Griend

De Griend, Globicephala melas of G. melaena, is een tandwalvis uit de familie van de Delphinidae, beter bekend als de dolfijnen familie. De naam Globicephala betekent 'rond hoofd', wat duidt op het hoofd van de Griend. Hij wordt ook de gewone griend of de zwarte griend genoemd. Dit zijn zeer sociale dieren die in grote pods, een ander woord voor groepen, leven van soms wel honderd familieleden. Dit sociale gedrag kom je ook tegen bij orka's. Grienden zijn absoluut niet verlegen en willen zelfs af en toe boten benaderen.

Griend geniet van een rustig moment © Roderick Eime | Flickr

Heerlijk chillen © Roderick Eime | Flickr

Bouw

Er zijn eigenlijk twee soorten grienden, de langvin griend en de kortvin griend, Globicephala macrorhynchus. De kortvin griend leeft op het zuidelijk halfrond en de langvin griend leeft op het noordelijk halfrond. Wij gaan het hier hebben over de langvin griend, want deze komt namelijk ook voor in onze Noordzee.

Kortvin griend, Globicephala macrorhynchus

Langvin griend, Globicephala melas of G. melaena

Hierboven zie je heel duidelijk het verschil tussen een kortvin griend en een langvin griend. De rugvin van de langvin griend in geprononceerder, het lichaam is steviger gebouwd en het hoofd heeft een ietwat andere vorm. De mond is bovendien minder groot en de afstand tussen de mondhoeken en ogen van de langvin griend zijn iets groter dan die van de kortvin griend.

Grienden zien er ietwat vreemd uit. Eigenlijk lijken ze een beetje op een witte walvis qua lichaamsbouw. De griend is een van de grotere dolfijnsoorten en staat op de tweede plaats qua lengte onder de orka. Ze kunnen erg lang worden, bijna 7 meter om precies te zijn, waarbij de mannetjes groter zijn dan de vrouwtjes, ze zijn ook behoorlijk zwaar; vrouwtjes kunnen gemiddeld 1300 kilo wegen en de mannetjes zijn een flink stuk zwaarder met 2300 kilo!
De griend komt in tweetal kleuren voor, te weten zwart of donkergrijs. Er lopen twee lichte strepen langs de zijkanten van hun lichaam die soms tot aan hun ooghoeken komen. Er bevindt zich nog een witte streep op de buik en borst. Dit is een ankervormige, lichte vlek. Hun lichaam is halvemaanvormig en hun hoofd is rond en groot. Het lichaam van de griend is gespierd en stevig gebouwd.
De rugvin van de griend heeft de vorm van een haak, een zeer brede onderkant, is nogal geprononceerd en wordt bij volwassen mannetjes op den duur nog geprononceerder.
De staartvin bevindt zich aan het einde van een korte, gespierde staart en is naar verhouding met de lengte en omvang van de griend nogal aan de kleine kant. De staarteinden hebben een puntige vorm. Soms zitten er littekens op de staart.
Vlak bij het hoofd van de griend bevinden zich de borstvinnen. Deze zijn lang en smal en hebben de vorm van een sikkel. Ze zijn ongeveer 30 cm lang. Dit verklaart overigens de Engelse benaming van de griend, 'Long Finned Pilot Whale', wat duidt op de lengte van de borstvinnen.
De mond van de griend is niet groot. De mondhoeken krullen omhoog, wat je overigens ook bij de bruinvis ziet. Er zitten gemiddeld 48 tanden in de kaken.
Het hoofd van de griend is groot en rond. Bij mannetjes wordt dit nog geprononceerder wanneer zij eenmaal volwassen zijn.

Langvin griend | © Barney Moss | Flickr

Spy hopping

Grienden worden ook vaak gespot met hun hoofd boven het water uit, zie afbeelding hierboven. Dit heet 'spy hopping'. Door hun staartvin heen en weer te bewegen onder het water kunnen walvissen rechtop in het water staan en hun hoofd boven het water omhoog steken. Ze doen dit voornamelijk om de omliggende gebieden af te speuren. Je ziet dit gedrag ook bij orka's en bultruggen. Witte haaien steken ook hun hoofd vaak boven het wateroppervlak uit, maar doen niet actief aan spy hopping zoals bij walvissen het geval is.

