Zeeotter

Er zijn wereldwijd in totaal maar liefst13 otter rassoorten te vinden. De zeeotter, Enhydra lutris, is daar één van. Ooit waren er ruweg 150,000 - 300,00 zeeotters, maar dankzij de intensieve jacht op het diertje dat tussen 1741 en 1911 plaatsvond, raakten hun aantallen ernstig in gevaar. Op een gegeven moment was de situatie zo ernstig dat er noodgedwongen werd ingegrepen om te voorkomen dat ze helemaal uit zouden sterven. Er werd een internationaal verbod uitgevaardigd om de jacht op de zeeotter stop te zetten. Ook werden er stichtingen en organisaties opgericht die zich intensief gingen inzetten om het behoud van de zeeotter te waarborgen. Mede dankzij de inzet van dit soort organisaties groeide de zeeotters weer in aantal.

Zeeotter

Zeeotters brengen het grootste deel van hun leven door in het water. Hun hele anatomie is hier ook op gestoeld. Ze eten, slapen, planten zich voort en verzorgen hun lichaam letterlijk altijd op het water. Wanneer ze op zeldzame momenten wel aan land komen, dan gaat het lopen zeer moeizaam, omdat hun lichaam hier in principe niet voor op ingesteld is. De dag van een zeeotter bestaat voornamelijk uit het verzorgen van hun vacht en het op zoek gaan naar voedsel.

Mannelijke zeeotters zijn territoriaal en ze zullen hun territorium met hand en tand beschermen. In principe leven beide geslachten apart van elkaar, maar in sommige koloniën tref je af en toe een enkel mannetje aan. Dit zijn dan veelal territoriale mannetjes. Pasgeboren en pas gespeende pups vullen de kolonie verder aan.

De zeeotter is geen snelle Jelle in het water, ze zwemmen een gematigde gemiddeld 3 -5 km per uur. De territoriale mannetjes maken jaarlijks tussen juni - november lange trektochten van ruim 320 km. Dit gebeurt doorgaans wanneer de vrouwtjes bronstig zijn. Buiten die maanden om verblijven ze binnen een veel kleiner gebied. Vrouwelijke zeeotters zijn niet zo reislustig en blijven hun leven lang binnen een straal van 16 - 32 km.

Bouw

Een zeeotter behoort tot de familie van de wezel. Ze zijn de kleinste marinedieren ter wereld, maar tegelijk zijn ze wel het grootste lid van de Mustelidae familie, de familie van de marterachtigen, allen carnivoren. Andere dieren die tot deze familie behoren zijn de wezel, de rivierotter, de hermelijn, de marter, nertsen en bunzingen.

Zeeotters brengen het grootste deel van de dag opperst relaxt en vredig op hun rug door, zachtjes drijvend op het water. Ze slapen ook gewoon op hun rug in het water. Om warm te blijven en omdat ze geen blubberlaag hebben, hebben ze de beschikking over een zeer dikke vacht. Zeeotters hebben de dikste vacht van alle zeedieren. Hun vacht is zelfs zo dik dat hun huid niet eens nat wordt wanneer ze in het water zijn. Dit is gezien hun levensstijl, leefgebied, de lange ijskoude winters en bij gebrek aan een dikke blubberlaag, ook bitter noodzakelijk. De vacht van een zeeotter bestaat uit twee lagen; een lange bovenlaag en een korte onderlaag. De vacht is uitermate geschikt voor de kou en om te voorkomen dat de zeeotter niet zinkt terwijl hij op het water ronddobbert. De natuur heeft dit weer mooi opgelost, want de onderste laag houdt lucht vast en de bovenste laag voorkomt dat het lucht kan ontsnappen.

