De Kaapse pelsrob, Arctocephalus pusillus pusillus, is de grootste pelsrob die er is. Je kunt ze vinden aan de kust van Zuid-Afrika en Namibië. Ze staan bovenaan het menu van de witte haai die zichzelf volgens geleerden doorlopend allerlei kunstjes moet aanleren om ze te kunnen vangen. Jagen op een pelsrob is voor de witte haai een echt kat en muisspel die de witte haai helaas niet altijd wint. Pelsrobben kunnen zelf ook flink van zich afbijten en de witte haai behoorlijk toetakelen en nare verwondingen veroorzaken. Echter, ook al zijn de pelsrobben wilde dieren, ze zijn uitermate nieuwsgierig en over het algemeen erg vriendelijk naar mensen toe.
Bouw
De Kaapse pelsrobben zijn op het land erg lomp en traag, maar daarentegen zijn ze in het water uitermate snelle, sierlijke zwemmers. Dit zijn perfect gestroomlijnde dieren die in het water zeer wendbaar en enorm vlug zijn. Ze zijn tevens nauw verwant aan de Australische pelsrobben, Arctocephalus pusillus doriferus.
De Kaapse pelsrobben hebben een grote, brede kop, een platte, puntige neus of iets naar boven gebogen neus, grote ronde ogen en zeer scherpe tanden waarmee ze nare wonden kunnen veroorzaken. Ze hebben twee kleine oorschelpen, en lange lichte snorharen die bij de mannetjes veelal naar achteren staan.
De flippers aan de voorkant zijn gedeeltelijk licht behaard en bedragen driekwart van de lengte van de pelsrob. De flippers aan de achterkant zijn in verhouding niet zo groot en het verlengde van deze flippers lijkt veel op vingers. Met hun flippers kunnen de pelsrobben pijlsnel door het water heen schieten.
De mannetjes pelsrobben hebben een brede borst en grote manen. Ze zijn bruin tot donkergrijs van kleur, hebben langere haren dan de vrouwtjes en ze hebben een dikke haarlaag en zijn ruw behaard. De vrouwtjes zijn veel slanker gebouwd en zijn lichtbruin tot grijs in kleur, hebben een licht gekleurde buik en een iets donkerder gekleurde rug. Verder zijn de ogen van de Kaapse pelsrob zeer scherp en is hun gehoor uitstekend ontwikkeld.
De grootte of de lengte van de pelsrob is afhankelijk van de tak van de familie bij wie hij hoort. Zo is de Kaapse pelsrob iets groter dan de Australische. Ze kunnen beiden weliswaar flinke proporties aannemen, maar de Kaapse pelsrob wordt net iets groter. Bijvoorbeeld de Kaapse pelsrob mannetjes bereiken een gemiddelde lengte van 2,3 meter met een gewicht van 200-300 kilo en de vrouwtjes Kaapse pelsrobben worden 1,8 meter met een gewicht van 120 kilo.
De Australische mannetjes pelsrobben daarentegen kunnen een lengte bereiken van 2-2,2 meter met een gemiddeld gewicht van 190-280 kilo en de vrouwtjes, weer ietsjes kleiner, een lengte van 1,2-1,8 meter met een gemiddeld gewicht van 36-110 kilo. Kaapse pelsrobben kunnen een leeftijd bereiken van 21 jaar.
De Kaapse en de Australische pelsrobben verschillen weinig van elkaar qua gedrag en anatomie en onderzoek heeft verder vermoedelijk zelfs uitgewezen dat de beide takken ooit een familie waren. Men denkt zelfs dat de Australische tak van de pelsrobben familie afkomstig is uit Zuid-Afrika en daarmee gelinieerd is aan die tak.
Leefgebied
De Kaapse pelsrob leefde vroeger voornamelijk op rotsachtige eilanden langs de kust van Afrika. Een voorbeeld van zo'n rotsachtig eiland is Robbeneiland in Zuid-Afrika waar Nelson Mandela 25 jaar lang gevangen werd gehouden. Helaas werd er in het verleden, en nu nog steeds, intensief op de Kaapse pelsrob gejaagd. Daarnaast zijn ze systematisch uit hun natuurlijke leefgebied verjaagd door de regeringen van Namibië.
Het huidige leefgebied van de Kaapse pelsrobben vindt je vanaf Cape Fria in Namibië vlakbij de Angolese grens tot aan Black Rocks dat vlakbij Port Elisabeth ligt in Zuid-Afrika. Doordat ze door de Namibische regering uit hun natuurlijke woongebied zijn verjaagd vindt je tegenwoordig grote groepen pelsrobben, waarvan een grote familie te vinden is bij Cape Cross met gemiddeld 80.000-120.000 stuks pelsrobben, vanaf Cape Cross, tot aan Atlas Bay en Wolf Bay in Namibië. In Zuid-Afrika vindt je ook grotere koloniën bij Houtsbaai en Gansbaai.
