen, lagunes en aan de rand van diepzee afgronden. Dit zijn redelijk agressieve haaien, maar ze vertonen voornamelijk in het begin nieuwsgierig gedrag als er duikers in de buurt zijn. Ze kunnen echter aanvallen als ze zich bedreigd voelen en doen dit door de duiker telkens te belagen met snelle, agressieve spurten waarbij ze hun tanden flink aan het werk zetten.

Grijze rifhaai | © SF Brit | Flickr

De beet van een grijzerifhaai kan zware verwondingen veroorzaken, maar er zijn gelukkig tot dusver nog geen mensen aan overleden. Vanwege hun onvoorspelbare gedrag en hun ietwat 'lange tenen', wordt duikers ten strengste aangeraden om afstand te houden en geen flits te gebruiken tijdens het fotograferen als de haaien onrustige gedrag vertonen.

Let op, dit is een zeer vechtlustige haai die ondanks zijn kleine postuur moeiteloos het gedrag van een kamikaze zal vertonen als je hem tegen zijn haren strijkt!

​Bouw

De grijzerifhaai is familie van de requiemhaai en kan een lengte van 2,6 meter bereiken met een gewicht tot en met 35 kilo. Ondanks zijn vaak opvallende asociale gedrag vertoeft hij desondanks het liefst in een groep. Deze haai heeft bepaalde lichamelijke kenmerken die je weer terugziet bij andere rifhaaien, te weten de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai. Dit wil zeggen dat de haai een brede, platte kop heeft die redelijk lang is, grote ronde ogen en zwarte of witte verkleuringen heeft aan zijn vinnen, alhoewel dit bij de rugvin minder geprononceerd is dan bij de witpuntrifhaai en de zwartpuntrifhaai. Echter, de tweede rugvin, de aarsvinnen en de staartvin hebben wel een duidelijke zwarte afzetting en onderaan beide borstvinnen zie je ook een opvallende zwarte kleur.

​De haai heeft verder een grijs tot koperkleurig lichaamskleur en een witte buik. Mede dankzij de koperkleuring van de grijzerifhaai wordt hij vaak aangezien voor de koperhaai, nog een haai met een 'attitude', en met de zwartpunthaai. Ze hebben 26-28 tanden die allen scherp en gekarteld zijn, al zijn de ondertanden minder breed van vorm dan de boventanden.

© NOAA Photo Library/Flickr

Leefgebied

De grijzerifhaai leeft voornamelijk in tropisch en subtropische wateren in de buurt van koraalriffen, lagunes en atollen. De haai schijnt een voorkeur te hebben voor gebieden die grenzen aan zware onderwater stromingen. Hij zwemt zowel aan de rand van de koraalriffen alsook in dieper water tot en met 1000 meter, maar doorgaans brengt hij het meeste van zijn tijd door in wateren van 0-280 meter diepte. Hun leefgebied omvat de Indische- en Grote oceaan, te weten het noorden en westen van Australië en Indonesië, de oostkust van Afrika, de westkust van Amerika, Azië en de Rode zee.

De grijzerifhaai is samen met de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai het meest voorkomende haaiensoort  die in deze gebieden voorkomt.  Ze zwemmen vaak in groepen overdag, wel 100 haaien in totaal, maar individuen die niet deel uitmaken van een groep kunnen ook langere periodes doorbrengen stilliggend op de zandbodem. Grijzerifhaaien leven voornamelijk boven vlakke zandbodems en worden meestal pas in de avonduren echt levendig. Dit zijn verder haaien die heel lang in hetzelfde gebied blijven wonen waardoor het heel gemakkelijk is om hen te beschermen.

Via verkregen informatie van zenders die aan haaien zijn bevestigd is men te weten gekomen dat grijzerifhaaien die in de buurt van koraalriffen verblijven dagelijks grote afstanden afleggen langs de rand van het rif. De haaien die woonachtig zijn in ondiepe lagunes keren elke dag weer terug naar dezelfde plaats. Net als met andere rifhaaien het geval is, blijft de grijzerifhaai redelijk in de buurt. Gelegde afstanden zijn doorgaans niet  meer dan 4,2 kilometer.

Voeding

De grijzerifhaai heeft een gevarieerd dieet en eet graag pijlinktvis, octopus, benige vissoorten zoals doktersvissen, koraalvlinders, langhoornkoffervis en soms ook hun eigen jonge soortgenoten. Het jagen gebeurt voornamelijk 's nacht. Een verhoogde activiteit bij deze haaiensoort is dan duidelijk waarneembaar.

Net als bij veel andere haaiensoorten die in groepsverband leven drijft de grijzerifhaai in een groep grote groepen vissen naar de kust toe om zodoende het jagen te vergemakkelijken. Het gebeurt echter vaak dat de groep grijzerifhaaien tijdens de jacht uit elkaar valt waarna elk haai zelfstandig op jacht gaat.

Voortplanting

Dit is een haaiensoort die wegens zijn kleine nesten en late volwassenwording, veel moeite moet doen om zijn aantallen te herstellen. Ze kunnen een lengte bereiken van 2,6 met een gewicht van 35 kilo, maar worden doorgaans niet langer dan 2 meter lang. Mannetjes grijzerifhaaien zijn doorgaans op 7 jarige leeftijd seksueel volwassen en vrouwtjeshaaien iets later, met 7,5 jaar.

​Vrouwtjes grijzerifhaaien zijn levendbarend, viviparity. Dit wil zeggen dat de foetussen middels een placenta gevoed worden gedurende de zwangerschap. Zwangerschappen duren 12 maanden waarna er 1-6 jonge haaien zullen worden geboren. Babyhaaien meten 45-50 centimeter en zijn direct na hun geboorte onafhankelijk. Het is bekend dat er grote groepen jonge grijzerifhaaien gevormd worden waardoor men sterk de indruk heeft dat dit haaiencrèches zijn.

 

 

Regenboogstekelmakreel

Weetje:

een regenboogstekelmakreel verwijdert parasieten van het lichaam van een grijzerifhaai door zich tegen het lichaam van de haai aan te wrijven.

© Florida Fish and Wildlife

 

Relatie tot de mens

Zoals hierboven al is beschreven, de grijzerifhaai is geen mak lammetje. Duikexcursies worden regelmatig georganiseerd zodat je 'up and close' kunt zijn met deze pittige 'pitbulls', echter, regels en waarschuwing dienen dan wel in acht te worden genomen. Een grijzerifhaai die zich bedreigt voelt kan flinke wonden opleveren.

Dit zijn nieuwsgierige haaien die om je heen zwemmen om hun nieuwsgierigheid te bevredigen, maar een onverwachte beweging of ongewenste toenaderingen vanaf jouw kant wordt door hen niet op prijs gesteld. Hieronder zie je een schema. Het toont duidelijk het verschil in gedrag tussen een grijzerifhaai die ontspannen zwemt of een grijzerifhaai die zich bedreigt voelt en agressief gedrag vertoont.

Dreigend gedrag van een grijzerifhaai | © Chris Huh

Tot nu toe zijn er 7 geregistreerde, on-uitgelokte en 6 uitgelokte aanvallen geweest door de grijzerifhaai. Aanvallen komen het meest voor bij haaien die geen deel uitmaken van een groep. Haaien in een groep zullen minder geneigd zijn om agressief te reageren omdat ze zich waarschijnlijk minder kwetsbaar voelen in groepsverband.