Het lucht in het vacht van een zeeotter heeft dus twee doelen:

Het helpt mede om de kou buiten te houden
het helpt de zeeotter om op het water te drijven

Met zo'n 150,000 haartjes per vierkante centimeter is het niet zo moeilijk om te begrijpen waarom hun vacht zo dicht op elkaar zit. De toplaag van de vacht is olieachtig en moet goed worden onderhouden om te zorgen dat het waterafstotend blijft. De zeeotter besteedt daarom erg veel tijd aan het onderhouden van zijn vacht. Gelukkig kan de zeeotter zich gemakkelijk in allerlei bochten wringen. Verder heeft hij een ruim vel wat de zeeotter ook helpt om bij de moeilijke plekjes te komen. Ze wassen zich in het water en door gebruikt te maken van hun tanden en pootjes. Na elke maaltijd geeft de zeeotter zichzelf standaard een grote wasbeurt.

Zeeotters zijn best flink aan de maat. Ze kunnen zelfs wel 45 kilo wegen en 1,5 meter lang worden. Toch is dit niet het grootse otterras. De rivierotter kan nog groter worden. Hun voorpootjes zijn erg handig om dingen mee te grijpen, om hun vacht mee te wrijven, voorwerpen te draaien en zelfs aan voorwerpen te trekken. Ze hebben net als katten lange klauwen die ze wanneer dat nodig is kunnen intrekken. Verder hebben ze ruwe pads op de handpalmen om te helpen bij het vastgrijpen.

Onder de voorarmen bevinden zich grote lappen vel die de zeeotter heel slim gebruikt als een soort zak. Hij stouwt hier onder anderen zijn voedsel in, maar ook stenen die hij gebruikt om zijn eten op stuk te slaan vinden hun weg in zijn 'zak'. De achterpoten zijn, net als bij een zeehond, net flippers, maar in feite zijn dit zijn vijf tenen. Tussen de tenen zitten vliezen. De laatste teen, de vijfde, is de langste. Deze laatste en tevens langste teen vergroot de mobiliteit van de zeeotter in het water, maar is op het land knap lastig, want het lopen wordt juist moeizamer erdoor.

De otter heeft naast een paar goed ontwikkelde armen en voeten ook nog een krachtige, gespierde staart. De staart is redelijk kort en vrij dik, maar uitermate geschikt om mee te zwemmen en om mee te sturen.

Zeeotters kunnen hun adem lang inhouden, wel vijf minuten lang. Hun gehoor is zeer scherp, hun reuk is goed ontwikkeld en hun zicht is optimaal verfijnd. Eenmaal onder water kunnen de oren en de neus afgesloten worden om te voorkomen dat er water inkomt. Al deze zintuigen plus de lange snorharen rondom zijn neus die elke trilling kunnen waarnemen, maken de zeeotter een formidabel jachtdier. Hij zal ook volledig gebruik van deze zintuigen moeten maken als het zicht onder water slecht is.

Leefomgeving

Zeeotters komen voor langs de kusten van de Grote Oceaan in Noord Amerika en Azië. Vroeger kwamen ze ook voor in Mexico en Japan, maar door de intensiviteit van de jacht in de achttiende tot en met de twintigste eeuw om hun pels waren ze bijna compleet uitgestorven. Dit kon nog net worden voorkomen omdat de Amerikaanse regering in 1911 een mandaat instelde dat de jacht op zeeotters verbood.

Ze vertoeven meestal in water dat niet dieper is dan 15 - 23 meter en blijven altijd in de buurt van de kust. Ondanks zijn uitstekende natuurlijke bescherming tegen de kou zoekt de zeeotter toch nog naar plekken waar het redelijk beschut is tegen de extreme weersomstandigheden. Dit kan een rotsachtig kustlijn zijn met een rots- of zandbodem. Drassige gebieden zijn ook een geliefde plek. Hierbij is de aanwezigheid van kelp zeer belangrijk, want de zeeotter wikkelt zichzelf in de kelp om te voorkomen dat hij wegdrijft wanneer hij uitrust.

