Koraalduivel

De koraalduivel, Pterois volitans, is lid van de familie van de schorpioenvissen en is een zeer geliefde vis bij aquariahouders. De vis leeft in en om de koraalriffen met andere fraaikleurige koraalvissen, zoals de papegaaivis, de doktersvis, zeepaardjes, clownvissen en de draakvis. Helaas vormt deze vissoort een groeiend probleem voor de ecologische evenwicht in de Caribische kustgebieden en tegenwoordig ook in toenemende mate in de Middellandse zee, twee gebieden waar hij eigenlijk niet in thuishoort. Statistisch gezien is de koraalduivel in staat om binnen vijf weken een complete vissoort van jonge aanwas met maar liefst 90% terug te dringen.

Koraalduivel

© Wai Siew / Unspalsh

Bouw

De koraalduivel is een gracieuze beenvis met bijzondere kleuren en een sierlijk lange, waaiervormige rug en borstvinnen. Toch, zo mooi en kleurrijk als deze vissoort is, het is een zeer giftige vis. Ze hebben opvallende en voor deze vis zeer kenmerkende rode of kastanjebruine met wit gestreepte uiterlijk. Boven hun ogen en onderaan hun mond hebben ze vlezige tentakels, waarvan de tentakels boven hun ogen groter zijn dan die rondom de vrij grote en brede mond.

Langs de gehele lengte van hun rug hebben ze lange stekels, te weten; 13 giftige harde stekels, 2 korte, maar giftige stekels bij hun bekken en 3 giftige aars stekels. In deze stekels zit zenuwgif die ze gebruiken ter zelfverdediging. De giftige stekels zijn mede de reden waaraan ze hun naam 'koraalduivel' te danken hebben. Een baby koraalduivel is gemiddeld 2 cm, maar eenmaal volwassen kunnen ze een lengte van 36 cm behalen met een gewicht van 1,2 kilo. Niet echt heel groot dus, maar wel een mooi formaat voor een vis. Verder zijn koraalduivels redelijk immuun voor parasieten.

Leefgebied

De koraalduivel is weliswaar een prachtige vis om te zien, maar hij is dus ook zeer giftig. Hierdoor heeft de vissoort weinig te vrezen van zijn buurtjes daar ze geen van allen in de buurt van deze rondzwemmende 'duivel' durven te komen. Dit heeft echter helaas ook gevolgen voor zijn verspreiding, want door het gebrek aan natuurlijke vijanden is er weinig wat de koraalduivel ervan weerhoudt om zich te verspreiden naar gebieden waar hij eigenlijk niet in thuishoort. De vis leeft doorgaans in water dat 30-91 cm diep is.

Leefde de koraalduivel in eerste instantie uitsluitend in de Grote en de Indische oceaan, tegenwoordig kom je hem ook tegen in de Middellandse Zee. Vermoed wordt dat hij via de Suezkanaal zijn weg inmiddels heeft gevonden naar Europa, maar dat dit ook mogelijk is omdat ze als verstekelingen meereizen in het ballastwater van vrachtschepen. Het dumpen van koraalduivels in de zee of het ontsnappen van koraalduivels uit aquaria wordt ook gezien als een grote oorzaak voor de toegenomen aanwezigheid van de vissoort in de voor hem nieuwe gebieden.

Er is veel onrust ontstaan over de flinke toename van de koraalduivel. Het is zeer moeilijk om de vis op conventionele wijze te bestrijden en daarom moet naar andere wegen gezocht worden om ze terug te dringen. Duikers worden hiervoor aangemoedigd om op ze te jagen en er zijn in het verleden zelfs pogingen gedaan om haaien, barracuda's te leren om ze als onderdeel van hun menu te gaan beschouwen. Omdat de koraalduivel een delicatesse is in Japan, wordt men ook buiten Japan aangemoedigd om ze te eten.

Voedsel

De koraalduivel is net een cowboy. Hij gebruikt zijn vinnen om samen met zijn soortgenoten de vissen bij elkaar in een hoek te drijven om ze daarna te consumeren. Ook ligt hij soms stil op de grond te wachten totdat er een prooi langskomt om deze dan razendsnel naar binnen te zuigen. Dit zijn geen snelle zwemmers en ze zijn overdag vaak minder actief dan in de avond, wanneer ze jagen. Overdag willen ze zich vaak verstoppen tussen het koraal en in rotsspleten. Ook kun je ze vinden in scheepswrakken of verstopt tussen het zeegras of in Mangrovebossen.