Vanwege de grote aantrekkingskracht die de grijzerifhaai heeft op duikers is deze haaiensoort uitermate geschikt voor de toeristische industrie. In sommige gebieden en dan met name vooral in de Indische oceaan, daalden hun aantallen gedurende de jaren '60-'90' door overbevissing. Het teloorgaan van koraalriffen in hun leefgebied kan ook het achteruitgaan van hun aantallen vergroten. Inmiddels zijn de grijzerifhaaien in de Malediven beschermd. De grijzerifhaai kan een leeftijd bereiken van 25 jaar.

Natuurlijke vijanden

Ook de grijzerifhaai heeft natuurlijke vijanden. Het gaat dan vooral om grotere haaiensoorten zoals de zilverpunthaai en de hamerhaai.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De hamerhaai, Sphyrna Mokarran, heeft een bedenkelijke reputatie opgebouwd onder de haaiensoorten. Met zijn nogal opvallende uiterlijk heeft hij qua belangstelling niets te vrezen, als je hem eenmaal hebt gezien vergeet je hem nooit meer.

​Bouw

Dit opvallende haai heeft niet voor niets de naam hamerhaai gekregen, wat te danken is aan de nogal vreemde vorm van zijn kop. Van onderen bekeken heeft dit magnifieke schepsel een T-vorm; een lang lichaam en een brede, platte kop met ogen die aan beide uiteinden zijn te vinden.

Door de bijzondere positie van beide ogen beschikt de haai over een panoramische blik wat hem goed van pas komt tijdens de jacht. De vorm van zijn hoofd maakt ook dat hij erg lenig is en ongekend snel tijdens het zwemmen van positie kan veranderen. Zijn rugvin is indrukwekkend; het is zowel groot als vrij hoog. Je kunt de hamerhaai vinden zowel langs tropische kusten alsook in dieper wateren.

Duiken met een grote hamerhaai in de Bahama's © Tomas / Adobe Stock

Leefgebied

De grote hamerhaai heeft genoeg aan zijn eigen gezelschap en zwemt hierdoor graag alleen. Hij kan grote afstanden afleggen op zoek naar warmer wateren waar hij zijn lievelingsgerechten vindt. Deze vindt hij tussen de koraalriffen. De haai leeft graag in water dat een gemiddelde temperatuur heeft en je komt hem dan ook voornamelijk tegen vlak bij de kust. Een interessant detail; de hamerhaai zwemt ook in de Middellandse Zee!

​Territorium

De grote hamerhaai is een territoriumdier en houdt er niet van als een vreemde zich in zijn leefomgeving begeeft. Het kan hierdoor gebeuren dat de haai met veel venijn en als een soort tank op de schuldige afstevent en hem vriendelijk begroet middels een beet met zijn krachtige kaken. De veroorzaakte wond kan leiden tot veel bloedverlies, vaak met de dood tot gevolg. Het is daarom aan te raden om een grote hamerhaai altijd met veel terughoudendheid en op zeer respectvolle wijze te benaderen.

Voedsel

Zijn lievelingshap is de pijlstaartrog. Tijdens de jacht op de dit voor hem culinaire delicatesse, gebruikt de hamerhaai zijn platte kop om de rog vast te pinnen aan de bodem van de zee waardoor hij beter in staat is om zijn smakelijke hap te verorberen. Er zijn overigens hamerhaaien aangetroffen met de staart van een rog nog tussen hun tanden en zelfs, quelle horreur!, in hun kop. Andere kleinere delicatessen zijn voor de hamerhaai ook niet te versmaden zoals vissen, krabben, inktvis, kreeft, andere haaiensoorten en als klap op de vuurpijl – zijn eigen soortgenoten, de hamerhaai. Ja, daar word je wel stil van, nietwaar? De reden waarom ze zich soms gedragen als kannibalen en hun eigen soortgenoten opeten is nog steeds niet gevonden.

Familie

De hamerhaai is lid van een groot en indrukwekkende familie hamerhaaien. Zijn stam telt maar liefst negen verschillende soorten waarvan er drie een ernstig gevaar vormen voor de mens. De grootste hamerhaai is de 'grote hamerhaai'. Deze individu kan een lengte van maar liefst zes meter bereiken en tot wel 580 kilo wegen, dit in tegenstelling tot de andere hamerhaaien, zij worden doorgaans niet langer dan vier meter. Zijn tanden zijn driehoekig en zeer scherp, hij is gek op zijn eten en neemt het jagen dan ook uitermate serieus.

Voortplanting

De vrouwelijke hamerhaai draagt gedurende haar zwangerschap tussen de 13 – 56 pups in haar buik. Gedurende de zwangerschap worden de foetussen gevoed door middel van de placenta. Bij de geboorte meten ze tussen de 56 – 70 centimeter in lengte. Direct na de geboorte verlaten ze hun moeder en zijn ze volledig op zichzelf aangewezen.

Relatie tot de mens

De hamerhaai heeft, net als veel andere haaien, veel te vrezen van de mens en dan voornamelijk weer de vriendelijke buren uit Azië. Er wordt helaas ook, al is het bij de hamerhaai niet echt specifiek, op hen gejaagd vanwege hun vinnen. Ik heb overigens in een eerdere artikel aandacht besteed aan de aardige buren uit Azië; de blauwe haai. Helaas krijgen ook zij hierdoor een eervolle vermelding op de lijst van meest bedreigde diersoorten.

Zichzelf snel voortplanten om het uitsterven van hun soortgenoten te voorkomen gaat helaas niet lukken, ze brengen maar eens per twee jaar jongen voort. De afname van de hamerhaai is zelfs zo ernstig dat hun aantallen in de afgelopen 25 jaar met maar liefst 80% achteruit zijn gegaan. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, want de hamerhaai neemt, net als elk ander zeedier, een belangrijke positie in binnen de voedselketen.

Door de afname van deze magnifieke dieren dreigt tevens het ecosysteem ernstig verstoord te worden, iets waar de liefhebbers van haaienvinnensoep geen enkele moeite mee schijnen te hebben. Enige troost, hoe krom dit ook mag klinken, is dat de gehele haai na de vangst volledig wordt verwerkt. De olie in hun lever bevat veel vitamine A en wordt daarom gebruikt in vitamine preparaten, er wordt tevens ook leer van hun huid gemaakt en hun vlees wordt verder gebruikt voor de voedselconsumptie. Wat overblijft wordt weer verwerkt in vissenvoer.

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras

De Galapaoshaai dankt zijn naam aan Robert Evans Snodgrass en Edmund Heller toen zij beiden in 1905 de soort tegenkwamen tijdens een bezoek aan de Galapagoseilanden. Het zal je niet kwalijk worden genomen wanneer je denkt dat de Galapagoshaai, Carcharhinus galapagensis, bij de Galapagos eilanden vandaan komt. Toch is dit absoluut niet het geval. De Galapagoshaai is namelijk een echte wereldburger en je treft hem dus overal aan waar de watertemperatuur matig tot tropisch is. Galapagoshaaien zijn mogelijk ook wereldreizigers. 