Voeding

Zeeotters leveren een belangrijk bijdrage aan de stabiliteit van het ecosysteem. Hoe belangrijk ze zijn kun je zien aan de hand van wat er gebeurt wanneer zee-egels, het lievelingskost van de zeeotter, zich ongestoord kunnen voortplanten. Er ontstaat letterlijk een explosie aan zee-egels. Zee-egels eten kelp. Wanneer er geen kelp meer is heeft dat weer gevolgen van andere zeedieren, zoals de rode abalone, een grote zeeslak. Dit geldt uiteraard ook voor andere vissoorten en zeedieren die afhankelijk zijn van kelp. Het ontbreken van zeeotters in bepaalde gebieden is vragen om een natuurramp.

Zeeotters zijn gek op zee-egels. Zee-egels leven op rotsachtige zeebodems en planten zich razendsnel voort. Zeeotters zijn echte verzamelaars. Ze gaan op zoek naar hun voedsel en stenen, keren ermee terug naar de oppervlakte en stoppen het gevonden goed onder hun arm in hun zogenaamde 'zak'. Terwijl ze op hun rug drijven leggen ze een steen op hun buik. De steen wordt dan gebruikt om hun voedsel op kapot te slaan zodat ze bij de lekker malse kern kunnen komen.

Naast zee-egels eten zeeotters ook krabben, mosselen, schelpdieren, zeeoren en slakken. Hun tanden zijn specifiek ontwikkeld voor het soort voedsel dat ze eten. De kiezen zijn bijvoorbeeld mooi plat en afgerond en dus uitermate geschikt om harde voorwerpen mee te verpulveren. Zeeotters kunnen veel mosselen op een dag, tot 75 mossels per uur die ze dan kapotslaan op een steen.

Voortplanting

Mannelijk zeeotters zijn polygaam. In de zoölogie wordt het woordje polygamie gebruikt om aan te duiden wanneer een dier paart met meerder vrouwtjes. De mannelijke zeeotter is hier een mooi voorbeeld van. De zeeotter zal in de paringstijd telkens op zoek gaan om andere vrouwtjes bevruchten. Hij blijft eerst een paar dagen bij één vrouwtje voordat hij op zoek gaat naar de volgende om mee te paren. De bevruchte moeder zal als gevolg van het gedrag van het mannetje in haar eentje voor de geboren pup moeten zorgen.

Een vrouwelijke zeeotter bevalt van haar eerste pup wanneer ze vier of vijf jaar is. Haar pasgeboren jong wordt na zes maanden geboren en is bij zijn geboorte gemiddeld 60 cm lang en weegt drie tot vijf pond. De pups worden meteen al geboren met een lekker dik, pluizige vacht om ze te beschermen tegen de elementen. Pups kunnen niet onder water duiken omdat hun vacht na de geboorte zoveel lucht vasthoudt. De pup is de eerste 6-12 maanden volledig afhankelijk van zijn moeder. In die tijd krijgt hij alleen melk van zijn moeder. Wanneer de moeder niet op zoek gaat naar voedsel zal ze haar pup op haar buik dragen. Wanneer ze aan het foerageren is moet ze echter haar pup alleen achterlaten. Om te voorkomen dat hij wegdrijft wikkelt ze hem in kelp. Na twee maanden kan de pup eindelijk zelf ook onder water duiken. De pup zal vooralsnog de eerste maanden melk krijgen van zijn moeder totdat de moeder hem met 6 maanden gaat spenen.

Zeeotter

Vrouwtjes vertonen vaak een bebloede neus tijdens de paringstijd, omdat tijdens het paren het mannetje in haar neus bijt. Bijzonder aan de initiële conceptie van een vrouwelijke zeeotter is dat haar lichaam in staat is om de actuele inplanting van de bevruchte eicel in de baarmoederwand tot wel twee maanden te vertragen. Dit gebeurt overigens vaker dan je denkt, want veel hangt af van optimale omstandigheden, zoals het genoeg voorhanden hebben van voedsel. De tijd vanaf dat de bevruchting plaatsvindt totdat de foetus in de baarmoeder volledig is ontwikkeld duurt alles bij elkaar 4 maanden. De algehele incubatietijd duurt echter iets langer, wel 6 maanden.

