Grijzerifhaai

De grijzerifhaai, Carcharhinus amblyrynchos, is samen met de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai een van de meest voorkomende haaiensoorten die er zijn. Deze haaien leven voornamelijk in groepen in tropische wateren nabij koraalriffen, lagunes en aan de rand van diepzee afgronden. Dit zijn redelijk agressieve haaien, maar ze vertonen voornamelijk in het begin nieuwsgierig gedrag als er duikers in de buurt zijn. Ze kunnen echter aanvallen als ze zich bedreigd voelen en doen dit door de duiker telkens te belagen met snelle, agressieve spurten waarbij ze hun tanden flink aan het werk zetten.

Grijzerifhaai | © SF Brit | Flickr

Grijze rifhaai | © SF Brit | Flickr

De beet van een grijzerifhaai kan zware verwondingen veroorzaken, maar er zijn gelukkig tot dusver nog geen mensen aan overleden. Vanwege hun onvoorspelbare gedrag en hun ietwat 'lange tenen', wordt duikers ten strengste aangeraden om afstand te houden en geen flits te gebruiken tijdens het fotograferen als de haaien onrustige gedrag vertonen.

Let op, dit is een zeer vechtlustige haai die ondanks zijn kleine postuur moeiteloos het gedrag van een kamikaze zal vertonen als je hem tegen zijn haren strijkt!

Bouw

De grijzerifhaai is familie van de requiemhaai en kan een lengte van 2,6 meter bereiken met een gewicht tot en met 33,7 kilo. Ondanks zijn vaak opvallende asociale gedrag vertoeft hij desondanks het liefst in een groep. Deze haai heeft bepaalde lichamelijke kenmerken die je weer terugziet bij andere rifhaaien, te weten de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai. Dit wil zeggen dat de haai een brede, platte kop heeft die redelijk lang is, grote ronde ogen en zwarte of witte verkleuringen heeft aan zijn vinnen, alhoewel dit bij de rugvin minder geprononceerd is dan bij de witpuntrifhaai en de zwartpuntrifhaai. Echter, de tweede rugvin, de aarsvinnen en de staartvin hebben wel een duidelijke zwarte afzetting en onderaan beide borstvinnen zie je ook een opvallende zwarte kleur.

De haai heeft verder een grijs tot koperkleurig lichaamskleur en een witte buik. Mede dankzij de koperkleuring van de grijzerifhaai wordt hij vaak aangezien voor de koperhaai, nog een haai met een 'attitude', en met de zwartpunthaai. Ze hebben 26-28 tanden die allen scherp en gekarteld zijn, al zijn de ondertanden minder breed van vorm dan de boventanden.

282259764918df0904d31c

© NOAA Photo Library/Flickr

Leefgebied

De grijzerifhaai leeft voornamelijk in tropisch en subtropische wateren in de buurt van koraalriffen, lagunes en atollen. De haai schijnt een voorkeur te hebben voor gebieden die grenzen aan zware onderwater stromingen. Hij zwemt zowel aan de rand van de koraalriffen alsook in dieper water tot en met 1000 meter, maar doorgaans brengt hij het meeste van zijn tijd door in wateren van 0-280 meter diepte. Hun leefgebied omvat de Indische- en Grote oceaan, te weten het noorden en westen van Australië en Indonesië, de oostkust van Afrika, de westkust van Amerika, Azië en de Rode zee.

De grijzerifhaai is samen met de zwartpuntrifhaai en de witpuntrifhaai het meest voorkomende haaiensoort die in deze gebieden voorkomt. Ze zwemmen vaak in groepen overdag, wel 100 haaien in totaal, maar individuen die niet deel uitmaken van een groep kunnen ook langere periodes doorbrengen stilliggend op de zandbodem. Grijzerifhaaien leven voornamelijk boven vlakke zandbodems en worden meestal pas in de avonduren echt levendig. Dit zijn verder haaien die heel lang in hetzelfde gebied blijven wonen waardoor het heel gemakkelijk is om hen te beschermen.