Galapagoshaai zwemmend over het koraalrif, Darwin Eiland, Galapagos Eilanden, Ecuador © wildestanimal / Adobe Stock

​Bouw

De Galapagoshaai behoort tot de familie van de requiemhaai. Requiemhaaien hebben bepaalde kenmerkende eigenschappen, te weten; ze zijn vleeseters, ze hebben een gestroomlijnd lichaam, ronde ogen, vijf kieuwen en ze zijn levendbarend. Andere haaienfamilies die tot de familie van de requiemhaai behoren zijn de witte haai, de stierhaai, de tijgerhaai, de witpunthaaien de blauwe haai. Er zijn overigens nog veel meer haaiensoorten die tot deze haaienfamilie behoren.

​De Galapagoshaai is verder bijna identiek aan de schemerhaai en de grijzerifhaai. Het is nagenoeg praktisch onmogelijk om de drie haaiensoorten uit elkaar te houden. De enige clou die hier een Galapagoshaai betreft en niet de grijzerifhaai of schemerhaai is terug te vinden aan het slankere lichaam en de hoogte en de ietwat ronde bovenpunt van zijn rugvin. Deze hoge rugvin bevindt zich net achter de borstvinnen. Verdere, weliswaar onzichtbaar verschillen, zijn dat een Galapagoshaai 58 vertebrae heeft, terwijl een schemerhaai er 86-97 heeft en een grijzerifhaai maar liefst 110-119 vertebrae heeft. Echter, om deze verschillen te kunnen gewaarworden zul je eerst de haai moeten vangen, het moeten doden en open moeten snijden en dat doen we uiteraard liever niet.

​De Galapagos haai kan flink worden, met een maximale lengte van 3,5 meter. Zijn gewicht is redelijk gemiddeld. Tot nu toe is het maximum geregistreerde gewicht van een Galapagoshaai 195 kilo en dat betrof een vrouwtje met een lengte van 3 meter. De Galapagoshaai heeft een bruingrijze bovenkleur en een witte onderbuik. Langs zijn zijkanten zijn vage witte strepen. Hij heeft een vrij brede, ronde neus en in zijn onder- en bovenkaak zitten 14 rijen snijtanden waarbij de boventanden breder zijn dan die in zijn onderkaak. 

​Galapagoshaaien zijn levendbarend. Meer hierover later. 

Voeding

Galapagoshaaien eten datgene wat voorhanden is en wat gevonden wordt op de rotsachtige zeebodem. Dit kan octopus, inktvis of de daar aanwezige diverse vissoorten zijn. Naarmate ze groter worden, wordt hun dieet ook uitgebreider. Ze jagen dan op koppotigen, andere haaiensoorten, op leguanen, op af en toe een malse zeevogel en zelfs op zeehonden. Galapagoshaaien deinzen er overigens ook niet voor terug om op hun eigen jong te jagen. Galapagoshaaienpups blijven daarom de eerste periode na hun geboorte in ondiep water. 

Leefgebied

Galapagoshaaien vertoeven het liefst in wateren met een gemiddelde tot en met een tropische temperatuur. Je treft ze daarom alleen aan in tropische rifgebieden en dan altijd aan de kust van oceanische eilanden en bij voorbaat in zeer helder en vrij ondiep water op 2 meter diepte. Soms worden ze echter ook waargenomen op 180 meter diepte. 

Je treft Galapagoshaaien aan in de Indische en de Atlantische oceaan. Gebieden waar een sterke stroming is en waar de bodem rotsachtig is hebben bij deze haai de voorkeur. Galapagoshaaien leven in grote groepen. Er wordt zelfs beweerd dat Galapagoshaaien 90-95% van alle aanwezige haaienpopulatie vertegenwoordigen in die gebieden waar je deze haaiensoort aantreft. Deze haai komt dan ook in groten getale voor. Ze worden niet gevangen voor hun vinnen, omdat ze nu eenmaal niet in een voor dat markt strategisch gebied leven. Vandaar dus ook dat ze zo veel voorkomen. Verder worden ze in sommige gebieden door de plaatselijke autoriteiten beschermd. Toch en ondanks dit zijn dit zeer langzaam voortplantende haaiensoorten, en daardoor krijgen ze alsnog van de IUCN de status 'bijna bedreigd'.

Dit zijn nieuwsgierige haaien en het is niet ongewoon voor deze haaien om tegen boten en peddels, duikers en verder alles wat hun belangstelling wekt aan te stoten.  

Voortplanting

Tussen januari en maart breekt het voortplantingsseizoen aan voor de Galapagoshaai. De gemiddelde lengte waarop een mannelijke Galapagoshaai geslachtsrijp is is gemiddeld 205 en 239 cm lengte, (6 - 8 jaar) en voor een vrouwtje is dat gemiddeld 215 en 245 cm, (7 - 9 jaar). Vermoed wordt echter dat ze zich pas op tienjarige leeftijd zullen voortplanten. Het voortplantingsritueel gaat er hevig aan toe en het vrouwtje toont nadien flinke bijtwonden in haar borstvinnen, kieuwen en aan het lichaam. 

De zwangerschap duurt 12 maanden waarna er 4 - 16 haaienpups worden geboren. Deze hebben een gemiddelde lengte tussen de 75 - 89 centimeter. De pups brengen de eerste periode na hun geboorte door in crèches waar ze een zekere mate van bescherming genieten. Dit is hard nodig, want volwassen Galapagoshaaien jagen namelijk ook op hun eigen jong. Galapagoshaaienpups worden levend gebaard, viviparous. 

​Relatie tot de mens

Omdat deze haaiensoort nieuwsgierig is en in grote leefgroepen vertoeft, worden duikers aangeraden om extra alert te zijn. Ze zijn vaak gesignaleerd tijdens aanvallen van eetrazernij. Duikers hebben ook gerapporteerd dat ze dreigend gedrag vertoonden waarbij ze een ronde rug vertoonden. Er is tot op heden nog maar 1 (geregistreerd) fatale aanvaring met een Galapagoshaai geweest. Speervissers worden echter op het hart gedrukt om extra vigilant te zijn wanneer er Galapagoshaaien in de buurt zijn. 

De franjehaai ziet er niet uit als een haai, maar het is er wel degelijk een. Deze haaiensoort, Chlamydoselachus anguineus, is ook bepaald geen schoonheid om te zien. Sterker nog, de franjehaai zou zomaar een hoofdrolletje kunnen vertolken in een nieuwe Jurassic World film, want de franjehaai heeft een wonderbaarlijk en prehistorisch uiterlijk. Daarnaast, het zou je ook vergeven worden als je dacht dat hij familie was van de zee-aal, want er zitten een aantal karakteristieke overeenkomsten in beide vissoorten waar je niet omheen kunt.

​De haai werd eerst ontdekt door de Duitse ichtyoloog Ludwig Döderlein. Een ichtyoloog is een wetenschapper die zich bezighoudt met de studie van vissen. Ludwig bezocht Japan tussen 1879 en 1881 en bracht twee exemplaren van de franjehaai terug naar Wenen. Helaas is zijn manuscript over de haai verloren geraakt, echter, Samuel Garman, een Americaanse zoöloog ving daarna nog een 1,5 lang exemplaar in de baai van Sagami in Japan. Hij schreef er later een boek over: 'An Extraordinary Shark' dat in 1884 werd uitgebracht. Hij gaf de haai de naam Chlamydoselachus anguineus.