Een moeder zeeotter heeft een zeer hechte band met haar pup. Het gebeurt zelfs dat een moeder zeeotter dagenlang haar overleden pup nog bij zich draagt. De sterftecijfer onder zeeotter pups is zeer groot. Helaas zullen er maar 25% van de pups volwassen worden. Tweelingpups hebben het sowieso al zwaar en meestal overlijdt een van de pups alsnog vlak na de geboorte. De pups hebben een zeer hoge stem waarmee ze hun moeder kunnen roepen.

De moederotter heeft een beschadigde neus. Tijdens de paring bijt het mannetje tot bloedens toe in haar neus.

Relatie tot de mens

Zeeotters worden onderverdeeld in twee groepen, de zuidelijke zeeotter en de noordelijke zeeotter.

De zeeotter werd tussen 1741 - 1911 bijna volledig uitgeroeid doordat er intensief op ze gejaagd werd voor hun pels. Van de ongeveer 150.000 - 300.000 zeeotters die er voor de jacht begon nog waren zakte hun aantal significant af naar nog maar 1,000 - 2,000 duizend stuks. Dit was behoorlijk heftig.

Door de drastische achteruitgang veroorzaakt door de commerciële jacht op de populatie zeeotters en zeehonden, werd in 1911 een wet aangenomen om de met uitroeien bedreigde dieren te beschermen. Dankzij deze maatregel konden de zeeotters in aantal weer terug groeien. In 1972 werd tevens de Marine Mammal Protection Act (MMPA) opgericht om de gezondheid en stabiliteit van de aantallen en die van alle andere marinedieren te waarborgen. Middels dit mandaat werd het wettelijk verboden om op marinedieren te jagen, om ze gevangen te nemen en ze te exporteren of om de dieren vanuit andere landen te importeren in Amerikaanse wateren. Hierdoor waren de zeeotters verzekerd van een mooie oude dag.

Zeetotter

Naast de 1911 wet en het 1972 mandaat waren er ook milieuorganisaties actief bezig om zeeotters her en der uit te zetten. Ze deden dit door ze te verplaatsen naar andere gebieden. Dankzij alle bovengenoemde maatregelen is de populatie zeeotters flink toegenomen. Dit leidt weer tot irritaties binnen de commerciële visserij die last zeggen te ondervinden van de groeiende aantallen zeeotters.

Ondanks deze bemoedigende aantallen is de zeeotter vooralsnog op de rode lijst van de IUCN als bedreigt geregistreerd.

Exxon Valdez olietanker

In 1989 vond er een vreselijke milieuramp toen de Exxon Valdez olietanker aan de grond liep in Bligh Reef, Alaska en de tanker miljoenen liters ruwe olie begon te lekken. De olietanker was op weg vanaf de Valdez-olieterminal naar haar bestemming Prince William Sound. Onderweg moest de kapitein uitwijken omdat er een aantal ijsbergen ronddreven. Door een reeks miscommunicaties en fouten liep de olietanker aan de grond en begon 41 - 132 miljoen liter ruwe olie te verliezen wat uiteindelijk allemaal in zee terecht kwam. 1.900 meter kustlijn raakte zwaar verontreinigd en de gevolgen voor flora en fauna waren onbeschrijfelijk. 580.000 zeevogels alleen al stierven aan de gevolgen van de ramp. Daarnaast vonden 5.500 zeeotters en een groot hoeveelheid zeeleeuwen en robben de dood. De ramp zou de geschiedenisboeken ingaan als de grootste milieuramp ooit van de Verenigde Staten.

Uitsterving haaien - bedreigd