Blauwe vinvis

De blauwe vinvis heeft dankzij zijn enorme afmetingen geen natuurlijk vijanden, maar de mens heeft daarentegen meer dan zijn best gedaan om dit goed te maken. In de twintigste eeuw werd deze reus bijna helemaal uitgeroeid, totdat eindelijk het lampje bij diverse instanties begon te branden dat we ze voorgoed dreigden kwijt te raken. Dankzij hen en dankzij de inzet van een heleboel wetenschappers zijn de blauwe vinvissen in aantal weer toegenomen.

Bouw

Je kunt het je haast niet voorstellen, of misschien juist wel, maar de blauwe vinvis, Balaenoptera musculus, is het grootste zeedier ter wereld. Dit magnifieke wezen kan een lengte van maar liefst 30 meter bereiken, ongeveer de lengte van een Boeing 747 en een gewicht hebben van 200 ton! Het gewicht van zijn tong mag er ook zijn, dit weegt evenveel als een olifant en die wil je echt niet bovenop je voet krijgen. Zijn hart is ook flink en weegt 180 kilo. Dit kun je ongeveer vergelijken met het gewicht van een klein autootje. Overigens, een vrouwtjes vinvis wordt iets groter dan een mannetje.

In de enorme mond van de blauwe vinvis bevinden zich baleinen. Deze zijn gemaakt van chitine, een soort cellulose. Het zijn lange platen waarbij aan de beide lange randen kleine haartjes zitten die als taak hebben de krill uit het water te filteren. Om enorme hoeveelheid water en krill naar binnen te zuigen heeft de blauwe vinvis onderaan zijn keel lange, diepe groeven, zo'n 50-90 in totaal. Dit zijn net plooien. Zodra het water naar binnen wordt gezogen zetten de plooien uit waardoor de inname van grote hoeveelheden water en krill mogelijk is.

Blauwe vinvissen - Sri Lanka

Blauwe Vinvis | © Christopher Michel | Flickr

Onder water heeft de blauwe vinvis een prachtige blauwe kleur, echter, als ze eenmaal aan het wateroppervlak zwemmen, dan krijgt hun kleur juist een grijsblauwe tint. De onderkant van hun buik heeft een gelige kleur. Je treft ze in alle oceanen over de gehele wereld aan. Het zijn geen gezelschapsdieren, je treft ze daarom vaak alleen aan, maar soms ook met zijn tweeën of zelfs in kleine groepen. Het zijn sierlijke zwemmers en ze bewegen zich met gemiddeld acht kilometer per uur, maar als ze gestrest raken kunnen ze ook snelheden van ruim dertig kilometer per uur halen.

Voortplanting

De zwangerschap van het vrouwtje duurt tussen de 11 en 12 maanden. Vaak zwanger is de blauwe vinvis overigens niet, ze brengt, maar eens in de drie jaar jongen voort en dan maar één per keer. Een baby walvis weegt gemiddeld 27.000 kilo en heeft een lengte van c.a. 8 meter, dit is vergelijkbaar met een doorsnee huiskamer. De baby walvis dringt per dag en onder water meer dan 600 liter melk bij zijn moeder en groeit ongeveer 90 kilo per dag gedurende zijn eerste levensjaar.

Blauwe vinvissen © Oregon State University | Flickr

Voedsel

Het is begrijpelijk dat zo'n enorme walvis veel voedsel nodig heeft om in leven te blijven. Het is ook begrijpelijk dat je daarom misschien ook denkt dat de blauwe vinvis zich tegoed doet aan allerlei zeedieren, zoals vissen, inktvis, octopus en andere wat grotere zeedieren, maar niets is minder waar. Hij voedt zich uitsluitend met krill. Om dit te bewerkstelligen duikt hij soms naar een diept van 500 meter. Hij opent zijn mond, zuigt het vol met water en perst dan vervolgens het water met behulp van zijn enorme tong naar buiten. Dit zorgt ervoor dat het krill wordt gefilterd.