Kaapse pelsrobben brengen het grootste gedeelte van hun leven door in de oceaan vlak bij de kust, echter, er zijn ook meldingen geweest van pelsrobben die ruim 220 km vanaf de kust werden gespot, alhoewel dit uiterst zeldzaam is. De Kaapse pelsrob kan 7,5 minuten lang onder water blijven en tot een diepte van 204 meter zwemmen, maar de Australische pelsrobben daarentegen duiken weer minder diep, 120 - 200 meter waarbij 120 redelijk standaard is.
Natuurlijke vijanden
We weten inmiddels al dat de witte haaide grootste vijand is van de pelsrobben, maar ze hebben nog meer natuurlijke vijanden. Zo zijn zadeljakhalzen en bruine hyena's in Namibië ook gek op pelsrobbenvlees. Verder jagen orka's ook graag op pelsrobben en gebruiken deze zeer gehaaide jagers de pelsrobben om hun jong te leren jagen.
De pelsrob gebruikt verschillende methodes om uit de kaken van een witte haai te blijven. Hun natuurlijke instincten zijn sterk ontwikkeld en uitermate geschikt voor het leven in zee tussen hun natuurlijke vijanden, maar dan, hun leven hangt ook af van hun vaardigheden in het water en de vele trucjes die ze zichzelf hebben aangeleerd om de witte haai te slim af te zijn.
Zo verblijven ze altijd in groepjes in het water en proberen ze, wanneer een haai ze op de hielen zit, altijd vlakbij de rugvin van de haai te blijven. Verder duiken ze alle kanten op om zodoende een hongerige haai te verwarren, zwemmen ze voornamelijk dicht bij de bodem om hun omgeving beter in de gaten te kunnen houden en gebruiken ze hun snelheid en wendbaarheid om een haai te snel af te zijn. Vaak gaan ze nog een stapje verder en belagen ze haaien om ze zo weg te pesten.
Voedsel
De Kaapse pelsrob heeft een gevarieerd dieet. Hij eet erg veel vis, krabben, pijlinktvis en zelfs haaien. In december 2012 leidde Chris Fallows, een expert op het gebied van de witte haai, een duik excursie 20 zeemijlen vanaf de kust van Cape Point. 10 blauwe haaien doken op en de helft hiervan zou dit uiteindelijk bekopen met hun leven, want uit het niets dook een Kaapse pelsrob mannetje op van ongeveer 1,37 meter lang en richtte toen een slachting aan bij de blauwe haaien waar Chris Fallows en toeristen beroerd van werden. De Kaapse pelsrob zou uiteindelijk vijf van de tien blauwe haaien verslinden.
Kaapse pelsrobben eten 70% vis, 20% pijlinktvis en 2% krab!
Een aanval van dit soort en kaliber was nog nooit eerder gedocumenteerd, laat staan door iemand gezien. Men wist niet eens dat pelsrobben haaien aten. Chris Fallows legde de aanval vast op camera, de eerste beelden ooit van zo'n aanval. Vermoed wordt dat de pelsrobben door gebrek aan vis, de Kaapse pelsrob eet makreel, anchovis en sardientjes, nu ook haaien aan hun menu hebben toegevoegd. Opvallend was echter het feit dat de pelsrob alleen de ingewanden van de haaien at, de rest liet hij achter. Duikers hebben intussen ook laten weten dat ze pelsrobben ook andere haaiensoorten hebben zien aanvallen en eten. Soms eten ze ook zwartvoetpinguïns.
Voortplanting
Een mannetjes pelsrob is op 4,5 jarige leeftijd geslachtsrijp en een vrouwtjes pelsrob ietsjes eerder, op 3,5 jarige leeftijd. Crèches bevinden zich voornamelijk in een rotsachtige omgeving. In de maand oktober komen de mannelijke Kaapse pelsrobben aan land bij de broedplaatsen. Daar zullen ze vechten voor dominantie en tevens voor een zo groot mogelijk stukje grond, c.q. territorium, waar ze kunnen paren.
Bij deze gevechten kan het er behoorlijk hard aan toe gaan met patserig gedrag, harde geluiden, en zelfs fysiek geweld waarbij de dood tot gevolg niet ongewoon is. Het stukje veroverde grond is erg belangrijk want hoe groter het stukje territorium, hoe aantrekkelijker het mannetje is voor het vrouwtje, en de vrouwtjes zijn erg kieskeurig! Soms willen de vrouwtjes alsnog over stappen naar een andere harem. Gedurende deze tijd eet het mannetje niet.