​Bouw

De franjehaai, zijn naam is afgeleid van de ruime kieuwen aan de zijkanten van de kop, is een minderbekende haaiensoort, maar dat komt ook omdat de kans dat je deze tegenkomt praktisch nihil is. Met zijn maximale lengte van 2 meter, zijn langwerpige cilindervormige lijf en griezelige brede kop vol tanden waan je je zondermeer terug in een prehistorisch tijdperk. De Engelse naam voor deze haai is weliswaar 'frilled shark', maar de haai heeft ook een andere, meer toepasselijke naam, de 'fossil shark', oftwel, 'fossiele haai'. Je hebt echter van deze haai niets te vrezen, al zou het je vergeven worden als je dat wel deed. Met een grote mond die maar liefst 25 rijen met 300 naar binnen gekeerde zeer scherpe tanden heeft, ziet de haai er gewoon formidabel uit. Het mag dan een hele geruststelling zijn om te weten dat deze opmerkelijke vis geen mensen lust.

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. A copy of the license is included in the section entitled GNU Free Documentation License. © Citron

​Anders dan bij andere haaiensoorten heeft de franjehaai 6 kieuwen die allen roodkleurige franje hebben, hier stamt dan ook de naam franjehaai vanaf, waarbij de eerste kieuw zelfs helemaal om de nek heen zit. De mond lijkt groot, maar dit is misleidend en lijkt alleen maar zo omdat de mond en kop veel weg heeft van een hagedis. De franjehaai heeft het lichaam van een slang en is uitstekend ontwikkeld om hun prooi die tussen rotsspleten, spelonken en in grotten verstopt zit, te vangen. Geleerden denken zelfs de de franjehaai, net als een slang, razendsnel uithaalt naar zijn prooi, maar dit is speculatief denken, want niemand heeft nog ooit een franjehaai zien jagen.

​De haai heeft een opvallende bouw; twee kleine borstvinnen, een rugvin, twee vinnen bij de anus en een zeer lange staartvin die zich allen bevinden helemaal onderaan het lichaam. Je zou zijn lichaam het beste kunnen vergelijken met een dart - langwerpig met rafelig uiteinde. Opmerkelijk voor een haai, de franjehaai heeft geen derde ooglid om zijn ogen mee te beschermen tijdens de jacht.

​Het spreekt voor zich dat in diep water bepaald geen tropische temperaturen heersen. Het is er ijs en ijskoud en dit heeft ook gevolgen voor de franjehaai, want door de vrieskou werkt alles veel trager. Zo is zijn spijsvertering erg traag en duren de zwangerschappen van de vrouwtjes franjehaai vermoedelijk ook veel langer, maar hier lees je meer over als we het straks gaan hebben over hun voortplanting.

Leefgebied

De franjehaai is een diepzeevis en je komt hem voornamelijk tegen op dieptes van 50 - 1280 meter, maar ze kunnen ook overleven in dieptes van 1570 meter. Ze zijn zeer moeilijk te vinden en hierdoor was het in het verleden vrijwel onmogelijk om op ze te jagen. Zodoende hadden ze dan ook niets te vrezen van de mens en bleef hun aantal ook redelijk stabiel.

​De franjehaai is een zeebodemvis, al wil je ze soms aan het wateroppervlakte tegenkomen, maar dit gebeurt heel zelden. Ze leven voornamelijk bij Japan, Australië, in het Caribische gebied, bij Chili, Nieuw Zeeland, de Atlantische oceaan, de Middellandse zee, de Arctische oceaan en West Afrika. Wil je ze in het wild zien, dan zul je echt af moeten reizen naar deze gebieden en ook erg veel geluk moeten hebben. De meeste kans om er eentje in het wild te zien heb je in Japan.

​Voeding

Niemand heeft nog ooit een franjehaai zien jagen, laat staan eten, maar men weet inmiddels door autopsie dat ze graag inktvis, haaien en benige vis soorten eten. Gedacht wordt dat ze voornamelijk gewonde en vermoeide inktvissen vangen. Ook denkt men dat ze middels verrassingsaanvallen hun prooi overvallen. Ze kunnen, dankzij hun flexibele kaken, complete prooien naar binnen werken die de helft van hun eigen lichaamslengte meten. Het is ook mogelijk dat ze, door hun kieuwen af te sluiten, prooi naar binnen zuigen, maar ook dit is en blijft speculatief daar niemand ze nog ooit heeft zien eten.

Voortplanting

Veel weten we niet van de franjehaai, maar dankzij het onderzoek op 264 franjehaaien in de baai van Saruga in Japan is men veel te weten gekomen over hun voortplanting.

​De vrouwelijk franjehaai heeft mogelijk de langste zwangerschap van alle levende schepsels. Ze is 78 maandenlang zwanger! 3,5 jaar dus. Dit is twee keer zo lang als een olifant. De vrouwtjes franjehaai is groter dan het mannetje, maar dat moet ook wel als je bedenkt dat ze gemiddeld 2-12 baby's bij zich moet kunnen dragen. Ze bevalt gemiddeld van zes jonge franjehaaien. Helaas zijn de overlevingskansen van de pasgeborenen in het wild erg klein, wat uiteraard niet bevorderlijk is voor hun voortbestaan.

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. A copy of the license is included in the section entitled GNU Free Documentation License. © Citron |

Vrouwtjes franjehaaien zijn eirerlevendbarend. Dit wil zeggen dat ze de eitjes bij zich draagt gedurende haar zwangerschap en dat de baby franjehaaien vlak voor hun geboorte uit hun ei komen en levend geboren worden. De baby haaien zijn 55 cm. lang bij de geboorte. Er zijn geen vaste tijdstippen in het jaar waarop de vrouwelijke franjehaai bevalt, iets wat je wel bij andere haaiensoorten tegenkomt.

Relatie tot de mens

De franjehaai heeft net als alle andere haaiensoorten, veel te lijden dankzij de mens. Vervuiling van het water, waardoor ze gevoeliger zijn geworden voor allerlei ziektes, de netten van beroepsvissers, sportvissers en allerlei andere zaken vormen een reële dreiging voor deze haaiensoort, maar ook het veranderende weerbeeld heeft nadelige gevolgen voor het leefgebied van de franjehaai. Denk hierbij aan de opwarming van de zee.

​Gevangen franjehaaien worden vaak verwerkt in dierenvoeding, menselijke consumptie of weggegooid als afval. Een treurig einde voor zo'n bijzonder unieke schepsel. Door de toename van de beroepsdiepzeevisserij raakt het voortbestaan van de franjehaai ook ernstig in gevaar. 

De doornhaai, Squalus acanthias, behoort tot de groep doornhaaiachtigen. Doornhaaiachtigen kennen 119 takken in 7 families. In het Engels heet deze haai, de Squalus acanthias, ook een Spiny dogfish. De reden hiervan is dat er door vissers een voor honden kenmerkende roedelgedrag werd geobserveerd tijdens de jacht. Doornhaaien leven in grote groepen van soms wel honderden haaien. Deze haaiensoort leeft ook in de Noordzee.
Bouw

De doornhaai is een lange, slanke haai. Deze haaiensoort heeft een aantal specifieke kenmerken:

• Hij heeft twee rugvinnen
• Sommige soorten hebben giftige stekels aan hun rugvinne
• Hij heeft een aarsvin
• Hij heeft een korte, puntig snuit
• Hij heeft 5 kieuwen
• Zijn snuit is niet lang, maar juist kort
• Hij heeft witte vlekken op zijn rug

Doornhaaien hebben een grijs- tot bruinkleurig rug en een crèmekleurige buik. De stekels bij hun rugvinnen zijn giftig en worden door de haai gebruikt als afweermechanismen. Hun staart is heterocerkale, wat wil zeggen dat de bovenkant van de staartvin langer is dan de onderkant.