Ze duiken gemiddeld tussen de 10-20 minuten, daarna moet de walvis weer naar boven komen voor nieuwe zuurstof. Eenmaal bovengekomen blaast het de verzadigde zuurstof via de op zijn kop gevestigde neusvleugels naar buiten, waardoor er een waternevel van maar liefst 9 meter hoog ontstaat. De blauwe vinvis moet per dag tot wel vier ton krill tot zich nemen om zijn enorme lichaam van genoeg voedsel te voorzien. Onderzoek heeft uitgewezen dat de blauwe vinvis minder zuurstof gebruikt naarmate er minder krill in het water is, zodoende om hun energie te besparen.

Leefgebied

Zoals eerder werd aangegeven in dit artikel, de blauwe vinvis reist veel. Hij prefereert het diepe water van de oceaan. Hij zwemt in de zomermaanden naar de poolgebieden en in de wintermaanden juist weer richting de evenaar, daar waar het water minder koud is. Hier, in het warmer water, planten ze zich ook voort.

Communiceren

Nog een bijzondere eigenschap van de blauwe vinvis is dat zij de luidste zee schepselen ter wereld zijn. Ook al kunnen wij ze niet horen, ze kunnen zeer harde geluiden produceren die meer dan 180 decibel meten. Bij de mens zou dit enorme volume tot onherstelbare gehoorschade leiden. Je kunt het volume vergelijken met het geluid dat een raket produceert op een lanceerplatform. Heel erg hard dus.

Blauwe vinvissen communiceren met elkaar middels hun prachtig gezang. Men denkt zelfs dat de walvissen elkaar op een afstand van maar liefst 1600 kilometer kunnen horen! Er wordt trouwens ook gedacht dat ze hun gezang niet alleen gebruiken om met elkaar te communiceren, maar dat ze het ook, alsmede hun uitstekende zicht, als sonar gebruiken om gedurende hun lange trektochten mee te navigeren.

Blauwe vinvissen - Sri Lanca

Blauwe Vinvis | © Christopher Michel | Flickr

Leeftijd

Het echt zeker weten doet men niet, maar de meeste geleerden zijn ervan overtuigd dat de blauwe vinvis een maximumleeftijd van 110 jaar kan bereiken. Naarmate de walvis ouder wordt, verandert de kleur van hun ogen en bij de vrouwtjes ontstaan er littekens in de eileiders. Ook de baleinen lijden onder het ouder worden. Met dit soort gegevens kunnen ze ongeveer inschatten hoe oud de walvis is.

Relatie tot de mens

Doordat er in het verleden intensief op ze gejaagd werd, is het aantal blauwe vinvissen extreem afgenomen. Hun aantallen waren zelfs zo laag dat ze dreigden voorgoed van de aardbodem te verdwijnen. Tussen 1900-1970 zijn er gemiddeld 360.000 blauwe vinvissen naar het hiernamaals geholpen en in 1931 alleen, op het hoogtepunt van de jacht op walvissen, zijn er een verbijsterende 29.000 geslacht. Pas toen in 1966 de International Whaling Commission zich ermee ging bemoeien, kwam hier een einde aan. Echter, hun aantallen zijn nooit meer hetzelfde geweest. Men schat dat de huidige aantal blauwe vinvissen bij elkaar nog maar tussen de 10.000-15.000 is. Omdat ze zich ook niet zo snel voortplanten verloopt hun herstel zeer moeizaam.

Natuurlijke vijanden

Natuurlijke vijanden hebben ze niet echt, maar ze willen weleens slachtoffer worden van haaien en orka aanvallen, al moet wel gezegd worden dat orka’s het eerder op hun jong hebben gemunt dan op de volwassen blauwe vinvissen zelf. Orka's jagen in groepsverband, net als veel katachtige roofdieren, waarbij hun sterke communicatieve vaardigheden goed van pas komen. Ze stalken de volwassen vinvissen door ze te stalken, ze te bijten en hele stukken vlees uit hun lichaam los te scheuren. Jonge vinvissen worden van hun moeder gescheiden, vervolgens net zo lang opgejaagd totdat ze oververmoeid zijn en vervolgens door verdrinking om het leven gebracht.

Veel blauwe vinvissen overlijden helaas ook doordat ze slachtoffer worden van aanvaringen met grote oceaanschepen.

Uitsterving haaien - bedreigd