Via verkregen informatie van zenders die aan haaien zijn bevestigd is men te weten gekomen dat grijzerifhaaien die in de buurt van koraalriffen verblijven dagelijks grote afstanden afleggen langs de rand van het rif. De haaien die woonachtig zijn in ondiepe lagunes keren elke dag weer terug naar dezelfde plaats. Net als met andere rifhaaien het geval is, blijft de grijzerifhaai redelijk in de buurt. Gelegde afstanden zijn doorgaans niet meer dan 4,2 kilometer.

AdobeStockjanos

© Janos | Adobe Stock

Voeding

De grijzerifhaai heeft een gevarieerd dieet en eet graag pijlinktvis, octopus, benige vissoorten zoals doktersvissen, koraalvlinders, langhoornkoffervis en soms ook hun eigen jonge soortgenoten. Het jagen gebeurt voornamelijk 's nacht. Een verhoogde activiteit bij deze haaiensoort is dan duidelijk waarneembaar.

Net als bij veel andere haaiensoorten die in groepsverband leven drijft de grijzerifhaai in een groep grote groepen vissen naar de kust toe om zodoende het jagen te vergemakkelijken. Het gebeurt echter vaak dat de groep grijzerifhaaien tijdens de jacht uit elkaar valt waarna elk haai zelfstandig op jacht gaat.

Voortplanting

Dit is een haaiensoort die wegens zijn kleine nesten en late volwassenwording, veel moeite moet doen om zijn aantallen te herstellen. Ze kunnen een lengte bereiken van 2,6 met een gewicht van 35 kilo, maar worden doorgaans niet langer dan 2 meter lang. Mannetjes grijzerifhaaien zijn doorgaans op 7 jarige leeftijd seksueel volwassen en vrouwtjeshaaien iets later, met 7,5 jaar.

Vrouwtjes grijzerifhaaien zijn levendbarend, viviparity. Dit wil zeggen dat de foetussen middels een placenta gevoed worden gedurende de zwangerschap. Zwangerschappen duren 12 maanden waarna er 1-6 jonge haaien zullen worden geboren. Babyhaaien meten 45-50 centimeter en zijn direct na hun geboorte onafhankelijk. Het is bekend dat er grote groepen jonge grijzerifhaaien gevormd worden waardoor men sterk de indruk heeft dat dit haaiencrèches zijn.

Regenboogstekelmakreel

Weetje:

een regenboogstekelmakreel verwijdert parasieten van het lichaam van een grijzerifhaai door zich tegen het lichaam van de haai aan te wrijven.

Relatie tot de mens

Zoals hierboven al is beschreven, de grijzerifhaai is geen mak lammetje. Duikexcursies worden regelmatig georganiseerd zodat je 'up and close' kunt zijn met deze pittige 'pitbulls', echter, regels en waarschuwing dienen dan wel in acht te worden genomen. Een grijzerifhaai die zich bedreigt voelt kan flinke wonden opleveren.

Dit zijn nieuwsgierige haaien die om je heen zwemmen om hun nieuwsgierigheid te bevredigen, maar een onverwachte beweging of ongewenste toenaderingen vanaf jouw kant wordt door hen niet op prijs gesteld. Hieronder zie je een schema. Het toont duidelijk het verschil in gedrag tussen een grijzerifhaai die ontspannen zwemt of een grijzerifhaai die zich bedreigt voelt en agressief gedrag vertoont.

Tot nu toe zijn er 7 geregistreerde, on-uitgelokte en 6 uitgelokte aanvallen geweest door de grijzerifhaai. Aanvallen komen het meest voor bij haaien die geen deel uitmaken van een groep. Haaien in een groep zullen minder geneigd zijn om agressief te reageren omdat ze zich waarschijnlijk minder kwetsbaar voelen in groepsverband.

Vanwege de grote aantrekkingskracht die de grijzerifhaai heeft op duikers is deze haaiensoort uitermate geschikt voor de toeristische industrie. In sommige gebieden en dan met name vooral in de Indische oceaan, daalden hun aantallen gedurende de jaren '60-'90' door overbevissing. Het teloorgaan van koraalriffen in hun leefgebied kan ook het achteruitgaan van hun aantallen vergroten. Inmiddels zijn de grijzerifhaaien in de Malediven beschermd. De grijzerifhaai kan een leeftijd bereiken van 25 jaar.