​Aan de basis van beide rugvinnen zit een giftige stekel, acanthias. Het gif van deze stekels wordt gemaakt door klieren die zich in de rug van de haai bevinden. Dit gif kan dodelijk zijn voor mensen en veroorzaakt enorm veel pijn en ongemak. Ze vormen hierdoor ook een belemmering voor vissers als deze doornhaaien aantreffen in hun netten. Dit is een redelijke inactieve haai niet van snel zwemmen houdt.

Doornhaai | ©Ben Thompson | Flickr

Doornhaaien hebben sterke kaken die gevuld zijn met 50 tanden. Hun mond ligt aan de onderkant van hun puntige snuit. Ook hebben ze grote ronde ogen en zuiggaten die zich achter de ogen bevinden. Verder kunnen mannetjes doornhaaien tot 100 centimeter lang worden en vrouwtjes doornhaaien tot 127 centimeter lang. Hoe oud deze haaiensoort precies wordt is niet bekend, dit heeft geleid tot veel debat en speculatie. Vooralsnog is het huidige oordeel dat de haai tussen de 30 en 100 jaar oud wordt.

Voedsel

Veel informatie over doornhaaien is er niet. Wat men aan informatie heeft  is verkregen dankzij de visserij. Later hier meer over. Echter, zoals bovenaan deze pagina is aangegeven, weten we in ieder geval dat doornhaaien roedelgedrag vertonen bij de jacht. Ze zwemmen dus in feite met honderden doornhaaien tegelijk dicht bij elkaar en jagen zodoende hun prooi op.

​De doornhaai heeft twee methodes waarop ze hun eten consumeren; ze laten hun onderkaak naar beneden zakken en zuigen als het ware de prooi razendsnel naar binnen of ze rammen de prooi, grijpen het met hun sterke kaken en eten het op.

​Doornhaaien jagen overdag. Hun hoofdmaaltijd bestaat uit haring, makreel, lodde, pijlinktvis, kwallen, krabben en zelfs weekdieren.

​Sommige geleerden denken dat de doornhaai gedurende de wintermaanden veel minder eet dan normaal, waarschijnlijk omdat ze dan op grote diepte zwemmen (900 meter). Na de winter komen ze weer naar boven slanker dan normaal, maar migreren dan vrijwel meteen naar warmer water voor de jacht.

​Leefgebied

De doornhaai houdt van gematigde en subtropische temperaturen. Je kunt ze daarom ook aantreffen bij ons in de Noordzee, waar ze overigens ook vaak worden gevangen. Dit type haai leeft vlakbij de bodem van de zee op dieptes variërend tussen de 50 en 149 meter. Ze worden ook aangetroffen boven continentale platen (een deel van een continent dat onder water ligt), op zo'n 900 meter diepte. Daar verblijven ze meestal, behalve dan tijdens de jacht. 

​Verder kom je ze in zowel zoutwater als brakwater tegen, al prefereren ze zoutwater het liefst. Jonge doornhaaien leven op een grotere afstand van de kust af dan de oudere soorten.
Deze soort haaien kunnen enorme afstanden afleggen. Een doornhaai met zendertje bleek vanuit Washington maar liefst een afstand van 5000 kilometer te hebben afgelegd naar Japan.

​Gedurende hun leven zullen doornhaaien in groepen leven die georiënteerd zijn op hun sekse. Gemengde groepen doornhaaien zijn uiterst zeldzaam. Mannelijke doornhaaien prefereren vlakke gebieden terwijl vrouwelijke doornhaaien alleen zullen terugkeren naar vlakke gebieden om te baren.

Voortplanting

De doornhaai behoort niet alleen tot de op een na grootste haaienfamilie, maar ze winnen ook de prijs voor de langste zwangerschappen onder de haaien. Vrouwtjes doornhaaien zijn maar liefst 2 jaar lang zwanger. Dit maakt ze erg kwetsbaar voor overbevissing.

​Er zijn een aantal factoren die de reproductie van deze haaiensoort mogelijk bepalen: Leefgebied, watertemperatuur en voedsel. Daarnaast denkt men dat de haai vrij laat pas seksueel actief wordt, alhoewel hier ook de meningen over verschillen. Sommige geleerden denken dat doornhaaien op 10- jarige leeftijd seksueel actief zijn, maar weer anderen schatten dit in op 20 en zelfs 30 jaar.

Doornhaai | © joe | Flickr

Doornhaaien zijn ovoviviparous. Baby's worden levend geboren waarbij de eieren gedurende de zwangerschap in de moeder uitgebroed worden. Ze krijgen de nodige voedingstoffen via een dooierzak. Bij de geboorte meten ze 22-33 cm. in lengte. De moederhaai draagt gedurende de zwangerschap 6-7 babyhaaien bij zich.

​We hebben al geconcludeerd dat doornhaaien in grote groepen leven, maar ze doen dit niet alleen voor de jacht. Het leven in een grote groep waarborgt een mate van veiligheid voor de doornhaai, daarnaast verblijven zwangere vrouwtjes ook in grote groepen bij elkaar als ze op zoek gaan naar een broedplaats.

Relatie tot de mens

Europa, Canada, Chili en Nieuw Zeeland vissen allemaal op de doornhaai. Europa maakt zich echter schuldig aan de grootste vraag naar doornhaaien van alle landen bij elkaar. Doornhaaien zijn onderdeel van het beroemde Engelse gerecht 'fish and chips' waar hij verkocht wordt als 'huss' en 'rock salmon'. In Frankrijk wordt de doornhaai verkocht als 'saumonette' en in België en Duitsland wordt de doornhaai verkocht als 'zeepaling'.

​In de Verenigde Staten werd er ook op grote schaal gevist op doornhaaien, maar in 2003 werd hier een einde aan gemaakt toen The American National Marine Fisheries Services hun wateren sloten voor verdere bevissing. Deze maatregel werd getroffen toen men bewijs kreeg dat de doornhaai voorgoed uit Amerikaanse wateren dreigden te verdwijnen door overbevissing. Geschat wordt dat er op het hoogtepunt van de doornhaaivisserij, tussen 1900 en 1910, maar liefst 27 miljoen doornhaaien werden gevangen.

​Doornhaaien worden ook voor veel andere doeleinden gebruikt: Levertraan, schuurpapier, vitamine, leer, visvoer, mest en het buikvlees wordt als 'haaizwammen' op de markt gebracht. Haaizwam wordt gemaakt van het ontvelde en daarna gerookte buikvlees van de doornhaai. Helaas worden doornhaaien ook door vissers gedood omdat ze gezien worden als een gevaar voor de visserij.

Je kunt de doornhaai zien in het Dolfinarium. 