Leefomgeving

De Griend leeft zoals wij al aangeven, in de Noordzee, maar hij komt ook in de Noord Atlantische Oceaan en op het Zuidelijk halfrond voor. Je kunt hem bijvoorbeeld vinden bij Portugal en in de Middellandse Zee. Grienden vertoeven het liefst in wateren met een koude of een gemiddelde temperatuur. Ze prefereren diepere wateren, maar je kunt ze soms ook spotten dichter bij de kuststreek. Grienden zijn in principe nomadisch, maar er zijn ook families die zich beperken tot één specifiek gebied. Grienden komen ook voor in de Antarctische gebieden.

Voedsel

Grienden eten het liefst pijlinktvis. Soms willen ze ook wel een vis eten zoals haring, hek, makreel en kabeljauw. Het zijn uitstekende jagers die met gemak hun adem 15 minuten lang in kunnen houden om zo doende maar liefst 1000 meter diep te duiken. Bovendien kunnen deze walvissen snelheden behalen van maximaal 90 kilometer per uur. Hun prooi bevindt zich op deze diepte, waar het zicht nihil is en alles omgeven is door totale duisternis.

Grienden op vissenjacht samen met dolfijnen

Grienden en dolfijnen samen op jacht naar vis © Rob Oo | Flickr

Vermoed wordt dat de grienden echolocatie gebruiken om hun voedsel te vinden in het donker. Je kunt meer over echo sonar bij dolfijnen lezen op de website van de Waddenvereniging.

Pods

Grienden leven in pods. Een pod bestaat feitelijk uit een grote familie, net als bij orka's. Mannelijke grienden worden geboren in de pod en blijven tot aan hun dood in de pod. Pods worden geleid door een oudere matriarch, een volwassen vrouw, meestal de oudste vrouw in de pod. De groepen kunnen enorm groot worden waarbij 100 grienden bij elkaar echt geen uitzonderingen zijn. Elk pod beperkt zich tot zijn eigen groep, interacties tussen de pods is zeldzaam behalve dan wanneer de mannetjes zich gaan voortplanten. Dit is ook het enige moment waarop mannelijke grienden de pods verlaten. Vermoedelijk komen de pods massaal bij elkaar om dit mogelijk te maken. Bijeenkomsten van duizenden grienden bij elkaar vormen tijdens de paringstijd geen uitzondering.

Een pod grienden in Nova Scotia

Een pod grienden in Nova Scotia | © David Fleet | Flickr

Volgens stichting Firmm leven er 12 tot 15 residente pods in de Straat van Gibraltar. Firmm doet al jaren onderzoek naar het gedrag van grienden in de Straat van Gibraltar. Zo hebben ze ook ontdekt dat in de maand juli de grienden zich terugtrekken naar de Middellandse Zee. Reden hiervoor is de aanwezigheid van orka's in de Straat van Gibraltar. Firmm vermoed dat de grienden richting de Middellandse Zee trekken om hun jonge kalfjes te beschermen tegen de hongerige orka's. Firmm beschrijft echter ook wat er gebeurt wanneer de grienden na een paar dagen weer terugkeren naar de Straat van Gibraltar. Intussen hebben de pods zich verzameld en gaan ze en masse terug naar de Straat van Gibraltar waar ze met veel machtsvertoon de veel grotere en machtiger orka's met een spectaculaire achtervolgingsjacht wegdrijven uit het gebied. Dit fenomeen gebeurt maar eens in de zoveel tijd en is daarom behoorlijk uniek.

Vermoedelijk heeft elk pod zijn eigen taalgebruik, dus een vorm van communicatie die een verzameling geluiden inhoudt. Je kunt meer lezen over communicatie in een pod in ons artikel over orka's waar elke pod zijn eigen unieke communicatie geluiden hanteert. Dit kan variëren tussen klikkende geluiden en hoge tonen.

