De Caribische rifhaai, Carcharhinus perezi, is een robuust ogende haai en is lid van de familie van de requiemhaai. Requiemhaaien worden veelal in de volksmond mensenhaai of roofhaai genoemd en hebben bepaalde, zeer herkenbare kenmerken:

• Ze kunnen er groot worden
• Ze zijn levendbarend
• De borstvinnen zijn achter de kieuwen gesitueerd
• Ze kunnen gevaarlijk zijn voor mensen

Je vindt de haai, net als de meeste rifhaaien, in en aan de rand van koraalriffen, aan de grens tussen ondiep en diep water en vlak boven de zandbodem. Deze haaiensoort wordt tevens vaak verward met zijn naaste familieleden, de schemerhaai, de zwartpunthaai en de zijdehaai. Deze haai is in principe niet gevaarlijk voor mensen, maar desalniettemin zijn er in het verleden toch nog 27 aanvallen van de Caribische rifhaai geregistreerd waarvan er 4 niet uitgelokt waren!

Caribische rifhaai | © Pieter van der Velden | Flickr

Bouw

De Caribische rifhaai heeft een gestroomlijnd lichaam en heeft net als de meeste rifhaaien een ronde, platte neus en grote, ronde ogen. Verder heeft deze haaiensoort een redelijk grote rugvin, een richel die tussen de eerste en tweede rugvin loopt en twee grote borstvinnen.  De haai is  donkergrijs tot grijsbruin van boven en crèmekleurig aan de buikzijde.

De grootste geregistreerde Caribische rifhaai bedroeg 2,95 meter. Ze kunnen een gewicht behalen van 170 kilo wat redelijk licht is in verhouding met zeg maar een stierhaai die met een bijna soortgelijke lengte van 3,5 meter, een gewicht kan bereiken van wel 300 kilo!!

Ze hebben uitstekende ogen, een sterk ontwikkelde reukzin en een aantal krachtige sensoren die te vinden zijn in de punt van de neus. Deze sensoren zijn in staat om op grote afstand de bewegingen van een spartelende vis waar te nemen.

De tanden van de Caribische rifhaai zijn aan de boven- en onderkaak gekarteld en scherp, waarbij de boventanden gehaakt zijn en de onderste tanden puntiger zijn dan de boventanden.

De Caribische rifhaai is een van de weinig haaiensoorten die langdurig op de zandbodem kan blijven liggen en dus gebruik maakt van buccale ademhaling, wat wil zeggen dat de wangspieren van de haai het water naar binnen trekt en het vervolgens via de kieuwen weer naar buiten perst om zodoende zuurstof te verkrijgen. Dat de haai zo lang op de zandbodem blijft liggen wil niet zeggen dat hij slaapt, duikers hebben namelijk vermeld dat de ogen van de haai ze voortdurend in de gaten blijft houden als ze in de buurt zijn.

Agressieve gedrag

De Caribische rifhaai kan opgewonden en vervolgens agressief worden in de buurt van speervissers. Dit heeft in het verleden tot niet uitgelokte aanvallen geleid, gelukkig geen van allen met dodelijke afloop. Echter, de schade van zo'n beet kan wel erg groot zijn. Duikers worden daarom geadviseerd om tijdens het duiken met deze haaiensoort de handen onder de oksels te houden of strak tegen het lichaam aan te houden om verwarring bij de haai te voorkomen. Een hand met losse vingers kan algauw gezien worden als een zwemmende vis en de haai zal zijn instinkt altijd volgen en vervolgens in de aanval gaan.

Het agressieve gedrag van de Caribische rifhaai is weliswaar niet zo geprononceerd als dat van de grijzerifhaai, maar het is er wel. Je kunt dit zien aan de manier waarop hij zwemt. Als de haai ineens met zijn kop gaat schudden en zijn borstvinnen naar beneden wijzen, dan heb je een probleem, want dit zijn meestal de voortekenen van een op handen zijnde aanval. Je kunt dan maar het beste de haai goed in de gaten houden en ondertussen de afstand tussen jou en hem proberen te vergroten door langzaam voorzichtig achteruit te zwemmen.