​Natuurlijke vijanden

Ook de doornhaai heeft natuurlijke vijanden, te weten: Orka's, grotere haaiensoorten, zeeduivels, zeehonden, kabeljauw en de Atlantische gaffelkabeljauw. ​Om zichzelf te beschermen tegen aaseters gebruikt de doornhaai zijn twee giftige stekels als afweer. Hij doet dit door zijn rug te krommen en vervolgens met zijn stekels de vijand te doorboren.

De Caribische rifhaai, Carcharhinus perezi, is een robuust ogende haai en is lid van de familie van de requiemhaai. Requiemhaaien worden veelal in de volksmond mensenhaai of roofhaai genoemd en hebben bepaalde, zeer herkenbare kenmerken:

• Ze kunnen er groot worden
• Ze zijn levendbarend
• De borstvinnen zijn achter de kieuwen gesitueerd
• Ze kunnen gevaarlijk zijn voor mensen

Je vindt de haai, net als de meeste rifhaaien, in en aan de rand van koraalriffen, aan de grens tussen ondiep en diep water en vlak boven de zandbodem. Deze haaiensoort wordt tevens vaak verward met zijn naaste familieleden, de schemerhaai, de zwartpunthaai en de zijdehaai. Deze haai is in principe niet gevaarlijk voor mensen, maar desalniettemin zijn er in het verleden toch nog 27 aanvallen van de Caribische rifhaai geregistreerd waarvan er 4 niet uitgelokt waren!

Caribische rifhaai | © Pieter van der Velden |Flickr

Bouw

De Caribische rifhaai heeft een gestroomlijnd lichaam en heeft net als de meeste rifhaaien een ronde, platte neus en grote, ronde ogen. Verder heeft deze haaiensoort een redelijk grote rugvin, een richel die tussen de eerste en tweede rugvin loopt en twee grote borstvinnen.  De haai is  donkergrijs tot grijsbruin van boven en crèmekleurig aan de buikzijde.

​De grootste geregistreerde Caribische rifhaai bedroeg 2,95 meter. Ze kunnen een gewicht behalen van 170 kilo wat redelijk licht is in verhouding met zeg maar een stierhaai die met een bijna soortgelijke lengte van 3,5 meter, een gewicht kan bereiken van wel 300 kilo!!​

Ze hebben uitstekende ogen, een sterk ontwikkelde reukzin en een aantal krachtige sensoren die te vinden zijn in de punt van de neus. Deze sensoren zijn in staat om op grote afstand de bewegingen van een spartelende vis waar te nemen.

De tanden van de Caribische rifhaai zijn aan de boven- en onderkaak gekarteld en scherp, waarbij de boventanden gehaakt zijn en de onderste tanden puntiger zijn dan de boventanden.

​De Caribische rifhaai is een van de weinig haaiensoorten die langdurig op de zandbodem kan blijven liggen en dus gebruik maakt van buccale ademhaling, wat wil zeggen dat de wangspieren van de haai het water naar binnen trekt en het vervolgens via de kieuwen weer naar buiten perst om zodoende zuurstof te verkrijgen. Dat de haai zo lang op de zandbodem blijft liggen wil niet zeggen dat hij slaapt, duikers hebben namelijk vermeld dat de ogen van de haai ze voortdurend in de gaten blijft houden als ze in de buurt zijn.

Agressieve gedrag

De Caribische rifhaai kan opgewonden en vervolgens agressief worden in de buurt van speervissers. Dit heeft in het verleden tot niet uitgelokte aanvallen geleid, gelukkig geen van allen met dodelijke afloop. Echter, de schade van zo'n beet kan wel erg groot zijn. Duikers worden daarom geadviseerd om tijdens het duiken met deze haaiensoort de handen onder de oksels te houden of strak tegen het lichaam aan te houden om verwarring bij de haai te voorkomen. Een hand met losse vingers kan algauw gezien worden als een zwemmende vis en de haai zal zijn instinkt altijd volgen en vervolgens in de aanval gaan.

​Het agressieve gedrag van de Caribische rifhaai is weliswaar niet zo geprononceerd als dat van de grijzerifhaai, maar het is er wel. Je kunt dit zien aan de manier waarop hij zwemt. Als de haai ineens met zijn kop gaat schudden en zijn borstvinnen naar beneden wijzen, dan heb je een probleem, want dit zijn meestal de voortekenen van een op handen zijnde aanval. Je kunt dan maar het beste de haai goed in de gaten houden en ondertussen de afstand tussen jou en hem proberen te vergroten door langzaam voorzichtig achteruit te zwemmen.

Caribische rifhaai | © Mark Yokoyama | Flickr

Leefgebied

Zoals je al hebt kunnen lezen leven deze haaien voornamelijk tussen het koraalrif. Het leefgebied van de Caribische rifhaai beperkt zich echter tot de kustlijnen van de westelijke Atlantische oceaan, te weten de oostelijke kustgebieden van Noord en Zuid-Amerika. Je vindt ze o.a. aan de kust van Mexico, Florida, Bermuda, Puerto Rica, Brazilie, Cuba, Jamaica, Venezuela en Colombia. De Caribische rifhaai leeft in water tot 30 meter diep, maar ze kunnen ook dieper zwemmen tot ruim 380 meter diep.

​Je vindt ze vaak in grotten, liggend op het zandbodem. In 1975 deed Eugenie Clark, een ichtyoloog (wetenschapper die zich bezighoudt met het onderzoek naar vissen) onderzoek naar het slaapgedrag van de Caribische rifhaai. Zij deed dit in de onderwatergrotten bij het eiland Isla Mujeres, Mexico. Zij ontdekte dat de haaien veel baat hadden bij de zoetwaterstroming in deze grotten omdat het hun huid ontdeed van lastige parasieten en het ze een prettig gevoel bezorgde, een soort narcotische euforie. De Caribische rifhaai kreeg door dit merkwaardige gewoonte het koosnaampje 'slapende haai' toebedeeld.

Voedsel

De Caribische rifhaai eet benige bodemvissen, maar ook octopus, platvis, schelpdieren, grootoogbaars, geelstaart en adelaarsroggen.

Voortplanting

De vrouwelijke Caribische rifhaai is elk andere jaar zwanger en draagt de levende babyhaaien in haar buik, viviparity. Het paren gaat er vaak zeer agressief aan toe en de vrouwtjeshaai blijft vaak achter met flinke wonden aan haar lichaam. Ze zal 4-6 jong krijgen die ze vermoedelijk 12 maanden bij zich draagt. De babyhaaien worden in leven gehouden middels een placenta.

Baby Caribische rifhaaien zijn bij hun geboorte gemiddeld 70 cm lang. In de Noord Oostelijke kust van Brazilië werd een zwangere vrouwtjeshaai gevangen. Ze droeg 4 bijna voldragen babyhaaien bij zich, 1 mannetje en 3 vrouwtjes. Het mannetje was 70 cm lang en de vrouwtjes waren respectievelijk 68,5 cm, 69,70 cm en 70,4 c. lang. Het vrouwtje had wonden en littekens aan haar lichaam. Vanwege de vergevorderde stadium van haar zwangerschap en het plek waar ze haar vonden vermoedde men toentertijd dat het hier om een geboorteplaats en of een crèche ging. 

Caribische rifhaai | @Pieter van der Velden | Flickr

De pasgeboren pups zullen de eerste tijd in ondiep water vertoeven, waar ze redelijk veilig zijn voor aasgieren en waar ze gedurende de dag beschutting zoeken en 's nacht op jacht gaan. Men denkt dat de nog jonge Caribische rifhaai weleens ten prooi valt aan de stierhaai en de tijgerhaai.