Koraalduivel

© Kris-Michael Krister / Unsplash

Ze liggen meestal op de grond te wachten totdat er een prooi langskomt om deze dan razendsnel naar binnen te zuigen. Dit zijn geen snelle zwemmers en ze zijn overdag vaak minder actief dan in de avond, wanneer ze jagen. Overdag willen ze zich vaak verstoppen tussen het koraal en in rotsspleten. Ook kun je ze vinden in scheepswrakken of verstopt tussen het zeegras of in Mangrovebossen.

Tijdens de jacht functioneren de strepen van de koraalduivel ook als schuttingskleur waardoor ze zichzelf praktisch onzichtbaar kunnen maken voor hun prooi. Ze zijn uitstekende jagers die graag vis, garnalen, krabben, weekdieren en pijlinktvis eten en eigenlijk ook nooit echt uitgegeten raken. Ze zijn wat vissoorten op het menu betreft niet bepaald kieskeurig en zijn blij met 70 verschillende soorten die ze tot hun beschikking hebben. Tijdens vivisectie op de koraalduivel vond men maar liefst 30 verschillende vissoorten in hun buik terug. Verder kunnen ze vanwege hun giftige stekels voor de mens uitermate gevaarlijk zijn. Zie hier verder het hoofdstuk Gevaar voor de mens.

Voortplanting

De koraalduivel is een snel voortplantende vissoort, misschien zelfs een van de meest snelle in de hele oceaan. Dit is een terechte zorg in de VS omdat hun toename meer weg begint te krijgen van een konijnenplaag. Zoals hierboven al is vermeld, conventionele methodes toepassen om dit af te remmen helpen niet bij deze vis.

De koraalduivel is op 1 jarige leeftijd al seksueel volwassen. Ze kunnen per jaar een ontzagwekkende hoeveelheid van 2 miljoen eieren voortbrengen die, onder normale omstandigheden, elke vier dagen worden vrijgegeven. Deze worden in eipakken met gemiddeld duizend eieren gelegd waarna ze worden bevrucht met zaadcellen. Anders dan bij bijvoorbeeld de blauwe marlijn, hebben de larven van de koraalduivel een grotere overlevingspercentage. Ze kunnen zich prima aanpassen aan hun omgeving en ze zullen zich altijd daar vestigen waar er meer dan voldoende voedsel aanwezig is. De koraalduivel kan gemiddeld 10 jaar oud worden.

Ray-Harrington-on-Unsplash

Gevaarlijk voor de mens

Het gif van een koraalduivel kan verlamming van de luchtwegen veroorzaken, hevige pijnen en zelfs algehele verlamming van het lichaam. Het kan dagen tot zelfs maanden duren voordat deze verschijnselen verdwijnen, als je er al niet voor die tijd aan doodgaat tenminste. Niet zo leuk dus. Eenmaal gestoken door een koraalduivel zal de pijn zich langzaamaan verspreiden naar de omliggende gebieden. Dit betekent ook dat het gestoken lichaamsdeel flink zal opzwellen, tot driemaal toe zelfs.

De kenmerken van een giftige steek door een koraalduivel zijn aldus:

• kortademigheid,
• enorme zwelling,
• pijn op de borst
• maagpijn
• blaren
• lage bloeddruk
• diarree
• zweten
• benauwdheid

Gelukkig kun je zelf wat doen als je slachtoffer wordt van de giftige steek van een koraalduivel. Het beste wat je kunt doen is het gestoken lichaamsdeel in water te dompelen dat zo warm mogelijk is, want het gif wordt afgebroken door warme temperaturen. Zorg echter altijd wel dat je zo snel mogelijk medische hulp inschakelt!

Verontrustend is dat de koraalduivel niet alleen een gevaar voor het koraal is, maar ook voor de inheemse vissoorten en tersluiks ook voor ons omdat hij een reëel gevaar is voor onze gezondheid en veiligheid. Daarnaast is de koraalduivel een enorme pest voor de beroepsvisserij doordat hij al het vis opeet. Dr. Carlos Jimenes, een marine bioloog aan de Cyprus Instituut in Griekenland, heeft dit fenomeen inmiddels al lang en breed bevestigd.

Beschermstatus

De Koraalduivel geniet geen beschermstatus dankzij het feit dat de vis zich in razendsnelle tempo voortplant. Het wordt zelfs eerder als een bedreiging en een pest gezien voor de biodiversiteit in de zee omdat het de ecosystemen ernstig aantast.

Uitsterving haaien - weinig-zorgen