{music}images/Zeedieren/Griend{/music}

Voortplanting

Mannelijke grienden worden op 12 - 17-jarige leeftijd seksueel actief en vrouwtjes een stuk eerder, op 8-jarige leeftijd. Tussen de maanden april - september zoeken de pods elkaar op en wordt er gepaard. Zwangerschappen zijn lang en duren 12 maanden waarna er één kalfje wordt geboren. De kalfjes zijn gemiddeld 1,8 meter lang en wegen 100 kilo. De kalfjes worden door de moeder gevoed totdat ze drie jaar oud zijn, daarna worden ze gespeend. Soms eten ze al vast voedsel en worden ze nog steeds door hun moeder gevoed. Kalfjes worden eens in de vier jaar ter wereld gebracht. Wanneer de vrouwtjes geen kalfjes meer kunnen baren zorgen ze voor andere kalfjes in de groep. Vrouwtjes kunnen 60 jaar worden en mannetjes 45 jaar.

Natuurlijke vijanden

Zover bekend hebben grienden niet echt natuurlijke vijanden. Mogelijk dat ze slachtoffer worden van haaien en orka's, maar zeker weten doen we dat niet. Ze kunnen wel agressief gedrag vertonen naar andere walvisachtigen.

Strandingen

Een van de meest verbijsterende scenario's die je je kunt bedenken is wanneer er duizenden gestrande grienden op het strand worden aangetroffen. Het gebeurt vaker dan je denkt. Maar hoe komt dit? Waarom stranden ze zo vaak? Het is met recht een raadsel. Echt weten doet niemand het, maar wetenschappers vermoeden dat dit fenomeen te maken heeft met de diepe verbondenheid binnenin de pod, tussen de grienden. Zie het zo; wanner één griend gestrand raakt, blijven de andere grienden bij hem of volgen ze hem waardoor ze zelf ook gestrand raken. Groepen gestrande grienden kunnen variëren in grootte van een klein groepje tot honderden gestrande grienden bij elkaar. Het is altijd een trieste situatie wanneer dit gebeurt en ook al wordt er met man en macht geprobeerd om de grienden weer terug naar zee te slepen, vaak overleven veel grienden de stranding alsnog niet.

Gestrande grienden © Florida Fish and Wildlife | Flickr

Gestrande grienden | © Florida Fish and Wildlife | Flickr

Relatie tot de mens

Jarenlang leden grienden net als andere walvissen onder de walvisjacht, zie onze artikel Walvisvaart - Gouden Eeuw. Uiteindelijk werd er van bovenaf ingegrepen toen hun aantallen dramatisch achteruit gingen. Dit gold sowieso voor bultruggen, potvissen en de Groenlandse walvissen. Ook walrussen, zeeolifanten en andersoortige zeehonden leden hieronder want ook zij werden gedood voor hun blubber.

Terwijl er organisaties bezig zijn om alles te weten te komen over grienden, worden er nog steeds grienden in gevangenschap gehouden en actief gebruikt om shows te geven en worden er, het aller, aller ergste, elk jaar honderden grienden op gruwelijke manier geslacht tijdens het Grindadráp festival op de Faroe Eilanden. Zo'n 1500 grienden worden door de plaatselijke bevolking naar de kust toe gedreven en systematisch gedood. Sea Shepherd, doet er alles aan om de jacht op grienden een halt toe te roepen.

Grienden genieten, net als alle walvissoorten, bescherming door 2 organisaties:

Marine Mammal Protection Act (MMPA)

CITES appendix II

Adopteer een griend

Het is mogelijk om bij stichting Firmm een walvis te adopteren. Wellicht leuk als cadeautje, of om met de hele klas samen te doen of gewoon voor jezelf? Je hulp wordt zeer op prijs gesteld! Voor meer informatie, klik op de button om naar de website van Firmm te gaan.

Naar de website van firmm

Uitsterving haaien - data onbekend