Relatie tot de mens

De Caribische rifhaai wordt gelukkig beschermd in de Verenigde Staten en ook in sommige Zuid-Amerikaanse landen, echter, de haai krijgt alsnog de vermelding 'bijna bedreigd' op de rode lijst van het International Union of Conservation of Nature. Er is in het verleden zodanig op deze haaiensoort gejaagd dat de Caribische rifhaai in sommige gebieden bijna is uitgeroeid. Verder worden ze helaas door sportvissers gevangen en komen ze vaak per ongeluk in vissersnetten terecht.

​De Caribische rifhaai wordt verder ook gevist voor zijn vinnen. Het voortbestaan van de haai wordt ook bedreigd door het teloorgaan van hun habitat, het koraalrif.

Blauwe haaien zien er allesbehalve gevaarlijk uit. Ze zwemmen graag op hun gemak aan het wateroppervlak. Dit zijn redelijk nieuwsgierige dieren die graag alles wat ze zien willen onderzoeken, echter, vergis je niet, de blauwe haai, Prionace Glauca, staat ook bekend om het feit dat het een pittige haai is. Kenners zullen altijd een mate van afstand bewaren tussen zichzelf en de haai. Wanneer de haai onverhoopt een circulerend beweging maakt, is dit meestal het teken dat de haai klaar staat om aan te vallen. Een duiker met iets lekkers bij zich kan ervoor zorgen de haai lichtelijk dol wordt. Blauwe haaien hebben meestal één doel voor ogen; lekker veel en vaak eten. Met andere woorden, ze zijn gek op hun voedsel. 

Bouw

De blauwe haai, Prionace glauca, is een oceaanhaai en net als de bekende haaiensoorten de witte haai, de tijgerhaai, de witpunthaai en de stierhaai, een requiemhaai. De haai heeft een opvallend lange, slanke bouw; vijf kieuwen die gesitueerd zijn voor de vrij lange borstvinnen; een spitse snuit en een paar grote ronde ogen. Wetenschappers vermoeden dat de haai zijn lange borstvinnen gebruikt om zoveel mogelijk mee te liften op de oceaanstroming. Dit is zeer aannemelijk wanneer je bedenkt dat blauwe haaien duizenden kilometers per jaar afleggen gedurende hun hele leven. Het liften op de oceaanstroming helpt ze om tijdens hun lange trektochten hun krachten een beetje te sparen. 

De tanden van de blauwe haai zijn driehoekig en uitermate geschikt om mee door vlees heen te scheuren. De haai is mede dankzij zijn lange flexibele lichaam een sierlijke zwemmer. Hij dankt met name zijn naam aan de prachtige blauwe kleur aan de bovenkant van zijn lichaam. Zijn buik en zijflanken daarentegen zijn zoals bij de meeste haaien, wit. De haai is door zijn uitzonderlijk mooie camouflagekleur perfect in staat om helemaal op te gaan in zijn omgeving. 

​Kwa lengte heeft de blauwe niets te klagen. Hij kan een lengte bereiken van 4 meter en ondanks zijn smalle bouw toch nog een heftige 205 kilo wegen. Zijn zenuwstelsel is dermate goed ontwikkeld dat hij prima in staat is om een hartslag waar te nemen op flinke afstand. Verder kan de haai rekenen op zijn goed ontwikkelde en sterke geur tijdens de jacht. 

De blauwe haai houdt niet zozeer van warm water en zwemt daarom liever in vrij diep water, c.q. 400 meter diep en in temperaturen van 10 - 20 graden. Dat hij van koel water houdt is één ding en je zult hem ook in beperkte mate aantreffen in de buurt van Noorwegen, maar de Poolgebieden vermijdt hij echter stellig, dat gaat zelfs hém een beetje te ver.

Blauwe haai zwemmend in het blauw. Wetenschappelijke naam: Prionace glauca. Natuurlijke habitat. Zuid-Afrika. © Uryadnikov Sergey / Adobe Stock

Voedsel

De blauwe haai brengt  elk dag 24 uur lang door zoekend naar voedsel en is het meest actief tegen de avond en 's nachts. Dit is een opportunistische haaiensoort dat zijn tanden graag zet in alles wat eetbaar is en/of makkelijk voorhanden is. Heeft een duiker dus iets lekkers bij zich, dan wordt de blauwe haai zijn grootste vriend. Ben je een drenkeling, dan wordt hij spontaan je aller, allergrootste vriend, al ben je daar vermoedelijk niet erg blij mee. De Florida Museum maakt melding van sowieso dertien niet uitgelokte aanvallen door de blauwe haai op drenkelingen. Wat niet bepaald helpt is dat blauwe haaien bekend staan als 'wolven van de zee', ze vormen namelijk net als wolven, grote zogenaamde 'roedels' die met elkaar samenwerken om een grotere prooi te vangen. De blauwe haai heeft sowieso vier geregistreerde doden op zijn naam staan. 

De blauwe haai lust graag een uitgebreide menu en is gek op vis, krabben, kreeften, kleinere haaiensoorten en pijlinktvis. Hij is een geraffineerde jager die in staat is om zeer snelle spurten te maken tijdens de jacht. Juist vanwege die snelle spurten is hij samen met de makreelhaai betiteld als een van de snelste haaiensoorten ter wereld. Blauwe haaien eten verder ook kleine vogels en dode of gewonde dieren zoals dolfijnen, schildpadden en walvissen. Verder staat afval ook af en toe op het menu.

Blauwe haaien zijn geen beschaafde eters. De oceaan is voor deze haai dan ook beslist geen chique Michelin restaurant, het heeft  eerder iets weg van een snackbar waar de haai in zeer korte tijd zoveel mogelijke hamburgers moet verorberen. Met andere woorden, ze vreten zich letterlijk stampvol. Hierdoor moeten ze vaak hun eten weer uitbraken doodeenvoudig omdat ze op een gegeven moment geen ruimte meer in hun maag over hebben. 

Leefgebied

Veel haaiensoorten verblijven binnen een bepaald gebied. Dit soort gedrag kom je ook tegen bij stierhaaien die doorgaans binnen een eigen territorium verblijven. Dit geldt echter niet voor blauwe haaien. De blauwe haai is juist een erg reislustige haai en kan enorme afstanden afleggen. Ze leven voornamelijk in grote groepen waarbij de mannetjes en de vrouwtjes strict apart leven. De twee komen alleen samen tijdens de paringstijd.

​Blauwe haaien zijn zeer weid verspreid. Je komt ze echt overal tegen waar de watertemperatuur tussen 7ºC - 25ºC ligt, waarbij een watertemperatuur van hooguit 20ºC de preferentie heeft. Het is niet ongewoon om blauwe haaien in kustgebieden aan te treffen. Ook zie je ze vanwege hun nieuwsgierige aard in de buurt van boten en vooral duikers met vis, maar dan moet de watertemperatuur liefst niet boven de 20ºC graden zijn, want dan zal de haai noodgedwongen gaan afzakken naar dieper water op zoek naar water met een voor hem aangenamere temperatuur.