Caribische rifhaai | © Mark Yokoyama | Flickr

Leefgebied

Zoals je al hebt kunnen lezen leven deze haaien voornamelijk tussen het koraalrif. Het leefgebied van de Caribische rifhaai beperkt zich echter tot de kustlijnen van de westelijke Atlantische oceaan, te weten de oostelijke kustgebieden van Noord en Zuid-Amerika. Je vindt ze o.a. aan de kust van Mexico, Florida, Bermuda, Puerto Rica, Brazilie, Cuba, Jamaica, Venezuela en Colombia. De Caribische rifhaai leeft in water tot 30 meter diep, maar ze kunnen ook dieper zwemmen tot ruim 380 meter diep.

Je vindt ze vaak in grotten, liggend op het zandbodem. In 1975 deed Eugenie Clark, een ichtyoloog (wetenschapper die zich bezighoudt met het onderzoek naar vissen) onderzoek naar het slaapgedrag van de Caribische rifhaai. Zij deed dit in de onderwatergrotten bij het eiland Isla Mujeres, Mexico. Zij ontdekte dat de haaien veel baat hadden bij de zoetwaterstroming in deze grotten omdat het hun huid ontdeed van lastige parasieten en het ze een prettig gevoel bezorgde, een soort narcotische euforie. De Caribische rifhaai kreeg door dit merkwaardige gewoonte het koosnaampje 'slapende haai' toebedeeld.

Voedsel

De Caribische rifhaai eet benige bodemvissen, maar ook octopus, platvis, schelpdieren, grootoogbaars, geelstaart en adelaarsroggen.

Voortplanting

De vrouwelijke Caribische rifhaai is elk andere jaar zwanger en draagt de levende babyhaaien in haar buik, viviparity. Het paren gaat er vaak zeer agressief aan toe en de vrouwtjeshaai blijft vaak achter met flinke wonden aan haar lichaam. Ze zal 4-6 jong krijgen die ze vermoedelijk 12 maanden bij zich draagt. De babyhaaien worden in leven gehouden middels een placenta.

Baby Caribische rifhaaien zijn bij hun geboorte gemiddeld 70 cm lang. In de Noord Oostelijke kust van Brazilië werd een zwangere vrouwtjeshaai gevangen. Ze droeg 4 bijna voldragen babyhaaien bij zich, 1 mannetje en 3 vrouwtjes. Het mannetje was 70 cm lang en de vrouwtjes waren respectievelijk 68,5 cm, 69,70 cm en 70,4 c. lang. Het vrouwtje had wonden en littekens aan haar lichaam. Vanwege de vergevorderde stadium van haar zwangerschap en het plek waar ze haar vonden vermoedde men toentertijd dat het hier om een geboorteplaats en of een crèche ging. 

Caribische rifhaai | @Pieter van der Velden | Flickr

De pasgeboren pups zullen de eerste tijd in ondiep water vertoeven, waar ze redelijk veilig zijn voor aasgieren en waar ze gedurende de dag beschutting zoeken en 's nacht op jacht gaan. Men denkt dat de nog jonge Caribische rifhaai weleens ten prooi valt aan de stierhaai en de tijgerhaai.

Relatie tot de mens

De Caribische rifhaai wordt gelukkig beschermd in de Verenigde Staten en ook in sommige Zuid-Amerikaanse landen, echter, de haai krijgt alsnog de vermelding 'bijna bedreigd' op de rode lijst van het International Union of Conservation of Nature. Er is in het verleden zodanig op deze haaiensoort gejaagd dat de Caribische rifhaai in sommige gebieden bijna is uitgeroeid. Verder worden ze helaas door sportvissers gevangen en komen ze vaak per ongeluk in vissersnetten terecht.

De Caribische rifhaai wordt verder ook gevist voor zijn vinnen. Het voortbestaan van de haai wordt ook bedreigd door het teloorgaan van hun habitat, het koraalrif.