Hoe aantrekkelijker het mannetje is, hoe groter zijn 'harem' wordt waarbij het aantal vrouwtjes binnen een harem wel 66 stuks kan bereiken. Het territorium van het mannetje blijft ongeveer zes weken in stand en deze zal hij dientengevolge ook verdedigen met veel geweld als het moet. Interessant om te weten is dat de pelsrobben gedurende het jaar nooit ver van hun 'eigen' stukje land afdwalen omdat er altijd wel baby's worden verzorgd door het jaar heen. Migratie onder de koloniën pelsrobben is ook niet standaard, echter het kan weleens voorkomen dat pelsrobben uit een specifieke kolonie terug te vinden zijn in een andere kolonie pelsrobben.
Het paren neemt plaats in het voorjaar, in oktober, en bereikt een piek tussen november en december. Een vrouwtjes pelsrob heeft een lange zwangerschap van 368 dagen en zal vervolgens bevallen van één jong. Pasgeboren pups zijn geen lichtgewichten, ze wegen 4,5 tot 7 kilo met een lengte van 60-70 cm. Ze worden geboren met een pikzwarte vacht die ze in de loop der maanden uiteindelijk kwijt zullen raken in februari-mei.
Helaas is er geen rust gegund aan het vrouwtje, want zes dagen nadat ze is bevallen zal ze weer paren met het mannetje en weer zwanger raken van haar volgende jong. Gedurende de eerste 7-10 dagen na de bevalling zal de moeder bij haar jong blijven en het voeden met dikke, voedzame melk. Daarna keert ze weer zeewaarts en zal ze tussen de 4-6 dagen afwezig zijn om zichzelf te voeden en vervolgens weer terugkeren naar de kolonie en haar jong weer voeden zo'n 2-5 dagen lang.
Als de moeder na een paar dagen weg te zijn geweest weer terugkeert zal ze haar eigen jong weer weten te lokaliseren via zijn roepgeluid en geur. Alle baby pelsrobben zullen terugroepen, maar zij zal altijd de roep van haar eigen jong herkennen. Dit proces herhaalt zich telkens weer en de moeder pelsrob zal haar jong ruim 8-10 maanden zelf blijven voeden.
Relatie tot de mens
Vroeger en nu nog steeds wordt er op Kaapse pelsrobben gejaagd voor hun vacht en voor hun blubber. Jaarlijks wordt er gedurende de maanden augustus-november nog steeds in Namibië grootschalig op de arme pelsrobben gejaagd. Namibië verklaart dat dit nodig is om de visserij te beschermen, maar daar worden grote vraagtekens bij gezet door geleerden en natuurbeschermers die verklaard hebben dat er absoluut geen wetenschappelijk bewijs is om de argumenten van Namibië te grondstaven.
De grootschalige jacht op pelsrobben begon al in de 17e eeuw en men schat dat er alleen al sinds 1900 ruim 2,7 miljoen pelsrobben zijn afgeslacht. Zo werd er door het land een quotum vrijgegeven waarin het in het jaar 2000 toegestaan werd om 60.000 baby pelsrobben en 7000 volwassen mannetjes af te slachten. Bij deze massaslachtingen worden de baby pelsrobben doodgeknuppeld en de volwassen mannetjes doodgeschoten. De media wordt tijdens de jacht massaal geweerd wat logischerwijs weer tot grote onrust leidt omdat er geen zicht kan worden gehouden op de hoeveelheid dieren die worden gedood.
Ondanks alle tegenwerking en de maatregelen die de Namibische regering nam om de media uit de buurt te houden lukte het toch een groepje natuurbeschermers om in 2000 stiekem opnames van de gruwelijke jacht van dat jaar te maken die vervolgens uit werden gezonden op de Zuid Afrikaanse televisie.
Tijdens deze opnamen kon men zien dat jagers zonder blikken of blozen als beesten tekeergingen tijdens het slachten. Ook maakten de jagers geen gebruik van een verplichte 'sticker', een wapen dat gebruikt wordt om baby zeehonden door het hart te steken om een snelle dood te garanderen nadat ze geknuppeld zijn.
In Zuid-Afrika worden de Kaapse pelsrobben al sinds 1893 beschermd. Toch werd in 1999 en 2000 een groepje jonge mannetjes pelsrobben geslacht bij het eiland Malgas om zodoende jonge Jan van Gent vogels te beschermen tegen de hongerige zeehonden.