Voortplanting

Binnen de groep heerst een hiërarchie waar elke haai zich aan dient te houden. Deze wordt gebaseerd op de sekse en grootte van de haai. Gedurende bijna het hele jaar door leven beide geslachten gescheiden van elkaar. Pas tegen de tijd dat het voortplantingsseizoen weer aanbreekt zullen ze elkaar weer opzoeken. Mannelijke blauwe haaien zijn geslachtsrijp wanneer ze vier of vijf jaar oud zijn en bij de vrouwtjes ligt hun leeftijd net iets hoger, met vijf of zes jaar.

De mannelijke blauwe haaien zijn zeer agressief tijdens de voortplantingsritueel. Gelukkig heeft de natuur hiervoor een prima oplossing gezorgd; het huid van het vrouwtje is namelijk drie keer zo dik als dat van het mannetje en dat is ook wel nodig. Om zijn sperma in de vrouwelijke haai te deponeren zal hij eerst moeten zorgen dat hij haar te pakken krijgt en dan moet hij haar ook nog zo lang mogelijk vast weten te houden totdat de daad is geklaard. Om dit te realiseren bijt hij zich vast in haar nek of aan haar vinnen en gezien de scherpe tanden van het mannetje kan dit voor diepe wonden zorgen bij het vrouwtje. Zie hier een kort filmpje dat het identieke voortplantingsritueel van grijzerifhaaien laat zien. 

Na de bevruchting kan het vrouwtje zwanger worden van een verbijsterende 20 - 135 babyhaaien. Zwangerschappen duren 9 - 12 maanden. De embryo's worden gedurende de zwangerschap via de placenta voorzien van alle nodige voedingstoffen; viviparity. Meestal bevalt de blauwe haai van gemiddeld 25-35 pups, maar er zijn ook gevallen bekend van zwangere blauwe haaien die maar liefs 135 pups werpen. Pups zijn 40 - 51 cm. lang bij de bevalling en zullen direct na hun geboorte volledig zelfstandig zijn. De babyhaaien verblijven in crèches die een stuk vanaf de kust zijn gesitueerd. Daar zullen ze blijven totdat ze een gemiddelde lengte van 131 cm hebben bereikt. Daarna sluiten ze zich aan bij een groep van hun eigen sekse en gaan ze mee migreren. 

​Soms, wanneer er nog geen ovulatie heeft plaatsgevonden omdat de vrouwelijk haai nog te jong is of omdat er nog geen eisprong is geweest terwijl er wel al is gecopuleerd, wordt het sperma dagen tot zelfs jaren gewoon opgeslagen in de reproductieorganen; de zogeheten oviducal gland. 

​Crèche 

Wetenschappers vermoeden dat blauwe haaien de eerste jaren van hun leven in crèches doorbrengen. Amerikaanse en Portugese wetenschappers deden hier uitgebreid onderzoek naar. Ze vingen 37 blauwe haaien en voorzagen ze van een zender die gekoppeld was met een satelliet. De haaien varieerden in leeftijd van jong tot volwassenen en waren zowel van het mannelijke als van het vrouwelijke geslacht. 

De haaien werden 952 dagen lang gevolgd. De wetenschappers wachten geduldig op de geregistreerde data dat stilaan binnendruppelde via de satelliet. Het duurde echter vooralsnog een aantal jaar totdat ze een duidelijk beeld kregen van hoe de haaien leefden. Ze concludeerden dat de haaien de eerste jaren van hun leven voornamelijk doorbrachten in een bepaald gebied in de Atlantische oceaan. Dat was op zich al opvallend omdat blauwe haaien net bedoeïenen zijn, ze zijn altijd onderweg. 

​De data liet ook zien dat na een paar jaar de mannelijk en vrouwelijke haaien, die normaal gesproken gescheiden van elkaar leven, op een gegeven moment inderdaad ieder hun eigen weg gingen. De vrouwtjes zwommen richting het noorden en de mannetjes gingen juist weer naar het zuiden. Pas wanneer de haaien geslachtsrijp waren zochten ze elkaar weer op in voornamelijk tropische gebieden om zich daar voort te planten. Daarna keerden de vrouwtjes weer terug naar het gebied in de Atlantische Oceaan om te bevallen. 

Relatie tot de mens

Zoals al eerder is aangegeven is de blauwe haai een nieuwsgierige, maar pittige haai. In principe zal hij nooit zomaar aanvallen, maar wanneer hij dat wel doet kan hij pijnlijke wonden achterlaten. Verder zijn er dertien geregistreerde aanvallen van blauwe haaien op mensen geweest, vijfentwintig niet geregistreerden en uiteindelijk toch vier dodelijke aanvallen geweest. Het spreekt voor zich dat je altijd op je hoede moet zijn wanneer je je in de buurt van deze haaien begeeft, maar dat geldt voor de meeste haaien.  

De blauwe haai wordt gelukkig niet gevangen voor zijn vinnen, al wil dat niet zeggen dat de haai niet bedreigd wordt door overbevissing. De blauwe haai is helaas de meest gevangen haai ter wereld. Gemiddeld worden er maar liefst 20 miljoen blauwe haaien per jaar als bijvangst gevangen. Hij is meestal het slachtoffer van vissersnetten en de longline visserij. Dit gebeurt het vaakst aan de Golfkust van Amerika en in de Atlantische Oceaan. 

De blauwe haai is verder een zeer geliefde haai voor de sportvisserij omdat ze zo snel en vechtlustig zijn. Dit is overigens ook bij de makreelhaai het geval. Gelukkig gelden er wel stevige regels wat betreft het vangen en weer loslaten van deze haaien. De gevangen haaien worden opgemeten, gewogen en van een zender voorzien voordat ze weer terug worden gezet in zee. In Groot Brittanië zijn er diverse maatschappijen waar je terecht kunt om met de blauwe haai kennis te maken in zijn eigen territorium. 

​Het is niet verstandig noch in het belang van de blauwe haai om deze te laten leven in gevangenschap. Uit ervaring is gebleken dat jonge blauwe haaien in het aquarium meestal door de andere haaiensoorten worden opgegeten. Daarnaast verwonden ze zichzelf ook vaak door tegen de wanden van het aquarium aan te zwemmen. Het plaatsen van natuurlijk afscheidingen wil nog weleens helpen, maar men vindt de risico's van haaienkannibalisme en zelfverwonding toch hoger wegen. Vandaar dat je geen blauwe haaien in aquariums ziet.

Natuurlijke vijanden

Ook de blauwe haai heeft natuurlijke vijanden. Orka's staan bekend om het feit dat ze op blauwe haaien jagen, alsook de tijgerhaai, de makreelhaai en de witte haai. 

Speciale dank aan Daan Verhoeven voor het gebruikmaken van zijn Youtube film. Voor meer informatie over Daan kun je terecht op zijn website en YouTube kanaal:

• www.daanverhoeven.com
• Youtubekanaal van Daan

​

Interessante artikelen:

• Plos One - Movement of Blue Sharks Across Their Life History
• Caribische rifhaai
• RMS Nova Scotia
• USS Indianapolis
• Rodney Fox
• Potvis

Leuke reis boeken naar het zonnige zuiden?

• Ardanza - Individuele Cultuur en Natuurreizen naar Spanje en Portugal  (Tip!)
• All in Portugal
• D-reizen
• Fox Verre Reizen van ANWB
• Kras